Öğrencilere Sunulan İmkanlar ve Fırsatlar Açısından Türk Yükseköğretiminin Değerlendirilmesi

Üniversite yaşamında öğrenciler başta barınma, beslenme, ulaşım, sağlık, kişisel gelişim, sosyal ve kültürel faaliyetler gibi birçok yeni durumla karşılaşmaktadır. Bu yeni durumlar, üniversitelerin akademik görevinin bir parçası olmasa da zaman zaman öğrencilerin öğrenim deneyimini ve kalitesini etkileyebilmektedir. Bahsedilen bu durumların öğrenciler açısından birer sorun oluşturmaması öğrenci ailelerinin imkân ve olanaklarının yanı sıra üniversitelerin sunduğu imkân ve olanaklar ile doğru orantılıdır. Özellikle genç bir nüfusa sahip Türkiye’de sürdürülebilir bir kalkınma için üniversitelerin öğrencilerin deneyimlerinin bütünlüğünü sağlaması ve öğrencilere daha iyi bir deneyim yaşatmak için sundukları imkânları geliştirmesi önemlidir. Literatür incelendiğinde, Türkiye’de üniversitelerde sunulan sosyal, kültürel, akademik ve kişisel gelişim imkânları hakkında bütüncül ve kapsamlı bir bilgi bulunmadığı görülmektedir. Bu bağlamda, öğrencilerin üniversitelerde sahip olduğu sosyal, kültürel ve akademik gelişim imkânları ele alan kapsamlı araştırmalara ihtiyaç olduğu düşünülmektedir. Buradan hareketle yapılan bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki üniversitelerin sunduğu sosyal, kültürel, akademik ve kişisel gelişim imkânları hakkında kapsamlı güncel bilgiler sağlayarak mevcut durumu ortaya koymaktır. Çalışmanın, üniversitelerin fırsat ve imkânlarını ele alarak öğrencilere rehberlik edebileceği ve üniversitelerin bu konudaki farkındalığına katkıda bulunabileceği umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

yükseköğretimde öğrencilik, yükseköğretimin imkânları, yükseköğretimin fırsatları

Evaluation of Turkish Higher Education in Terms of Facilities and Opportunities Offered to Students

In university life, students encounter many new situations such as accommodation, nutrition, transportation, health, personal development, social and cultural activities. Although these new situations are not part of the academic task of universities, they can sometimes affect the learning experience and quality of students. The fact that these situations do not pose a problem for students is directly proportional to the facilities and opportunities offered by the universities as well as the facilities and opportunities of the student family. For sustainable development, especially in Turkey, which has a young population, it is important for universities to ensure the integrity of students' experiences and to improve the facilities they offer to provide students with a better experience. When the literature is examined, it is seen that there is no holistic and comprehensive information about the social, cultural, academic, and personal development opportunities offered at universities in Turkey. In this context, it is thought that there is a need for comprehensive research on the social, cultural, and academic development opportunities that students have at universities. From this point of view, this study aims to present the current situation by providing comprehensive up-to-date information about the social, cultural, academic, and personal development facilities offered by universities in Turkey. It is hoped that the study can guide students by addressing the facilities and opportunities of universities and contribute to the awareness of universities on this issue.

Keywords:

studentship in higher education, facilities of higher education, opportunities of higher education,

