COVID-19 ÖNLEMLERİNİN DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNE ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

2019 Aralık ayında başlayan ve devam eden Covid-19 pandemisi, küresel anlamda toplumsal ve ekonomik yapıyı sarsmıştır. Pandemiyi kontrol altına alabilmek için, Türkiye’de de ulusal ve uluslararası düzeyde tedbirler hayata geçirilmiştir. Bu tedbirler, Türkiye’nin sosyal yaşamını, istihdam yapısını, çalışma düzenini, hukuki düzenlemeleri, dış ticaret politikalarını, ticari ve ekonomik ilişkilerini etkileyerek yeni bir düzen içine girmeye itmiştir. Bu düzenlemeler dış ticaret işlemlerine de yansımıştır. Bu çalışmada, dış ticaret işlemlerini gerçekleştiren ihracatçı-ithalatçı firma sahipleri, gümrük müşavirleri, dış ticaret uzmanları, gemi acente yetkilileri, lojistik servis sağlayıcıları ve kamu çalışanlarınca, alınan Covid-19 önlemlerinin farklı perspektiften değerlendirilerek önem düzeylerinin saptanması amaçlanmıştır. Bu amaçla çok kriterli karar verme yöntemlerinden AHP (Analitik Hiyerarşi Prosesi) kullanılmıştır. Çalışmada en önemli ana kriterin, gümrük işlemlerine ilişkin yapılan düzenlemelerin etkisi (0,395156102) olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, tüm alt kriterler arasında en önemli alt kriterin ise personelin niteliği (0,171405256) olarak belirlenmiştir. Çalışmanın, uygulamada yaşanabilecek aksaklıklara karşı, kriterlerin önem derecesine göre stratejiler geliştirebilmek adına alt yapıyı oluşturacağı, sektöre ve literatüre katkısı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Covid-19, Dış Ticaret, AHP, Analitik Hiyerarşi Prosesi

EVALUATION OF THE EFFECT OF COVID-19 MEASURES ON FOREIGN TRADE TRANSACTIONS

The Covid-19 pandemic, which started and continued in December 2019, has shaken the social and economic structure globally. In order to control the pandemic, measures have been implemented at national and international level in Turkey. These measures, Turkey's social life, employment structure, work order, legal regulations, trade policy, trade and have pushed to enter into a new order by affecting economic relations. These regulations were also reflected in foreign trade transactions. In this study, it is aimed to determine the importance levels by evaluating the Covid-19 measures taken by exporter-importer company owners, customs consultants, foreign trade experts, ship agency officials, logistics service providers and public employees from a different perspective. For this purpose, AHP (Analytic Hierarchy Process), one of the multi-criteria decision-making methods, was used. In the study, it was determined that the most important main criterion was the effect of the regulations on customs transactions (0.395156102). In addition, among all the sub-criteria, the most important sub-criterion is the qualification of the personnel (0.171405256). It is thought that the study will create the infrastructure and contribute to the sector and the literature in order to develop strategies according to the importance of the criteria against possible problems in practice.

Keywords:

Covid-19, Foreign Trade, AHP, Analytic Hierarchy Process,

PDF

___

Kaynakça Adıgüzel, M. (2020). Covid-19 Pandemisinin Türkiye Ekonomisine Etkilerinin Makroekonomik Analizi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37), 191-221.
Ahmet, Ş. İ. T., & Telek, C. (2020). Covid-19 Pandemisinin Altın Ons Fiyatı Ve Dolar Endeksi Üzerine Etkileri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(Covıd-19 Special Issue), 1-13.
Akçin,R. 2020. Gümrük ve Dış Ticaret Açısından Covıd-19 Tedbirleri. Erişim Tarihi:30.08.2020, https://ugm.com.tr/gumruk-ve-dis-ticaret-acisindan-covid-19-tedbirleri
Akdeniz,E. (2018). AHP Yöntemi İle Bir İşletmede En İyi Çalışanın Seçilmesi: BT Sektöründe Bir Organizasyon İncelemesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2018/2, Sayı:31, 61-90,
Arar, T., Arar, E. S., & Öneren, M. (2020). Daha İyi Bir İş Yaşamı: Örgütsel Toksisitenin Oluşmasında Etkili Faktörlerin Ahp İle Hiyerarşik Olarak Sıralanması 1. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yönetim Bilimleri Dergisi, 18(35), 59-218.
Bahçeci, S. (2019). Dış Ticaretin Kolaylaştırılmasında Türkiye’nin Görünümü. Cilt/Volume: 2 Sayı/Issue: 3 Yıl/Year: Bahar/Spring 2018, 75-88.
Ekren, N., Aykaç Alp, E., & Güner, Y. (2020). Covid 19 Salgın Dönemi Ekonomi Anketi: İşletmelerde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Pluson Basım Matbaa, ISBN: 978-975-98873-5-3, 1.Baskı, İstanbul,ss80
Espitia, A., Rocha, N., & Ruta, M. (2020). Covid-19 And Food Protectionism: The Impact of the Pandemic and Export Restrictions on World Food Markets. World Bank Policy Research Working Paper, (9253), 1-30.
Ömürbek, N., Üstündağ, S., & Helvacıoğlu, Ö. C. (2013). Kuruluş Yeri Seçiminde Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) Kullanımı: Isparta Bölgesinde Bir Uygulama. Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(21), 101-116.
Ömürbek, N., & Tunca, M. Z. (2013). Analitik Hiyerarşi Süreci Ve Analitik Ağ Süreci Yöntemlerinde Grup Kararı Verilmesi Aşamasına İlişkin Bir Örnek Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences), 18(3),47-70.
Ömürbek, N., & Şimşek, A. (2014). Analitik Hiyerarşi Süreci Ve Analitik Ağ Süreci Yöntemleri İle Online Alışveriş Site Seçimi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 12(22), 306-327.
Özbekler, T.M. & Öztürkoğlu,Y. (2020). Analysing The İmportance Of Sustainability‐Oriented Service Quality İn Competition Environment. Business Strategy and the Environment (BSE). 29(3), 1504-1516.
Özçifçi, V., & Arsu, T. (2013). Lojistik Servis Sağlayıcısı Seçiminde AHP Uygulaması. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(1).524-536.
Resmi Gazete, 2020. Erişim Tarihi : 30.08.2020, https://www.resmigazete.gov.tr/
Rivera, E. N. B., Esteves, A. J. F., López, F. E. A., Vásquez, P. H. V., & Acuña, M. S. M. (2020). Environmental And Social Analysis As Risk Factors For The Spread Of The Novel Coronavirus (SARS-Cov-2) Using Remote Sensing, GIS And Analytical Hierarchy Process (AHP): Case Of Peru. medRxiv.
Saaty T.L. (2008), “Relative Measurement and Its Generalization in Decision Making Why Pairwise Comparisons Are Central in Mathematics For The Measurement of Intangible Factors The Analytic Hierarchy/Network Process”, Review Of The Royal Spanish Academy Of Sciences Series A Mathematics, 102(2): 251-318.
Saaty T.L.& Özdemir, M.S. 2014. How Many Judges Should There Be in a Group ?. Annals of Data Science. 1(3-4), 359-368. Singh, R., & Avikal, S. (2020). COVID-19: A Decision-Making Approach For Prioritization Of Preventive Activities. International Journal of Healthcare Management, 13(3), 257-262.
Soylu, Ö. B. (2020). Türkiye Ekonomisinde Covıd-19’un Sektörel Etkileri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(6), 169-185.
Şenkayas, H., Öztürk, M. & Sezen, G. (2010). Lojistik Tedarikçilerin Seçiminde Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) Yöntemi: Mondial Şirketinde Bir Uygulama. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5, 161-175.
Ticaret Bakanlığı (2020). Covid19 Ticaret Önlemleri. Erişim Tarihi:20.09.2020, https://covid19.ticaret.gov.tr/
TİM,2020. Dünya Ülkelerinin Aldığı Tedbirler. Erişim Tarihi:30.08.2020, https://tim.org.tr/tr/raporlar-koronavirus-raporlari, https://www.tim.org.tr/files/downloads/Koronavirus_Dosyasi/TIM_Dunya_Ulkelerinin_Aldigi_Tedbirler_Sunumu_14.04.2020.pdf
Mckibbin, W. J., & Fernando, R. (2020). The Global Macroeconomic İmpacts Of COVID-19: Seven Scenarios.
Uzun,F.(2016) Gümrük İşlemlerinde Uygulanan Basitleştirilmiş Usuller Ve Yükümlülere Sağladığı Faydalar. Gümrük ve Ticaret Dergisi, (7), 63-67.
Yılmaz, E., & Teker,(2020) S. Dış Ticaret İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi: TMS-2 Stoklar, TMS-21 Kur Değişiminin Etkileri Standartları Ve VUK İle Karşılaştırılması. Pressacademia Procedia, 11(1), 132-137.