TARİH ÖĞRETMEN ADAYLARI GÖZÜYLE LİSE TARİH DERSLERİNDE TOPLUMSAL CİNSİYET TEMSİLİ: KTÜ FATİH EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖRNEĞİ

Eğitimde toplumsal cinsiyet temsili II. Dünya Savaşı'ndan bu yana demokratik ülkelerin gündemindedir. Özellikle İngiltere ve Amerika'da 60'lı ve 70'li yıllarda akademisyenler ve sivil toplum örgütleri ders kitapları ve öğrenme ortamlarında toplumsal cinsiyet temsilinin rolünü tartışmaktadırlar. Bu süreçte Amerika ve İngiltere'de tarih derslerinde toplumsal cinsiyet temsili konusunda yapılan araştırmalar, kadınların tarih derslerinde yeterli düzeyde temsil edilmediğini ortaya koymaktadır. Bu çalışmalar, problemin çözümü için yeni araştırmaları ve projeleri tetiklemiştir. Dünyada bu gelişmeler olurken, son yıllarda Türk araştırmacılar da tarih ders kitaplarında toplumsal cinsiyet temsiliyle ilgili çalışmalar yapmışlardır. Bu alanda yapılan sınırlı sayıda çalışma, Türk tarih ders kitaplarının erkek merkezli öğretim materyalleri olduğunu ortaya koymuştur. Tarih eğitiminde toplumsal cinsiyet temsiliyle ilgili literatür incelendiği zaman, tarih öğretmen adaylarının gözüyle lise tarih derslerinde toplumsal cinsiyet temsiliyle ilgili çalışmaların olmadığı görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, tarih öğretmen adaylarının lise tarih derslerinde toplumsal cinsiyet temsiliyle ilgili görüşlerini ortaya koymaktır. Çalışma nitel araştırma anlayışıyla gerçekleştirilmiş olup, araştırmaya Karadeniz Teknik Üniversitesi Fatih Eğitim Fakültesi tarih öğretmen adayları katılmıştır. Araştırmada veriler açık-uçlu bir anketle toplanmış olup, araştırmaya 68 kadın ve 30 erkek öğretmen adayı katılmıştır. Elde edilen verilere dayalı olarak lise tarih derslerinde tarih öğretmenlerinin toplumsal cinsiyet temsilini dikkate almadıkları anlaşılmaktadır

VIEWS OF HISTORY TEACHER CANDITATES ABOUT GENDER REPRESENTATION IN HIGH SCHOOL HISTORY LESSONS: EXAMPLE OF FATIH FACULTY OF EDUCATION

Gender representation in education has been on the agenda of democratic countries since the Second World War. Academics and non-governmental organizations were discussing role of gender representation in textbooks and teaching atmosphere especially in USA and England during the 1960s and 1970s. There is also research in this period about gender representation in history lessons indicated that women was not adequately represented in history lessons in USA and England which trigged new research and projects about topic to overcome this problem. While these developments were taking place in the World, Turkish researchers have also paid attention gender representation in Turkish history textbooks in the recent years. There is limited research about this topic in Turkey which shows that Turkish history textbooks are male dominant teaching materials. Related literature regarding gender representation in history education is examined, it seems that there is not research about views of history teacher candidates about gender representation in high schools history lesson. The aim of this research is to determine views of history teacher candidates about gender representation in history lesson in teaching practice schools. Study based on qualitative research approach was carried out history teacher candidates of Karadeniz Technical University of Fatih Faculty of Education. An open ended data collection tool was used in the research to gather views of history teacher candidates and a total of 98 candidates (68 female-30 male) responded the questionnaire. It can be said that history teachers do not paid attention gender representation in their lessons based on the collected data

PDF

___

Alpargu, M., ve Çelik, H. (2016). ‘Türkiye’de Güncel Tarih Ders Kitaplarında Kadın Tarihinin Yeri’ International Online Journal of Educational Science, 02 Aralık 2016 tarihinde http://www.iojes.net/userfiles/ article/ iojes_2039.pdf adresinden alınmıştır.
Asan, H. T. (2006). Ders Kitaplarında Cinsiyetçilik Ve Öğretmenlerin Cinsiyet Algılarının Saptanması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
Asan, H. T. (2010). Ders Kitaplarında Cinsiyetçilik Ve Öğretmenlerin Cinsiyetçilik Algılarının Saptanması. Fe Dergi, 2(2): 65-74.
Aslan, G. (2015). Öğretmen Adaylarının Toplumsal Cinsiyet Algılarına İlişkin Metaforik Bir Çözümleme. Eğitim ve Bilim, 40(181), 363-384.
Aykaç, N. (2012). Sosyal Bilgiler Ve Hayat Bilgisi Ders Kitaplarının Toplumsal Cinsiyet Açısından Değerlendirilmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 50-61.
Black, L., J. (2012). Textbooks, Gender and World History. 3 Nisan 2016 tarihinde http://www. historycooperative. org/journals /whc/3.2 /black. adresinden alınmıştır.
Bourdillon, H. (Ed.) (1996). Teaching History. London: Open University Press.
Cherry, A. L. (2005). Examining Global Social Welfare Issues. Belmont, CA: Thomson Brooks/Cole.
Demircioğlu, E. (2014). 10. Ve 11. Sınıf Tarih Ders Kitaplarında Yer Alan Görseller Ve Metinlerde Toplumsal Cinsiyet Temsiliyle İlgili Tarih öğretmenlerinin Görüşleri: Trabzon örneği, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Demircioğlu, İ. H. (1999). Educating Secondary School History Teachers İn Turkey And England: A Comparative Approach. Unpublished Ph.D. Thesis. The University of Birmingham, England.
Dilek, G. (2012). Tarih Öğretiminde Toplumsal Cinsiyet: 6. Sınıf Öğrencilerinin Perspektifinden Tarihsel Süreçte Kadın Hakları Ve Kadın İmgesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Gümüşoğlu, F. (2013). Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet 1928-2013. (3. Basım). Kaynak Yayınları: İstanbul.
Helvacıoğlu, F. (1994). 1928’den 1994’e Ders Kitaplarında Cinsiyetçilik. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
İşçimen, S. (2007). Türkiye Cumhuriyeti’nde İlkokullarda Okutulan Tarih Ders Kitapları (1923-1931).
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Köse, M. (2004). Tarih Öğretiminde Kadın Ve Türk Kadını İmajı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Köse, M. (2011). Tarih Öğretiminde Kadın İmajının Yeniden İnşası. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Köse, M. (2014). Azerbaycan Ortaöğretim Öğrencilerinin Kadın Tarihine Yönelik Görüş ve Önerileri, Akademik Bakış Dergisi. 20 Ağustos 2017 tarihinde http://www.akademikbakis.org/dergi//azerbaycanortaogretim-ogrencilerinin-kadin-tarihine-yonelik-tutum-ve-onerileri201501.pdf,adresinden alınmıştır.
Lee, J. F.K. and Collins, P. (2009). Australian English-language textbooks: the gender issues, Gender and Education, 21 (4) 353–370.
Marshall, J. (1997). ‘Sex equality eludes textbook definition’. Times Educational Supplement, Issue 4217. 25 April.
Newman, L. K. (2002). ‘Sex, Gender and Culture: İssues in The Definition, Assesment and Treatment of Gender İdentity Disorder’, Clinical Child Psychology and Psychiatry,7, 358-367.
Redmond, J., Valiulis, M., Raftery, D., and Harford, J. (2006). The Role of Textbooks in Providing A Gender Balanced History Curriculum in Ireland, Internatıonal Journal of Learning, 12 (10) 179-186.
Repoussi, M. (2005). ‘A la rechershe des femmes dans l’historie enseignee. rapports de genre et construction de la difference sexuee’, Le Cartable de Clio, 5, 89-97.
Sabuncuoğlu, A. (2006). Televizyon Reklamlarında Toplumsal Cinsiyet, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Sayer, H. (2011). Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Erkeklerin Katılımı. Uzmanlık Tezi. Başbakanlık, Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü, Ankara.
Seçgin F. ve Tural A. (2011) Sınıf Öğretmenliği Bölümü Öğretmen Adaylarının Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları, NWSA Educational Siciences. 01 Ağustos 2017 tarihinde http://www.sdu.dergipark. gov.tr /download/article-file/185516 adresinden alınmıştır.
Severge, Y. E. (1998). Ders Kitaplarında Cinsiyetçilik İlköğretim Ders Kitapları Üzerinde Yapılmış Bir İçerik Çözümlemesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Sylvester, D. (1994). Change and continuity in history teaching 1900-1993. (ss.116-146), In P. John ve P. Lucas (Eds). Partnership and progress, Sheffield, Standing Conferance of History Teacher Educator.
Trecker, J. (1971). Women in U.S. History High-School Textbooks. J. Pottker and A. Fishel, (Eds). Sex bias in The Schools: The Research Evidence, New Jersey, Associated University Presses.
Yorgancı, F. (2008). İlköğretim Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet Rollerinin İnşası. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.