PDF

___

Altay, A. (2016). Influence of the Erasmus Student Mobility Programme on competence development of students (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz University Institute of Educational Sciences, Antalya.
Atılgan, D. (2008). Türkiye’de üniversite kütüphanelerinin tarihi. Türk kütüphaneciliği, 22(4), 451-458.
Baysal, J. (1987). Kütüphanecilik alanında yeni kavramlar araçlar yöntemler. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
Belfield, C., & Thomas, H. (2000). The relationship between resources and performance in further education colleges. Oxford Review of Education, 26(2), 239-253.
Blackburn, R. T., & Lawrence J. H. (1995). Faculty at work. Baltimore and London: The Johns Hopkins University Press.
Boylan, E. (2005). Investing in facilities – The people and the planning process: The role of the dean. Erişim adresi: http://www.pkal.org/documents/FacilitiesPeopleAndPlanning.cfm
Buyruk, H. Y. (2008). Eğitimde yaşanan toplumsal eşitsizliklere ilişkin biyografik bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Cevher, E. (2015). Üniversitelerde kariyer planlama faaliyetleri ekseninde kariyer merkezlerine yönelik bir araştırma. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 164-177.
Çetin, A. (2018). Avrupa birliği yükseköğretim politikaları ekseninde Türkiye yükseköğretimindeki uluslararasılaşma politikası ve Erasmus+ programının yeri (Yayımlanmamış uzmanlık tezi). T.C. Dışişleri Bakanlığı, Avrupa Birliği Başkanlığı.
Dalkıran, Ö. (2013). Teknolojinin kütüphanelere etkisi: Bilgi kaynakları açısından bir yaklaşım. Bilgi Dünyası, 14(1), 172-190.
Dışişleri Bakanlığı (2020). Erasmus+ ana eylem 1: Bireylerin öğrenme hareketliliği. Program ülkeleri arasında yükseköğretimde öğrenci ve personel hareketliliği. Yükseköğretim kurumları için el kitabı 2020 sözleşme dönemi. Erişim adresi: https://www.ua.gov.tr/media/ibih3oka/2020-uygulama-el-kitab%C4%B1.pdf
Doğan, D. (2013). Yeni kurulan üniversitelerin sorunları ve çözüm önerileri. Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 3(2), 108-116.
Donat, A., Bilgiç, B., Eskiocak, A., & Koşar, D. (2019). Üniversite öğrencilerinin sorunları ve çözüm önerileri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (3), 451-459.
Dugan, J. P., & Komives, S. R. (2007). Developing leadership capacity in college students: Findings from a national study. A report from the multi-institutional study of leadership. College Park, MD: National Clearinghouse for Leadership Programs.
Durmaz, H, Sağun, E., & Tarakçı, Z. (2002). Yüksekokul öğrencilerinin içme sütü tüketim alışkanlıkları. YYÜ Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 13(1), 69-73.
Ekinci, N. E., Kalkavan, A., Üstün, Ü. D., & Gündüz, B. (2014). Üniversite öğrencilerinin sportif ve sportif olmayan rekreatif etkinliklere katılmalarına engel olabilecek unsurların incelenmesi. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-13.
Erçevik, B., & Önal, F. (2011). Üniversite kampüs sistemlerinde sosyal mekan kullanımları. Megaron, 6(3), 151-161.
Erdoğan, K. (2013). Eğitim kurumlarında gerçekleştirilen ders dışı etkinliklerin sınıflandırılmasına yönelik bir öneri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 2(2), 336-353.
Ergun, C. (2014). Üniversite ve kent ilişkisi üzerine görüşler: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(31), 216-237.
Erkan, S., Özbay, Y., Cihangir-Çankaya, Z., & Terzi, Ş. (2012). Üniversite öğrencilerinin yaşadıkları problemler ve psikolojik yardım alma gönüllükleri. Eğitim ve Bilim, 37(164), 94-107.
