EXAMINATION OF PRESCHOOL EDUCATION PROGRAM IN TERMS OF MORAL COMPONENTS

Morals signify the discrimination of concepts such as right-wrong, acting based on this discrimination, and adoption of virtuous behaviors. Moral development, on the other hand, can be explained as establishment of system of values, conceptualization of right and wrong, and process of developing behaviors appropriate for these values. Moral maturity, which is the state of an individual to be competent in emotions, thoughts, judgments, attitudes, and behaviors, had three components; cognitive, emotional, and behavioral. These three components support each other and function together for a good character. Emotions constitute moral motivation and this motivation forms moral behaviors by combining with moral awareness. Therefore, a good moral education should attach importance to support all of three components. None of them is superior to another one. Based on this point of view, the Preschool Education Program of the Ministry of National Education was investigated in terms of supporting moral components in this study. The study was designed in qualitative model and conducted by using the case design. Document review was used as data collection method. As a result of the document review, the data obtained were analyzed by using the descriptive analysis method. The categories of moral knowing (cognitive), moral feeling (emotional), and moral behavior (behavioral) determined as components of a good character by Lickona (1992) for descriptive analysis were used. Gains in the program were assessed according to these categories. As a result of the study, it was observed that the Preschool Education Program of the Ministry of National Education supported moral development of children and involved moral components mostly in cognitive and behavioral dimensions and the emotional dimension remained in the background more. Therefore, the program should also involve the emotional component of morals as much as the other components and the program should be arranged in such a way to include gains to enable children to display moral behaviors via internal motivations instead of authority and rules.

OKUL ÖNCESİ EĞİTİM PROGRAMININ AHLAKIN BİLEŞENLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Ahlak; doğru - yanlış, iyi - kötü gibi kavramları ayırt etmek, bu ayrıma göre davranmak ve erdemli davranışları benimsemek anlamına gelmektedir. Ahlak gelişimi ise bireylerin değerler sistemi oluşturma, doğru ve yanlışı kavramsallaştırma ve bu değerlere uygun davranışlar geliştirme süreci olarak açıklanabilir. Bireyin duygu, düşünce, yargı, tutum ve davranışlarında yetkin olma durumu olan ahlaki olgunluğun üç bileşeni vardır: Bilişsel, duygusal ve davranışsal. Bu üç bileşen iyi bir karakter için birbirini deste klemekte ve birlikte çalışmaktadır. Duygular ahlaki motivasyonu oluşturmakta ve bu motivasyon da ahlak bilinciyle birleşerek ahlaki davranışları meydana getirmektedir. Bu nedenle iyi bir ahlak eğitimi programı her üç bileşeni de desteklemeye önem vermelidi r. Hiçbiri bir diğerinden üstün değildir. Bu bakış açısı ile bakılarak yapılan bu araştırmada MEB Okul Öncesi Eğitim Programı, ahlaki bileşenleri desteklemesi açısından incelenmiştir. Araştırma nitel modelde tasarlanmış ve durum deseni kullanılarak yürütül müştür. Veri toplama yöntemi olarak doküman incelemesi kullanılmıştır. Doküman incelemesi sonucunda elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle incelenmiştir. Betimsel analiz için Lickona (1992) tarafından iyi karakterin bileşenleri olarak belirlenen ah laki bilme (bilişsel), ahlaki hissetme (duygusal) ve ahlaki davranış (davranışsal) kategorileri kullanılmıştır. Programda yer alan kazanımlar bu kategorilere göre değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonucunda MEB Okul Öncesi Eğitim Programında çocukların ahl ak gelişimini desteklerken daha çok ahlaki bileşenlerden bilişsel ve davranışsal boyuta yer verildiği, duygusal boyutun daha geri planda kaldığı görülmüştür. Dolayısıyla programda ahlakın duygusal bileşenine de diğer bileşenler kadar yer verilmeli; program çocukların otorite ve kurallardan dolayı değil, içsel motivasyonları yoluyla ahlaki davranışlar göstermelerini sağlayacak kazanımlar içerecek şekilde düzenlenmelidir

PDF

___

Atabey, D. (2014). Okul öncesi sosyal değerler kazanımı ölçeğinin geliştirilmesi ve sosyal değerler eğitimi programının anasınıfına devam eden çocukların sosyal değerler kazanımına etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi Sayfasından Erişilmiştir. (Tez numarası 381548)

Character.org (2014). A framework for school success 11 principles of character education. http://www.character.org/uploads/PDFs/ElevenPrinciples_new2010.pdf Sayfasından erişilmiştir.

Creswell, J. W. (2014). Araştırma deseni. (Çev. Ed. S. B. Demir). Ankara: Eğiten Kitap.

Demirhan İşcan, C. (2007). İlköğretim düzeyinde değerler eğitimi programının etkililiği. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi Sayfasından Erişilmiştir. (Tez numarası 229089)

Dereli İman, E. (2014). Değerler eğitimi programının 5-6 yaş çocukların sosyal gelişimine etkisi: Sosyal beceri, psiko-sosyal gelişim ve sosyal problem çözme becerisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(1): 249-268.

Dewey, J. (1995). Eğitimde ahlâk ilkeleri (Çev. A. F. Oğuzkan). Ankara: Şafak Matbaacılık.

Durkheim, E. (2010). Ahlak eğitimi (Çev. O. Adanır). İstanbul: Say.

Gander, M.J. & Gardiner, H.W. (2010). Çocuk ve ergen gelişimi (Çev. A. Dönmez, H.N. Çelen, B. Onur). Ankara: İmge Kitabevi.

Glesne, C. (2015). Nitel araştırmaya giriş. (Çev. Ed. A. Ersoy, P. Yalçınoğlu). Ankara: Anı.

Gündüz, T. (2010). Üstün zekalı çocuklarda ahlak gelişimi ve eğitimi. İ.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1): 157-177.

İpek, E. (2014). Beş yaş çocuklarına verilen değerler eğitimi programının sosyal duygusal uyum düzeylerine etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi Sayfasından Erişilmiştir. (Tez numarası 414485)

Kabaday, A. & Aladağ, K. S. (2010). Farklı ilköğretim kurumlarına devam eden öğrencilerin ahlaki gelişimlerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1): 878-898.

Koca, G. (1987). İlkokul birinci sınıfa devam eden yedi yaşındaki çocukların ahlaki yargılarını etkileyen bazı faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi Sayfasından Erişilmiştir. (Tez numarası 1119)

Köksal Akyol, A & Didin, E. (2016). Ahlak gelişimi. Çocuk gelişimi içinde, N. Aral (Ed.). Anadolu Üniversitesi.

Gürkan, T. (2013). Okul öncesi eğitim programı. Okul öncesinde özel öğretim yöntemleri içinde, R.Zembat (Ed.). Ankara: Anı.

Lickona, T. (1992). Educating for character: How our schools can teach respect and responsibility. Bantam. http://www.penguinrandomhouse.com/books/101383/educating-for-character-by-thomas-lickona/9780553370522/ Sayfasından erişilmiştir.

Lickona, T. (1996). Eleven principles of effective character education. Journal of moral Education, 25(1): 93-100. Lickona, T., Schaps, E., & Lewis, C. (1995). Eleven principles of effective character education. Washington, D.C.: Character Education Partnership. http://digitalcommons.unomaha.edu/slcestgen/50/ Sayfasından erişilmiştir.

Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma (Çev. Ed. S. Turan). Ankara: Nobel.

Nosich, G.M. (2016). Eleştirel düşünme ve disiplinlerarası eleştirel düşünme rehberi (Çev. B. Aybek). Ankara: Anı.

Ogelman, H. G., & Sarıkaya, H. E. (2015). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin değerler eğitimi konusundaki görüşleri: Denizli ili örneği. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (29): 81-100.

Özen, Y. (2011). Etik mi? Ahlak mı? Modernite mi? Medeniyet mi? (Değerler eğitimine sosyal psikolojik bir yaklaşım). Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(5): 63- 86

Öztürk Samur, A. (2011). Değerler eğitimi programının 6 yaş çocuklarının sosyal ve duygusal gelişimlerine etkisi. