TÜRKİYE’DE 1980 SONRASI SAĞLIK POLİTİKALARINDA DÖNÜŞÜM VE SAĞLIK HARCAMALARINA ETKİLERİ

20. yüzyılın son çeyreğinde hız kazanan neoliberal politikalar, hem iktisat politikalarında hem de sosyal politikada değişimi beraberinde getirdi. Bu değişimin etkili olduğu alanlarının başında sağlık hizmetinin sunumu gelmektedir. 1980 sonrası sağlık hizmetleri verimlilik, karlılık, maliyet ve performans ücretlendirmesi gibi iktisadi kavramlar çerçevesinde yeniden yapılandırılmaktadır. Bu süreçte kamu hizmeti olarak devletin sorumluluğunda ve görevi olarak görülen sağlık hizmetleri piyasalaştırılmakta, özelleştirme politikalarının etkisiyle kamu sağlık işletmeleri yerini özel sağlık işletmelerine bırakmaktadır. Bu değişim beraberinde sağlık harcamalarında da artışı getirmektedir. Bu çalışma, 1980 sonrası Türkiye’de sağlık politikalarında değişim sürecini sonuçları ile birlikte değerlendirmeyi hedeflemektedir. Çalışma kapsamında, Genel Sağlık Sigortası, aile hekimliği, şehir hastaneleri incelenerek, sağlık harcamalarındaki değişim, bireylerin sağlık harcamalarına katılım oranları, kamu ve özel sağlık kuruluşlarının harcamaları ve sosyal güvenlik harcamaları içinde sağlık harcamalarının değişimi incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Sağlık Harcamaları, Sağlık Politikaları, Sağlık Reformu

TRANSFORMATION OF HEALTH POLICIES IN TURKEY AFTER 1980, AND ITS EFFECTS ON HEALTH EXPENDITURES

results of those changes. Within the scope of the study, the changes in health expenditures will be examined regarding the General Health Insurance, family medicine, city hospitals, participation rates of individuals in health spending, expenditures of public and private health institutions and expenditures for social security

Keywords:

