TÜRKİYE’DE SİYASAL İKTİDAR-MUHALEFET İLİŞKİLERİNDE MUHALEFETE TAHAMMÜLSÜZLÜĞÜN AYNASI: BASIN VE TASFİYELER

Çalışmanın amacı Türkiye’de iktidar muhalefet ilişkilerini resmetmektir. Şerif Mardin’in ileri sürdüğü Türkiye’de iktidarın muhalefete karşı tahammülsüz olduğu tezinden yola çıkılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinden günümüze uzanan kesitte iktidarın muhalefete nasıl tahammülsüz olduğu gösterilmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede iktidarların muhalefeti nasıl tasviye ettikleri komitacılık kavramı ile açıklanmaya çalışılmıştır. Diğer taraftan muhalefetin sesi konumunda olan basının iktidarlar tarafından nasıl sindirildiği farklı örneklerle gösterilmiştir. Muhalefetin dile getirdiği farklı fikirler, farklı yaklaşım ve politikalar demokratik siyasal sistemi geliştiren ve besleyen unsurlardır. Bu fikirden hareketle, çalışmada Türkiye’de demokrasinin daha iyi işleyebilmesi için iktidarların muhalefete tahammül etmeleri gerektiği fikri ileri sürülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Siyasal Muhalefet, Siyasal İktidar, Siyasal Kültür, Basın

THE MIRROR OF INTOLERANCE TOWARD OPPOSITION IN THE CONTEXT OF TURKEY’S POLITICAL POWEROPPOSITION RELATIONSHIPS: THE PRESS AND PURGES

In this paper, it is aimed to illustrate the political power-opposition relationships in Turkey. The study is stimulated by Şerif Mardin’s contention that political power in Turkey is intolerant toward opposition. It is attempted to demonstrate how unyielding the political power has always been toward the opposition since the final periods of Ottoman Empire till modern day Turkey. In this context, governments’ purges against opposition groups are explained through the concept of komitadji. Furthermore, political powers’ suppression of press which is to serve as a platform of opposition is exemplified by means of various instances. Different thoughts, different approaches and policies voiced by the opposition are components through which a political system is nourished and improved. Building upon this premise, the idea that political power should put up with the opposition is forwarded

Keywords:

Political Opposition, Political Power, Political Culture, Press,

PDF

___

Akar, R. (2006). Aşkale yolcuları: Varlık vergisi ve çalışma kampları. İstanbul: Mep Yayınları.
Akbal, İ. (2008). Trabzon’da muhalefet. Trabzon: Serander Yayınları.
Albayrak, M. (2004). Türk siyasi tarihinde Demokrat Parti (1946-1960). Ankara: Phoenix Yayınevi.
Aydın, M. A. (1998). Kanun-i Esasi. Diyanet islam ansiklopedisi, 24.
Boratav, K. (1982). Türkiye’de devletçilik (1923-1950). Ankara: Savaş Yayınları.
Çaylak, A., & Baran, H. (2009). Türkiye’de kemalist rejimin ordu ile pekişmesi ve darbeler arası dönem. İçinde A. Çaylak vd. (ed.), Türkiye’nin politik tarihi (ss. 421-461). Ankara: Savaş Yayınları.
Demirel, A. (1994). Birinci mecliste muhalefet, ikinci grup. İstanbul: İletişim Yayınları.
Eroğul, C. (2003). Demokrat Parti (tarihi ve ideolojisi). Ankara: İmge Kitapevi.
Gevgilili, A. (1983). Türkiye basını. İçinde M. Belge (ed.), Cumhuriyet dönemi Türkiye ansiklopedisi Cilt 1 (ss.202-222). İstanbul: İletişim Yayınları.
Gözcü, A. (2006). Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın siyasal söylemleri ışığında iktidar muhalefet ilişkileri ve kamuoyu. Dokuz Eylül Üniversitesi AİİT Enstitüsü, İzmir: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Hocaoğlu, B. (2010). II. Meşrutiyette iktidar-muhalefet ilişkileri 1908-1913. İstanbul: Kitap Yayınevi.
Heper, M. (1974). Bürokratik yönetim geleneği. Ankara: ODTÜ Yayınları.
İnuğur, M. N. (2005). Basın ve yayın tarihi. İstanbul: Der Yayınları.
İslamoğlu, A. (2004). II. Meşrutiyet döneminde siyasal muhalefet. İstanbul: Gökkubbe Yayınları.
Kayış, N., & Hürkan, S. (2012). Sansürsüz sansür tarihi 1795-2011. Ankara: Sinemis Yayınları.
Kirman, E.(2006). Çok partili döneme geçiş süreci ve Türk siyasal kültüründe muhalefet olgusunun gelişimi (1946-1950). Süleyman Demirel Üniversitesi SBE. Isparta: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Koç, İ. C. (2006). Tek parti döneminde basın iktidar ilişkileri (1929-1938). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Koçak, C. (2006). Belgelerle iktidar ve Serbest Cumhuriyet Fırkası. İstanbul:İletişim Yayınları.
Komşuoğlu, A. (2008). Türkiye’de siyasal muhalefet. İstanbul: Bengi Yayınları.
Lewis, B. (2004). Modern Türkiye’nin doğuşu. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Mardin, Ş. (1991). Türk modernleşmesi, makaleler IV. İstanbul: İletişim Yayınları.
Milliyet Gazetesi, 10.07.1959.
Milliyet Gazetesi, 11.09.1975.
Milliyet Gazetesi, 26.12.1977.
Milliyet Gazetesi, 16.02.2000.
Mazıcı, N. (1984). Atatürk döneminde muhalefet. İstanbul: Dilmen Yayınevi.
Soysal, İ. (1988). 150’likler kimdi? ne yaptılar? ne oldu?. İstanbul: Gün Yayınları.
Steinack, K. (2011). Two patterns of opposition: Party group interaction in the Bararian state parliement. The Journal of Legistative Studies, 17.
Taner, A. (2002). Tek parti döneminde iktidar muhalefet ilişkileri (1923-1945), Hacettepe Üniversitesi SBE. Ankara: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Topuz, H. (1973). 100 soruda Türk basın tarihi. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
Tunaya, T. Z. (1995). Türkiye’de siyasal partiler. İstanbul: Arba Yayınları.
Tunçay, M. (1983). Basın ve İstiklal Mahkemeleri. İçinde M. Belge (ed.). Cumhuriyet dönemi Türkiye ansiklopedisi, Cilt 1 (ss. 212-213). İstanbul: İletişim Yayınları.
Tunçay, M. (1999). Türkiye Cumhuriyeti’nde tek parti yönetiminin kurulması (1923- 1931). İstanbul: TTV Yayınları.
Turgut, N. (1984). Siyasal muhalefet. Ankara: Birey ve Toplum Yayınları.
Türkçe Sözlük. (1995). Muhalif. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Uyar, H. (1998). Tek parti dönemi ve Cumhuriyet Halk Partisi. İstanbul: Boyut Kitapları.
Yeşilkaya, G. N. (2001). Halk Evleri. İçinde A. İnsel (ed), Modern Türkiye’de siyasi düşünce: Kemalizm, Cilt 2 (ss. 113-119). İstanbul: İletişim Yayınları.
Zürcher, E. J. (2010). Cumhuriyetin ilk yıllarında siyasal muhalefet, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (1924-1925). İstanbul