Ermiş, E., Doğan, E., Erilli, N. A., & Satıcı, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarının incelenmesi: Ondokuz Mayıs Üniversitesi örneği. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 6(1), 30-40.
Eşidir, Y. (2017). Yükseköğretimde barınma politikalarının değerlendirilmesi ve Türkiye için öneriler (Yayımlanmamış uzmanlık tezi). T.C. Kalkınma Bakanlığı, Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü. Yayın No: 2976.
EUA. (2011). Aarthus declaration 2011: Investing today in talent tomorrow. European Universities Association. Erişim adresi: http://www.eua.be/Libraries/Policy_Positions/Aarhus_Declaration_2011.sflb.ashx
European Commission. (2017a). Part A: General information about the Erasmus+ Programme. Erişim adresi: https://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/programme-guide/part-a_en
European Commission. (2017b). From Erasmus to Erasmus+: A story of 30 years. Erişim adresi: http://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/anniversary/event/erasmus-erasmusstory-30-years_en
European Commission. (2021). Erasmus+ programme guide. Erişim adresi: https://ec.europa.eu/programmes/erasmusplus/sites/erasmusplus/files/files/resources/erasmus-plus-programme-guide_en.pdf
Güldiken, N., & Özekicioğlu, H. (2004). Anadolu üniversitelerinde ailelerinden uzakta öğrenim gören öğrencilerin barınmaya ilişkin sorunları. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(1), 163-180.
Güllü, K., & Kuşderci, S. (2011). Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumunun verdiği hizmetlerin üniversite öğrencileri tarafından algılanması: Sivas Yurtkur örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(30), 185-209.
Gülmez, N., & Okur, M. E. (2021). Üniversite kariyer merkezlerinin dünyadaki gelişimi ve Türkiye örneği. Troyacademy, 6(1), 137-157.
Gürsoy, M. (2018). Üniversitelerin içinde doğdukları kentlere yönelik sosyal ve kültürel işlevleri: Adıyaman örneği. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 1369-1414.
Helms, R. M. (2008). University admission worldwide. Washington, DC: The World Bank.
Hoover, E. (2010). Campus tours go Disney: The traditional college visit has gotten more interesting. And more manipulative. Washington Monthly, 42(9, 10), 35-41.
Ike, N., Baldwin, C., & Lathouras, A. (2016). Student accommodation: Who cares? Planning for Higher Education Journal, 44(3), 46-60.
Johnstone, B. & Marcucci P. (2007). Worldwide trends in higher education finance: Cost sharing, student loans, and the support of academic research. Paris: UNESCO.
Kaiser, H. H., & Klein, E. (2010). The 6 principles of facilities stewardship. Facilities Manager, 26(1), 22-27.
Kara, İ. H., Bahçebaşı, T., Kandiş, H., Aydemir, H., Aras, F. D., Uçar, E., & Tuksal, E. (2009). Düzce üniversitesi öğrencilerinin mediko-sosyal gereksinimleri, bilgi ve yararlanma düzeylerinin belirlenmesi. Konuralp Tıp Dergisi, 1(1), 7-15.
Kartal, M., Bucak, K. F., & Balcı, E. (2017). Üniversite öğrencilerinin beslenme kültürleri. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 4(4), 332-338.
Kavak, M. (2018). Kredi ve Yurtlar Kurumu’na bağlı yurtlarda kalan üniversiteli gençlerin ihtiyaçları ve uyum sorunları: Bir nitel araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kutlu, L., Baykal, D., Tandoğan, Ö., Urfa, H., Karademir, S., & Delipoyraz, H. (2019). Üniversite öğrencilerinin bilimsel ve sosyal etkinliklere katılma ihtiyaçlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1), 41-58.
Kuzu, Ö. H. (2021). Üniversitelerde öğrenci toplulukları: çeşitlilik üzerine bir içerik analizi. Journal of Qualitative Research in Education, 27, 52-73.
KYGM. (2021a). Yurt hizmetleri: Beslenme. Erişim adresi: https://kygm.gsb.gov.tr/Sayfalar/2435/2389/Beslenme