Health Expenditures, Health Policies, Health Reform,

PDF

___

Adaş, E.B., & Elbek, O. (2013) Kapitalizm sağlık için zararlıdır. İçinde O. Elbek (ed.), Hastalar ve Sağlıksız İşaretler, (ss.235-253), İstanbul: Hayykitap.
Ataay, F. (2008). Sağlık reformu ve yurttaşlık hakları, Amme İdaresi Dergisi, 41(3), Eylül, 169-184.
Atalay, A.S. (2015). Türkiye’de sağlık siyaset piyasa. İçinde G. Yenimahalleli Yaşar, A. Göksel ve Ö. Birler (ed.), Sağlıkta Piyasalaşma ve Kamu Özel Ortaklığı, (ss. 57- 83). Ankara: Notabene Yayınları.
Boruchovitch, E., & Mednick, B. R. (2002). The meaning of health and illness: Some considerations for health psychology, Psico-USF,7(2),175-183.
Çelikay, F. & Gümüş, E. (2011). Sağlıkta dönüşümün amprik analizi, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66, 55-92.
DB (1993). World development report 1993, Investing in Health, Oxford University Press, New York.
DB (2003). Turkey reforming the health sector for improved access and efficency, report No. http://www.wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/WDSP/IB /2003/05/03/000094946_030424040 04721/Rendered/PDF/multi0page.pdf
Dedeoğlu, N. (2009). Dünya sağlık örgütü ve sosyal haklar, Uluslararası Sosyal Haklar Sempozyumu, 22-23 Ekim 2009, Antalya, Belediye İş Sendikası Yayını, Ankara: 194-199.
Elbek, O. (2010). “Performans” ve hekimlik, Toplum ve Hekim, 25, 432-447.
Elbek, O. (2015). Türkiye’de sağlık siyaset piyasa. İçinde G. Yenimahalleli Yaşar, A. Göksel ve Ö. Birler (ed.), Herşey Sermaye İçin Sevgilim, (ss. 21-56). Ankara: Notabene Yayınları.
Erbaş, Ö., Yavuz, C.I., & İlhan, B. (2012). Soru ve yanıtlarla kamu özel ortaklığı, Ankara, Türk Tabipler Birliği Yayınları.
Erol, H., & Özdemir A. (2014). Türkiye’de sağlık reformları ve sağlık harcamalarının değerlendirilmesi, Sosyal Güvenlik Dünyası Dergisi, 4(1), 9-34.
Gül, S. S., & Ergun, A.D. (2010). Piyasa odaklı bir uygulama olarak aile hekimliği: sağlık hizmeti sunumunda olası kayıplar, II. Ulusal Sosyal Haklar Sempozyumu, 5 Kasım, ss.317-337, http://www. sosyalhaklar.net/2010/bildiri/gul.pdf
Hamzaoğlu, O. (2013). Dünyada sağlık reformu Türkiye’de sağlıkta dönüşüm gerçekler ve belgeleri, Toplum ve Hekim, 28, 172-180.
Hamzaoğlu, O. (2017). İnsana Karşı Piyasa, Türkiye’de sağlık ve sosyal güvenlik içinde G. Yenimahalleli Yaşar, A. Göksel, Ö. Birler (ed.), Dünyada Sağlık Reformları Sağlık Hizmetlerinde Neden Kriz, Neden Reform/Dönüşüm (ss.21-43), Ankara: Notabene Yayınları.
Loş, N. (2016). Sağlık ekonomisi çerçevesinde sağlık hizmetleri ve sağlık harcamalarının karşılaştırmalı analizi: OECD ülkeleri ve Türkiye örneği, İstanbul Üniversitesi, SBE, İktisat Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
OECD (2018). Health data, Erişim Adresi:https://data.oecd.org/health.htm
Pala, K. (2017). İnsana karşı piyasa, Türkiye’de sağlık ve sosyal güvenlik İçinde G. Yenimahalleli Yaşar, A. Göksel, Ö. Birler (ed.), Türkiye’de Sağlık Reformu ve Sağlıkta Dönüşüm Programı Süreci (ss.44-74). İstanbul: Notabene Yayınları.
Roberts, J.M., Hsiao, W., Berman, P., & Reich, R.M (2004).Getting health reform right. aguide to improving performance and equity, Oxford Univerity Press.
Sayım, F. (2015). Sağlık hizmetinin özellikleri, Akademik Ar-Ge Dergisi-Sosyal Bilimler, 15(1), 1-12.
SB (2012). Sağlık istatistikleri yıllığı 2011, TC Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel http:sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/siy_2011.pdf Müdürlüğü Ankara
SB (2018). Sağlık istatistik yıllığı 2017, Sağlık Bakanlığı Yayın No.1106, Erişim Adresi. https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/28709,210119saglik-istatistikleri- yilligipdf.pdf?0
Sosyal Güvenlik Kurumu, Sağlık uygulama tebliği, 05.07.2018 Tarih ve 30469 sayılı Mükerrer Resmi Gazete.
Sönmez, M. (2018). Türkiye’de sağlıkta kamu-özel işbirliği şehir hastaneleri İçinde. K. Pala (ed.), Sermaye Birikimi, “Kamu-Özel İşbirliği” ve Şehir Hastaneleri (ss.55- 70). Türk Tabipler Birliği Şehir Hastaneleri İzleme Grubu. İstanbul: İletişim Yayınları.
TÜİK, (2018). Nüfus projeksiyonları, 2018 Haber Bülteni, Sayı. 30567, 21 Şubat 2018, Erişim adresi:http://tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30567
TÜİK, (2019a). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları 2018 Haber Bülteni, sayı.30709, http://tuik.gov.tr/HbGetirHTML.do?id=30709 Şubat 2019, Erişim Adresi: TÜİK, (2019b). Sağlık http://tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1084 harcamaları istatistikleri, Erişim Adresi
Üçer, A.R. (2013). Tıp bu değil 2. İçinde İ. Arslanoğlu (ed.), Sağlıkta Dönüşüm Programının Yarattığı Talep Patlaması (ss.257-280) İstanbul: Ithaki Yayınları.
Yiğit, A. & Erdem, R. (2016) Sağlık teknolojisi değerlendirme: Kavramsal bir çerçeve, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(3), 215-249.