Geçmişten Bugüne Safranbolu’da Batıl İnançlar (Hamile Kadınlar, Gelinler ve Çocuklar Örneğinde)

İnsanoğlu için hayatın her devresinde kendi üzerinde tesirli olacağına inandığı çeşitli düşünce ve inançlar var olmuştur. Bugün hâlâ başvurulan birçok inancın temelinde geçmiş inanışların izleri vardır. Bu geçmiş inançların temelinde ise insanoğlunun kendini çağın gereklerine uygun olarak korumak istemesi ve anlamlandıramadığı birçok doğa olayına kutsal anlamlar yüklemesi sonucu oluşmuş davranış ve benimsemeler mevcuttur. Dünyada özellikle çok geniş bir coğrafya ve derin bir tarihin sahibi olan Türkler, geçmiş inanç ve yaşantılarının hepsini dinî ve coğrafi değişimlerle terk etmeyip bir kısmını veya tamamını yaşatmışlardır. Bunların en güzel örneklerinin yaşandığı bölgelerden biri de çok eski bir yerleşim merkezi olan Karabük ilinin Safranbolu ilçesidir. Bakıldığında “Çocuğun sarılık olmaması için doğumdan sonra koluna bir parça sarı yün ip bağlanması; konuşma çağı geldiği halde konuşamayan çocuklar için dil çözme âdeti uygulanması; evlerden elma, erik, şeker gibi yiyecekler toplanması; toplanan bu yiyeceklerin çocuklara yedirilmesi; yürümeyi beceremeyen, sürekli düşen çocuklar için köstek kesme işlemi uygulanması” gibi birçok inanç, geçmiş Türk kültürünün izlerini taşır.

Anahtar Kelimeler:

Safranbolu, İnanışlar, Halk İnançları, Türk Halk İnançları, Gelenek ve Görenekler

Superstitious Beliefs from the Past to Today in Safranbolu (The Example Of Pregnant Women, Brides And Children)

For humankind, there has always been various thoughts and beliefs which they believed to be influential on their own life at every stage of their life. There are traces of past beliefs at the base of many beliefs that are still being applied today. These past beliefs consist of the behaviours which are result of the wish of humankind to protect themselves according to the age they live in and giving holy meanings to uncertain things. In particular, the Turks, who have a vast geography and a deep history in the world, did not abandon all of their past beliefs and experiences with religious and geographical changes, and partially or completely keep alive some of them. One of the most beautiful examples of these is the District of Safranbolu, Karabük province, which is a very old settlement. Supersitions such as “tying children’s arms with a piece of yellow wool to prevent them getting jaundice, conducting starting child to speak to children who cannot speak when they are supposed to, handing out apples, plums and sweets to children and making them eat those, applying Tying rope to child’s foot to children who are not able to walk” have traces of the ancient Turkish culture.

Keywords:

Safranbolu, Beliefs, Nation Beliefs, Turkish Folk Beliefs, Customs and Traditions,