KYGM. (2021b). Kredi burs hizmetleri: Genel bilgiler. Erişim adresi: https://kygm.gsb.gov.tr/Sayfalar/2441/2390/GenelBilgiler
Litten, L. H. (1982). Different strokes in the applicant pool: Some refinements in a model of student college choice. The Journal of Higher Education, 53(4), 383-402.
Logue, C. T., Hutchens, T. A., & Hector, M. A. (2005). Student leadership: A phenomenological exploration of postsecondary experiences. Journal of College Student Development, 46(4), 393- 408.
Loveland, E. (2017). Instant generation. Journal of College Admission, 235, 34-38.
Mazıcıoğlu, M. M., & Öztürk, A. (2003). Üniversite 3 ve 4. sınıf öğrencilerinde beslenme alışkanlıkları ve bunu etkileyen faktörler. Erciyes Tıp Dergisi, 25(4), 172-178.
McDonald, L. S. (2019). The impact of campus facilities on the recruitment of students in higher education (Yayımlanmamış doktora tezi). Western Kentucky University, Bowling Green, KY.
MEB. (2021). Resmî istatistikler. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/www/resmi-istatistikler/icerik/64
Mevlana Değişim Programına İlişkin Yönetmelik. (2011, 23 Ağustos). Resmî Gazete (Sayı: 28034). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/08/20110823-15.htm
Mutlu, S. (2013). AB üniversiteleri Erasmus koordinatörlerinin Türk üniversitelerinin Erasmus öğrenci değişim programına katılımı ve Türk Erasmus öğrencileri algısı. E-International Journal of Educational Research, 4(3), 95-123.
Odabaş, H., & Polat, C. (2011). Türkiye’de üniversite kütüphaneleri standartları. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 45, 321-346.
OECD. (2012). Education at a Glance 2012. Paris: Organisation for Economic Co-operation and Development.
OECD. (2017). The state of higher education 2015-16. Paris: Organisation for Economic Co-operation and Development.
Özden, M. (2015). Üniversite yönetmelikleri çerçevesinde kariyer merkezlerinin amaç ve faaliyetleri. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7(12), 146-170.
Özden, M. C. (2007). Üniversitede okurken kariyer. İstanbul: Akis Kitap.
Özer, M., Gür, B. S., & Küçükcan, T. (2011). Kalite güvencesi: Türkiye yükseköğretimi için stratejik tercihler. Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 1(2), 59-65.
Özmen, H. İ., Özmen, F., & Sakarya, Ş. (2013). Beş yılda ne değişti?: Üniversitelerde stratejik planlama çalışmaları (misyon ve vizyon ekseninde karşılaştırmalı bir analiz). Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 8(2), 27-39.
Pascarella, E. T., & Terenzini, P. T. (2005). How college affects students: A third decade of research, volume 2. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Phillips, J. A., McLaughlin, M. M., Gettig, J. P., Fajiculay, J. R., & Advincula, M. R. (2015). An analysis of motivation factors for students' pursuit of leadership positions. American Journal of Pharmaceutical Education, 79(1), 1-5.
Polat, C., & Odabaş, H. (2011). Türkiye’de üniversite kütüphaneleri: Standartlar ve yönetici görüşleri doğrultusunda niceliksel bir değerlendirme. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 43-62.
Psacharopoulos, G. (2009). Returns to investment in higher education a European survey. Higher education funding reform project. Brussels: European Commission.
Raviş, D. (2019). Üniversite kütüphanelerinde kullanıcı odaklı bilgi hizmeti çalışmaları: İstanbul Kültür Üniversitesi kütüphanesi örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Reynolds, G. L., & Valcik, N. A. (2007). The impact of facilities on recruitment and retention of students. New Directions for Institutional Research, 135, 63-80.
Şahin, Ç., Demir, M. K., & Arcagök, S. (2017). Öğretmen adaylarının Farabi Değişim Programı’na yönelik görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 1-12.
Şensoy, S. A., & Sarı, R. M. (2020). Yeni nesil akademik kütüphane kavramı ve mimariye yansıması. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 10(3), 285-310.
Tomanbay, İ. (2005). 1960'lı Yıllardan 2000'li yıllara sosyal hizmet eğitimi. Ü. Onat (Yay. Haz.), Sosyal hizmet sempozyumu 2002: Sosyal hizmet eğitiminde yeni yaklaşımlar içinde (ss. 59-63). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Yayın No: 17.
TÜİK. (2021). Gelir ve yaşam koşulları araştırması, 2020. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Income-and-Living-Conditions-Survey-2020-37404
Türkiye Ulusal Ajansı. (2021a). Türkiye Ulusal Ajansı ile Erasmus+ eğitim, gençlik ve sporda Avrupa fırsatları. Erişim adresi: https://www.ua.gov.tr/media/0rxlmzip/erasmus-genel-bros-u-r.pdf
Türkiye Ulusal Ajansı. (2021b). Erasmus programı. Erişim adresi: https://www.ua.gov.tr/media/z4ohei1c/hap-erasmus.pdf
Türkiye Ulusal Ajansı. (2021c). Yükseköğretimde staj hareketliliği (ortak ülkeler). Erişim adresi: https://www.ua.gov.tr/programlar/firsatlar/ka1-ka171-hed-ortak-ulkelerde-staj-1/
Vinson, B. M., Reardon, R. C., & Bertoch, S. C. (2014). Career services at colleges and universities: A 30-year replication study. Journal of College Student Development, 55(2), 203-207.
Yenikurtuluş, H. (2007). Üniversite kütüphanelerinde elektronik bilgi kaynaklarına dayalı yararlandırma hizmeti: İstanbul Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi uygulama örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Yıldız, A. K. (2011). Türkiye’de üniversite kütüphanesi bütçelerinin değişimi izleme yetkinliği: Marmara Üniversitesi merkez kütüphanesi örneği. Öneri Dergisi, 9(35), 233-242.
Yılmaz, E. (2015). Eğitimde okul kütüphaneleri: Türkiye’de durum. Milli Eğitim Dergisi, 45(208), 259-286.
YÖK. (2007). Türkiye'nin yükseköğretim stratejisi. Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/Turkiyenin-yuksekogretim-stratejisi.pdf
YÖK. (2009). Yükseköğretim kurumları kısmi zamanlı öğrenci çalıştırma usul ve esasları. Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/strateji_dairesi/mevzuat/Y%C3%9CKSEK%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20KURUMLARI%20KISM%C4%B0%20ZAMANLI%20%C3%96%C4%9ERENC%C4%B0%20%C3%87ALI%C5%9ETIRMA%20USUL%20VE%20ESASLARI.pdf
YÖK. (2013). Farabi değişim programı el kitabı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Matbaası.
YÖK. (2015). Mevlana değişim programı. Erişim adresi: https://mevlana.yok.gov.tr/Documents/Anasayfa/Mevlana-Kitapcik-Yeni_08.06.2015_%C4%B0statistiksiz.pdf
YÖK. (2017). Yükseköğretimde uluslararasılaşma strateji belgesi 2018-2022. Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/Documents/AnaSayfa/Yuksekogretimde_Uluslararasilasma_Strateji_Belgesi_2018_2022.pdf
YÖK. (2019). 2019-2023 stratejik planı. Erişim adresi: http://www.sp.gov.tr/upload/xSPStratejikPlan/files/U8mRM+YOK_2019-2023_Donemi_Stratejik_Plani.pdf
YÖK. (2021a). 2020-2021 öğretim yılı yükseköğretim istatistikleri. Erişim adresi: https://istatistik.yok.gov.tr/
YÖK. (2021b). Üniversite-sanayi işbirliğinin geliştirilmesi eylem planı. Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/2021/universite-sanayi-isbirliginin-gelistirilmesi-eylem-plani.pdf
Yükseköğretim Kurumları Arasında Öğrenci ve Öğretim Üyesi Değişim Programına İlişkin Yönetmelik. (2009, 18 Şubat). Resmî Gazete (Sayı: 27145). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/02/20090218-4.htm