KONTROL ODAĞININ ÖRGÜTSEL BAĞLILIK ÜZERİNE ETKİSİNDE PERSONEL GÜÇLENDİRMENİN ARACILIK ROLÜ: ANKARA İL MERKEZİNDEKİ DÖRT VE BEŞ YILDIZLI OTEL İŞLETMELERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Bu çalışmanın amacı, Ankara il merkezinde faaliyet gösteren dört ve beş yıldızlı otel işletmelerinde kontrol odağının örgütsel bağlılık üzerine etkisinde personel güçlendirmenin aracılık rolünü ortaya koymaktır. Söz konusu aracılık rolü Ankara il merkezinde faaliyet gösteren 13 adet dört ve beş yıldızlı otel işletmesinde görev yapmakta olan toplam 268 iş görenden anket tekniği ile elde edilen verilere uygulanan hiyerarşik regresyon analizleri ile incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda; kontrol odağı değişkenin hem örgütsel bağlılık üzerinde hem de personel güçlendirme üzerinde pozitif yönde etkisinin olduğu, ayrıca, personel güçlendirmenin örgütsel bağlılık üzerinde yine pozitif yönde bir etkisinin olduğu görülmektedir. Araştırmanın temel sorunsalı olan aracılık rolüne bakıldığında ise, personel güçlendirmenin, kontrol odağının örgütsel bağlılık üzerindeki etkisinde tam aracılık rolüne sahip olduğu ortaya çıkmıştır.

THE MEDIATING ROLE OF EMPOWERMENT ON THE AFFECT OF LOCUS OF CONTROL ONTO THE ORGANIZATIONAL COMMITMENT: A SURVEY ON FOUR AND FIVE STARS HOTEL IN THE CITY CENTRE OF ANKARA

The aim of this study was to reveal the mediating role of the empowerment on the effect of locus of control onto the organizational commitment in the four and five-star hotel organizations operating in the province of Ankara. The role of mediation was examined by conducting hierarchical regression analyses on the data obtained by questionnaires from 268 employees, who were working in 13 four and five-star hotel organizations operating in the city center of Ankara. At the end of the study, it was seen that locus of control had a positive effect on both the organizational commitment and empowerment. Moreover, the empowerment had a positive effect on the organizational commitment. But when the mediating role, which was the basic problem of the research, was examined, it was found that empowerment had a complete mediating role on the effect of locus of control on the organizational commitment

___

  • Albayrak, A. S. (2006). Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
  • Allen, N. J. ve Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63, pp. 1-18.
  • Al-Qaritoti, M. Q. A. ve Al-Enezi, A. (2004). Organizational commitment of managers in Jordan: A field study. International Journal of Public Administration, 2 (5), pp. 331-352.
  • Altındiş, S. ve Özutku, H. (2011). Psikolojik güçlendirme ve güçlendirmeyi etkileyen faktörler: Türkiye'deki devlet hastanelerinde bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (1), ss. 161- 191.
  • Bakhshi, A., Sharma, A.D., ve Kumar, K. (2011). Organizational commitment as predictor of organizational citizenship behavior. European Journal of Business and Management, 3 (4), pp. 78-86.
  • Balay, R. (2000). Özel ve Resmi liselerde yönetici ve öğretmenlerin örgütsel bağlılığı (Ankara İli Örneği). Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Baltaş, A. (1999). Yönetimde yetkilendirme önemli. Hürriyet Gazetesi insan kaynakları eki, Sayı: 182.
  • Baron, R. M. ve Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology. 51 (6), pp. 1173-1182.
  • Baydoğan, M, ve Dağ, İ. (2008). Hemodiyaliz hastalarındaki depresiflik düzeyinin yordanmasında kontrol odağı, öğrenilmiş güçlülük ve sosyotropi-otonomi. Türk Psikiyatri Dergisi, 19 (1), ss. 19-28.
  • Bennett, J. A. (2000). Mediator and moderator variables in Nursing Research: Conceptual and statistical differences. Research in Nursing&Health, 23, 415- 420.
  • Bornstein, R.F. ve Huprich, S. K. (2006). Construct validity of the relationship profile test: Three year retest reliability and links with core personality traits, objectrelations, and ,interpersonal problems. Journal of Personality Assessment, 80 (2), pp. 162-171.
  • Bowen, D. A. ve Lawler, E. F. (1992). The empowerment of service workers: what, why, how, and when. Sloan Management Review, pp. 31-39.
  • Canbay, S. (2007). İlköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin iş doyumu ve denetim odağı ilişkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Ceylan, A. (2002). Çalışanların güçlendirme algıları üzerine tuzla bölgesindeki ticari bankalarda bir araştırma. Öneri, 5 (17), ss. 113-120.
  • Chow, I. H. (1994). Organizational commitment and career development of Chinese managers in Hong Kong and Taiwan. The International Journal ofCareer Management, 6 (4), pp. 3-9.
  • Coleman, D. F., Irving, G. P. ve Cooper, C. (1999). Another look at the locus of control-organizational commitment relationship: It depends on the form of commitment. Journal of Organizational Behavior, 20, pp. 995-1001.
  • Conger, J. A. ve R. N. Kanungo (1988). The empowerment process: Integrating theory and practice.Academy of Management Review, 13 (3), pp. 471-482.
  • Cunningham, I., Hyman, J. ve Baldrig, C. (1996). Empowerment: The power to do what? Industrial Relations Journal, 27 (2), pp. 143-154.
  • Çalışkan, A. ve Hazır, K. (2012). Psikolojik güçlendirmenin iş tatminine etkisinde örgütsel bağlılığın aracılık rolü. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), ss. 49-77.
  • Çavuş, M. F. ve Akgemci, T. (2008). İşletmelerde personel güçlendirmenin örgütsel yaratıcılık ve yenilikçiliğe etkisi: İmalat sanayinde bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, ss. 229-244.
  • Çelebi, M. A. (2009). Örgütsel bağlılığın sağlanılmasında bir araç olarak personel güçlendirme. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
  • Çöl, G. (2004a). Güçlendirme ve örgütsel bağlılık ilişkisi üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış doktora tezi. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
  • Dağ, İ. (2002). Kontrol odağı ölçeği (KOÖ): Ölçek geliştirme, güvenirlik ve geçerlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 17 (49), ss. 77-90.
  • Denkdemir, B. (2010). Coğrafi temelli bölümlendirilmiş organizasyon yapılarında; personel güçlendirmenin karar hızına etkisi ve uygulamaya ilişkin bir örnek. Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Doğan, S. (2003). Personel Güçlendirme. 1. Baskı, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
  • Doğan, S. (2006a). Personel güçlendirme, rekabette başarının anahtarı. İstanbul: Kare Yayınları.
  • Doğan, S. ve Kılıç, S. (2007). Örgütsel bağlılığın sağlanmasında personel güçlendirmenin yeri ve önemi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29, ss. 37-61.
  • Doğan, S. Ve Demiral, Ö. (2009). Örgütsel bağlılığın sağlanmasında personel güçlendirme ve psikolojik sözleşmenin etkisine ilişkin bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32, ss.47-80.
  • Dönmez, A. (1986). Denetim odağı: Temel araştırma alanları, A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 19 (1-2), ss. 259-279.
  • Emhan, A., Meriç, İ., ve Zincirkiran, M. (2014). Mediating Effect of Learning Capacity on Between Turnover Intention and Organizational Commitment: A Case in Health Sector. International Review of Social Sciences, 2 (8), ss. 257-269.
  • Erstad, M. (1997). Empowerment and organizational change. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 9 (7), pp. 325-333.
  • Giderler Atalay, C. (2009),Personel güçlendirmeye dayalı insan kaynakları yönetimi işlevlerinin örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi ve Eczacıbaşı topluluğunda bir araştırma. Yayınlanmamış doktora tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
  • Güçel, C. (2013). Örgütsel bağlılığın örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi örgütsel adaletin aracılık rolü: İmalat işletmelerine yönelik bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(2),ss. 173-190.
  • Gürbüz, G., Kumkale, İ. ve Oğuzhan, A. (2015). Personel güçlendirme-örgütsel bağlılık ilişkisinin analizinde yapısal eşitlik modeli ile regresyon analizinin karşılaştırılması: Bir uygulama. Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Bilimler Metinleri, No:02, ss. 1-18.
  • İnce, M. ve H. Gül (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: Örgütsel bağlılık. Ankara: İleri giden Ofset.
  • Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı, çok değişkenli istatistik teknikleri. 5. Baskı, İstanbul: Asil Yayın Dağıtım.
  • Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. (18. baskı), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Khandelwal, S. ve Dhar, U. (2003). Locus of control and hierarchy as determinants oforganizational commitment in the banking industry. Hawaii International Conference On Business.
  • Korkmaz, Z. ve Altıparmak, S. (2012). Hemşirelerde personel güçlendirme, örgütsel bağlılık düzeyleri ve etkileyen etmenler. Uluslararası Akademik Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (3), ss. 561-575.
  • Loosemore, M. ve Lam A. (2004). The locus of control: A determinant of opportunistic behaviour in construction health and safety. Construction Management and Economics, 22, pp. 385-394.
  • Luthans, F., Baack, D. ve Taylor, L. (1987). Organizational commitment: Analysis of antecedents. Human Relations, 40 (4), pp. 219-236.
  • McMahon, B. (2007). Organizational commitment, relationship commitment and their association with attachment style and locus of control, Georgia Institute of Technology, Georgia.
  • Mete, M., Zincirkiran, M. Tiftik, H., Yalçınsoy, A. ve Pekcan A. (2015). Personel güçlendirme, örgütsel bağlılık ve iş memnuniyeti ilişkisinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi: Turizm sektöründe bir araştırma. Bartın Üniversitesi, İİBF Dergisi, 6 (12).
  • Mujka, F. (2011). Personel güçlendirme ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki ve bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Munir, S. ve Sajid, M. (2010). Examining locus of control (loc) as a determinant of organizational commitment among university professors in Pakistan. Journal of Business Studies Quarterly, 1 (3), pp. 78-93
  • Newton, L. A. ve Shore, L. M. (1992). A model of union membership: Instrumentality, Commitment, and opposition. The Academy of Management Review, 17 (2), pp. 275-298.
  • Özbek, A. (2008). İşgören güçlendirme ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin işletme içi birimler ve demografik faktörler açısından analizi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Özgen, H. ve Türk, M. (1997). Hizmet sektöründe rekabette başarının anahtarı: Personel güçlendirme (empowerment). Amme İdaresi Dergisi, 30 (4),ss. 75-86.
  • Özyer, K. (2010). Etik iklim ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkide örgütsel bağlılık ve iş tatmininin düzenleyici rolü. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Polat, M. (2009). Örgütsel özdeşleşmenin öncülleri ve ardılları üzerine bir saha çalışması. Yayınlanmamış doktora tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
  • Ross, G. F. (1995). Work Stress and Personality Measures among Hospitality Industry Employees. International Journal of Contemporary Hospitality Management 7, pp. 9-13.
  • Rotter, J. B. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement.Psychological Monographs: General and Applied, 80 (1), pp.1-28.
  • Rowden, R. W. (2000). The relationship between charismatic leadership behaviors and organizational commitment. Leadership & Organization Development Journal, 21 (1), pp. 30-35.
  • Seçgin, Y. (2007). Otel işletmelerinde personel güçlendirme yönetimi ve bir uygulama. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
  • Silvester J., Anderson-Gough F.M., Anderson N.R. ve Afandi, M. (2002). Locus of control, attributions and impression management in the selection ınterview. Journal of Occupational and Organizational Psychol, 75, pp. 59-76.
  • Solmuş, T. (2004). İş yaşamı, denetim odağı ve beş faktör kişilik modeli. Türk Psikoloji Bülteni, 10 (34-35), ss. 196-205.
  • Spreitzer, G. M. (1995). Psychological empowerment in the workplace: Dimensions, measurement, and validation. Academy Of Management Journal, 38 (5), pp. 1442-1465.
  • Steers, R. M. (1977). Antecedents and outcomes of organizational commitment. Administrative Science Quarterly, 22, pp. 46-56.
  • Şahin, N. (2007). Personel güçlendirmenin iş tatmini ve örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: Dört ve beş yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama. Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Thomas, K. W. ve Velthouse, B. A. (1990). Cognitive Elements of Empowerment. Academy of Management Review, 15 (4), pp. 666-681.
  • Turunç, Ö. ve Çelik, M. (2010). Çalışanların algıladıkları örgütsel destek ve iş stresinin örgütsel özdeşleşme ve iş performansına etkisi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi,17(2), ss. 183-206.
  • Tutar, H. ve Altınöz, M. (21-23 Mayıs 2009). İnsan kaynaklarını güçlendirme uygulamalarının çalışanların başarı güdüsü üzerine etkisi. 17. Yönetim ve Organizasyon Kongresi Osmangazi Üniversitesi İşletme Bölümü, Eskişehir.
  • Uygur, A. (2009), Örgütsel bağlılık ve işe bağlılık. 1. Basım, Ankara: Barış Platin Kitabevi.
  • Wang, D. (2005). Students' learning and locus of control in web-supplemented instruction. Innovative Higher Education, 3 (1), pp. 67-82.
  • Yeşilyaprak, B. (2000). Eğitimde rehberlik hizmetleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Yeşilyaprak, B. (2004). Denetim odağı, (Ed: Kuzgun, Y. ve Deryakulu, D.), Eğitimde bireysel farklılıklar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi-Cover
  • ISSN: 2146-1961
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2010
  • Yayıncı: Prof. Dr. Kadir ULUSOY