PDF

___

Ağaoğlu, Sami vd. (2015), 81 İlde Kültür Ve Şehir Karabük, Karabük Valiliği Neşriyatı, İstanbul.
Akman, Eyüp (2007), Türk Halk Hekimliğinde Ocaklık Geleneği ve Safranbolu’daki Ocaklar, Mart 2007 Cilt:15 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi 393-400. Çobanoğlu, Abdullah (2006), Halk Arasında Yaşayan Hurafeler Üzerine Bir Alan Araştırması (Bursa/Osmangazi Örneği), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
Dıykanbayeva, Mayramgül (2011), Kırgız Türklerinde Erkek Çocuğun Önemi Ve Edebi Eserlere Yansıması, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 46, Erzurum. s.181-194. Ergin, Muharrem (1989), Dede Korkut Kitabı, 2. Baskı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
İnan, Abdulkadir (2017), Tarihte Ve Bugün Şamanizm Materyaller Ve Araştırmalar, 9. Baskı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Kalafat, Yaşar (1999), Doğu Anadolu’da Eski Türk İnançlarının İzleri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara.
Köse, Ali – Ayten, Ayten (2009), Bâtıl İnanç Ve Davranışlar Üzerine Psikososyolojik Bir Analiz Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, Ix, Sayı: 3 Sayfa. 45-70. Kundakcı, Mustafa (2019), Kırgız Şiirinde ‘Akan Su’ Akımı İle Yapılan Tabiat Güzellemesinin Çağrışımları Üzerine (Ceñicok Kökö Uulu, Togolok Moldo Ve Barpı Alıkulov’un Şiirleri Örneğinde), Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergisi ISSN: 1308-6200 DOI Number: 10.17498/kdeniz.557352Volume: 42, Summer-2019, p. 188-203.
Kundakcı, Mustafa (2019). Moldo Kılıç, Isak Şaybekov ve Kalık Akıyev’in “Zelzele” Temalı Şiirlerinde Toplumsal Eleştiri, Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, Sayı: 2019/13, s. 115-129.
Mazıcı, Berrin (2012), Safranbolu İlçesi Halk Edebiyatı Ve Halk Ürünleri Üzerine Bir İnceleme, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili Ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir.
Roux, Jean-Paul (2015), Eski Türk Mitolojisi, Bilgesu, Ankara.
Sağlam, M. Halil (2017), Aka Gündüz’ün Aşkın Temizi Romanında Hurafe Halk İnançları Hakkında Bazı Tespitler, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 43, Nisan 2017, S. 237-247.
Türkçe Sözlük/ Haz.: Şükrü Haluk Akalın Vd.,(2011)Türk Dil Kurumu Yayınları, 11. Baskı, Ankara.
Ulukavak, Kızıltan (2017),Bir Safranbolulunun Penceresinden Safranbolu, Karabük Üniversitesi Yayınları, Karabük.
Uslu, Bahattin (2016), Türk Mitolojisi, Kamer Yayınları, İstanbul.
Yılmaz, Sinan (2014) Nazar, Büyü Ve Fal(İnançlar Ve Uygulamalar)”, Divan Kitap, Ankara. Zhumabekov, Kuanysh (2019), Türkiye Türkçesi Ve Kazak Türkçesinde Hayvan Adı İçeren Atasözleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma, Doktora Tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Avrasya Araştırmaları Anabilim Dalı.
KAYNAK KİŞİLER
KK-1: Hanife Akman, Safranbolu, 1950, İlkokul, Ev Hanımı, Evli, (Görüşme: 10.10.2018).
KK-2: Fatı Çiftçi, Eflani Halkevli Köyü, 1972, İlkokul, Ev Hanımı, Evli, (Görüşme: 05.02.2019).
KK-3: Fatma Karaman, Karabük, 1975, Ortaokul, Ev Hanımı, Evli, (Görüşme: 20.11:2018).
KK-4: Aytekin Kuş, Safranbolu, 1947, Yüksekokul, Emekli Devlet Memuru, Evli, (Görüşme: 08.09.2019).
KK-5: Hayriye Özcan, Kuzyaka Köseler Köyü, 1936, İlkokul, Ev Hanımı, Evli, (Görüşme: 03.01.2019).
KK-6: Huriye Özdemir, Karabük, 1929, İlkokul, Ev Hanımı, Dul, (Görüşme: 01.02.2018).
KK-7: Sena Özdemir, Safranbolu, 1988, Üniversite Mezunu, Eğitimci, Evli, (Görüşme: 05.2.2019).
KK-8: Kâmil Yıldırım, Safranbolu, 1951, Yüksekokul, Emekli Kimya Mühendisi, Evli, (Görüşme: 25.08.2018).
KK-9: Zahide Yıldırım, Safranbolu, 1933, İlkokul, Ev Hanımı, Dul, (Görüşme: 14.09.2018).