MENKUL KIYMETLERLE İLGİLİ VERGİ DÜZENLEMELERİNİN SERMAYE PİYASALARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Pay piyasasındaki menkul kıymetler gerçek kişi veya kurumlar tarafından tercih edilen önemli bir yatırım aracıdır. Pay piyasalarında işlem gören menkul kıymetlerden elde edilen gelirler Gelir Vergisi (GV) ve Kurumlar Vergisi (KV) başta olmak üzere çeşitli şekillerde vergiye tabi tutulmaktadır. 1980’li yıllardan itibaren söz konusu menkul kıymetlerin vergilendirilmesine ilişkin çeşitli amaçlarla vergisel düzenlemeler yapılmıştır. Bu çalışmada, son on yılda menkul kıymet gelirlerine yönelik yapılan vergisel düzenlemelerin pay piyasası üzerindeki etkisi 6 vergisel düzenleme ve 12 ana sektör kullanılarak olay çalışması yöntemi ile incelenmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak, sektörlerin vergisel düzenlemelere farklı tepkiler gösterdikleri ve düzenleme öncesi ve sonrası günlerde anlamlı anormal getiriler ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Analiz bulguları ayrıca, Borsa İstanbul (BIST)’un yarı güçte etkin piyasa özelliği göstermediği görüşünü desteklemektedir.

Anahtar Kelimeler:

Menkul Kıymet Gelirleri, Borsa İstanbul, Olay Çalışması, Etkin Piyasalar Hipotezi

EFFECT OF SECURITIES TAX REGULATIONS ON CAPITAL MARKETS

The securities in the equity market are of important investment instruments preferred by various real persons and institutions. Returns on securities traded at equity markets are subject to taxation in various ways especially via Income Tax and Corporate Tax. Tax arrangements have been made for various purposes regarding taxation of securities since 1980s. We examined the effect of tax arrangements regarding securities over the past decade on equity market through analyzing abnormal returns of 12 sector indices in Borsa Istanbul (BIST) for 6 tax arrangements made in Turkey and by the event study methodology. The event study is a method that allows examining the effects of non-quantitative events or changes on the financial markets. According to the findings, reactions of sectors differ against arrangements and there found to be significant abnormal returns pre and post arrangement dates. On the other hand, while Regulation No. 6486 is found to be the most effective regulation on all sectors, Regulation No. 6009 has the least effect. Findings also prove the argument that Borsa Istanbul does not show the semi-strong form of efficiency.

Keywords:

Returns on Securities, Borsa Istanbul, Event Study, Efficient Market Hypothesis,

PDF

___

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu, Resmi Gazete 06.01.1961.
2006/10731 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı, Resmi Gazete 23.07.2006.
5281 sayılı Vergi Kanunlarının Yeni Türk Lirasına Uyumu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, Resmi Gazete 30.12.2004.
5436 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, Resmi Gazete 24.12.2005.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu, Resmi Gazete 21.06.2006.
5527 sayılı Gelir Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun, Resmi Gazete 07.07.2006.
5582 sayılı Konut Finansmanı Sistemine İlişkin Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, Resmi Gazete 06.03.2007.
5615 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete 04.04.2007.
5838 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, Resmi Gazete 28.02.2009.
5917 sayılı Bütçe Kanunlarında Yer Alan Bazı Hükümlerin İlgili Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelere Eklenmesi ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun, Resmi Gazete 25.06.2009.
6009 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete 01.08.2010.
6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, Resmi Gazete 25.02.2011.
6322 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete 15.06.2012.
6486 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete 21.05.2013.
6655 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete 01.01.2016.
Babacan, B. ve Özer, G. (2013). Şirketlerin Gönüllü Açıklamalarının Hisse Senedi Getirileri Üzerine Etkileri. Yönetim ve Ekonomi, 20(2), 91-104.
Benninga, S. (2008). Financial Modeling. (Third Edition), London: The MIT Press.
Brown, S.J. and Warner, J.B. (1985). Using Daily Stock Returns: The Case of Event Studies. Journal of Financial Economics, 14, 3-31.
Büyükçapar, C. (2007). Türk Vergi Sisteminde Sermaye Piyasası Araçlarının Vergilendirilmesi ve Ekonomiye Etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi. İstanbul.
Çömen, F. (2006). Sermaye Piyasasında Vergilendirme ve Sermaye Piyasası Oluşumuna Etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi. Afyon.
Demir, D. (2007). Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçlarının Vergilendirilmesi ve Bankacılık Üzerindeki Etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi. İstanbul.
Derin-Güre, P. ve Kütük, S. (2016). Türkiye’de Kurumlar Vergisi Değişikliğinin Hisse Senetleri Fiyatları Üzerine Kısa Dönemli Etkisi, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71(1), 303-322.
Eryiğit, M. (2007). Stock Market Reaction to Developments in Turkish European Union Relations. Ekonomik Yaklaşım, 18(63), 55-68.
EY, 2016 Yılı Menkul Kıymet Gelirlerinin Vergilendirilmesi, http://www.vergidegundem.com/tr/c/document_library/get_file?uuid=4da24e5f-8bb1-441b-ac60-186016be848d&groupId=10156 Erişim Tarihi: 24.06.2016
Eyüboğlu, K. ve Bulut, H.İ. (2015). Şirketlere Özgü Haberlerin Hisse Performansına Etkisi: BIST-30 Şirketleri Örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 16, 113-138.
Güvercin, A. ve Demir, Y. (2015). Kazanç Açıklamaları ve Şirket Değeri İlişkisi: BIST100 Şirketleri Üzerine Bir Olay Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(3), 233-253.
Investing.com, Türk Endeksleri. http://tr.investing.com/indices/turkey-indices, Erişim Tarihi: 14.06.2016.
Jonsson, L. (2011). An Empirical Study of the Impact of OPEC Announcements on Stock Returns of Selected Sector Indexes of the Stockholm Stock Market. Master Thesis, Sweden: Södertörn University, Department of Economics.
Koçyiğit, M. ve Kılıç, A. (2008). Leasing Sektöründe KDV Oranı Değişikliğinin İMKB’de İşlem Gören Leasing Şirketlerinin Hisse Senedi Getirine Etkisi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 40, 165-174.
MacKinlay, A. C. (1997). Event Studies in Economics and Finance. Journal of Economic Literature, XXXV(1), 13-39.
Mazgit, İ. (2013). Endeks Kapsamında Olmanın Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: BIST Temettü 25 Endeksi Üzerine Bir Uygulama. Sosyo Ekonomi, 20(20), 225-264.
McWilliams, A. and Siegel, D. (1997). Event Studies in Management Research: Theoretical and Empirical Issues. Academy of Management Journal, 40 (3), 626-657.
Mitchell, M. L. and Netter, J.M. (1994). The Role of Financial Economics in Securities Fraud Cases: Applications at the Securities and Exchange Commission. The Business Lawyer, 49(2), 545-590.
Mutan, O. ve Topçu , A. (2009). Türkiye Hisse Senedi Piyasasının 1990-2009 Tarihleri Arasında Yaşanan Beklenmedik Olaylara Tepkisi. Sermaye Piyasası Kurulu Araştırma Raporu.
Pallı, Ş. (2007). Sermaye Piyasası İşlemlerinin Vergilendirilmesi ve Sermaye Piyasası Üzerine Etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi. İstanbul.
Pehlivan, O. (2009). Vergi Hukuku. Trabzon: Derya Kitabevi.
Sakarya, Ş. (2011). İMKB Kurumsal Yönetim Endeksi Kapsamındaki Şirketlerin Kurumsal Yönetim Derecelendirme Notu ve Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişkinin Olay Çalışması (Event Study) Yöntemi ile Analizi. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 147-162.
Sarıgül, H. (2015). Sendikasyon Kredisi Kullanım Duyurularının Bankaların Hisse Senedi Getirilerine Etkisi. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 7(12), 113-129.
Sipahi, B. ve Yanık, S. (2014). Kurumlarda ve Sermaye Piyasalarında Vergilendirme. Lisanslama Sınavları Çalışma Kitapları. Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu.
Soylu, N. İ. (2010). 1980 Sonrası Menkul Kıymet Gelirlerine Yönelik Vergi Düzenlemeleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi. İstanbul.
Tong, L. (2010). Event Study Analysis of Share Price and Stock Market Index Data, Master’s Thesis, United Kingdom: University of Stirling, Department of Computing Science and Mathematics.
Yalçın, C. (2010). The Effects Of Taxation Of Financial Instruments On Stock Returns Traded In Istanbul Stock Exchange: Evidence From Ise-30 Index. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: DEÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü.