Tarih'ten Mesnevi'ye bir koşuklaştırma örneği: Âşık Molla Rahim'in Manzum Hazret-i Yusuf kıssası

Ana metinlerin biçimsel dönüşümlerinden biri olan koşuklaştırma, düzyazı biçiminde yazılmış bir metnin dizeler hâlinde yeniden yazılması yöntemidir. Türk halk edebiyatında; nazma çekilen Nasreddin Hoca fıkraları başta olmak üzere, dizeler halinde yeniden yazılan çeşitli masal, hikâye ve menkıbeler koşuklaştırma yöntemine uygun örnekler arasında yer almaktadır. Bu makalenin konusunu Tarih-i Taberîdeki Yusuf Kıssasının Âşık Molla Rahim tarafından mesnevi nazım şekliyle yeniden yazılması ile ortaya çıkan metinlerarası ilişkiler oluşturmaktadır. Çalışmamızda ana-metinlerin biçimsel dönüşüm yöntemlerinden koşuklaştırma ve biçem dönüşümü örnekleri incelemeye esas teşkil eden iki metinden hareketle ele alınmıştır.

An example of versification For Masnavi from history: Poet Molla Rahims Parable of Prophet Joseph İn Verse

Versification, which is one of the formal transformations of the main-text, is the method of rewriting of a text, written in the form of prose, in the form of lines. In Turkish folk literature, especially Nasreddin Hodjas anecdotes, rewritten in verse, various fairy tales, stories and legends, rewritten in the form of lines are among the appropriate examples for the versification method. The intertextual relations resulting from the rewriting of the parable of Joseph in History of Taberî by Poet Molla Rahim in form of the masnavi verse constitutes the subject of this article. In our study, among the formal transformation methods of the main-texts, the examples of versification and transformation of style have been discussed, by the two texts that constitute the basis on the study.

PDF

___

AKTULUM, K. (2000). Metinlerarası İlişkiler. Ankara: Öteki Yayınevi.

ALPASLAN, G. G. (2007). Metinlerarası İlişkiler ve Gılgamış Destanının Çağdaş Yorumları. İstanbul: Multilingual.

Âşık Molla Hacı Rahim (1955). Âşık Molla Rahimin Manzum Hazret-i Yusuf Kıssası. İstanbul: M. Sıralar Matbaası.

AYDIN, A. (2004). İbn Cerîr Et-Taberînin Taberînin Kuran Anlayışı ve Tevil Tercihleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

BOZYİĞİT, A. E. (1990). Nasreddin Hoca Fıkralarının Şiir Diliyle Anlatımı. I. Milletlerarası Nasreddin Hoca Sempozyumu Bildirileri. Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürünü Araştırma Dairesi Yayınları, 41-55.

DAŞDEMİR, Ö. (2012). Halk Hikâyesi Olarak Yusuf ile Züleyha. Erzurum: Fenomen Yayıncılık. Ebû Cafer Muhammed Bin Cerîrüt-Taberî (t.y.). Tarih-i Taberî. (çev. M. Faruk Gürtunca). İstanbul: Sağlam Yayınevi.

ERBAŞ, M. (2010). Bir Tefsir Kaynağı Olarak Taberînin Tarîhul-Ümem Vel Mülûk İsimli Eseri. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 31, 49-91.

ÖNEN, H. (2013). Tefsirde Tarih İlminden Yararlanma: Taberî Örneği. e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 10, 17-25.

ÖZAY, Y. (2009). Metinlerarasılık ve Türk Halk Hikâyelerinde Ana-Metinsel Dönüşümler. Millî Folklor, 83, 6-18.

SAKAOĞLU, S. ve ALPTEKİN, A. B. (2009). Nasreddin Hoca. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.

TONGA, N. (2008). Hikâyeye Terminolojik Bir Yaklaşım. Turkish Studies-International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 3/1, 371-379.