Faizsiz Finansal Kuruluşlarda Zekât, Zekât Fonu ve Zekât Muhasebesi

İslam’ın öne çıkan beş şartından biri olan zekât, kelime anlamı olarak büyüme, artma, övme, temizlenme ve paklanma anlamlarına gelmektedir. Zekâtın dindeki karşılığı ise birtakım şartların oluşması halinde belirli yerlere sarf edilmesi gereken muayyen mallar üzerindeki hak anlamına gelmektedir. İslam dininde belirli şartların oluşması halinde zekât verilmesi farzdır. Zekât sosyoekonomik hayatta önemli bir role sahiptir. Zekât sayesinde zenginlerin ellerindeki iktisadi kıymetler karşılıksız olarak yoksullara transfer edilir. Böylece sosyal adaletin ve eşitliğin sağlanmasında ve gelir eşitsizliğinin en aza indirilmesinde katkı sağlanmış olur. Zekâtın farz olabilmesi için tam mülkiyetin bulunması, nisab miktarına ulaşılması ve malın elde edilişinin üzerinden bir kameri yıl geçmiş olması gereklidir. Zekât mükellefiyetinin kapsamına esas olarak bireyler girmekle beraber bazı şartlar oluşmuşsa hükmî kişiliğe sahip şirketler de bu kapsama girebilir. Bu bakımdan faizsiz finansal kuruluşlar da bu kapsamda ele alınabilir. Bu çalışmada faizsiz finansal kuruluşlarda zekât konusu ele alınacaktır. Bu kapsamda hangi durumda faizsiz finansal kuruluşlar için zekâtın söz konusu olacağı, hangi iktisadi kıymetlerin zekat kapsamına gireceği ve bu kıymetlerin hangi mali tablolardan nasıl sağlanacağı, zekat tutarının nasıl hesaplanacağı, nasıl ödeneceği gibi konular ele alınacaktır.

Zakah, Zakah Fund and Accounting for Zakah in Interest Free Financial Institutions

Zakah which is one of the outstanding five pillars of Islamic religion means increase, praising, purity and cleanness as word meaning. The religious meaning of Zakah is right on the particular goods which is disbursemented for certain places in case certain conditions occur. In Islamic religious, in case of certain conditions, giving zakah is obligation. On the other hand, zakah has an economic effect on society. Zakah facilities that economic assets owing to the riches are transferred to the needy by voluntary. So, it take on an important task in satisfying social justice and equity and minimizing income inequality. To have compulsory zakah, there are full ownership, quorate, and it must wait a lunar year after obtaining assets. Fundamentally zakah payers are individuals, but in some situations they can be companies with legal personality. In this regard, it also involves interest-free financial institutions (participation banking, interest-free insurance, takaful). These institutions pay zakah in case of making a decision about zakah at General Assembly. Even, if depositors owing to account in the financial institutions demand, they can pay zakah on behalf of them. In this study it is mentioned about zakah payer as an interest-free institution and zakah fund. Zakah for interest free institutions will be mentioned at which situations; which assets fall within the scope of zakah; how to extract zakah assets from financial statements; how to calculate zakah base and zakah due; how and whom to distribute collecting zakah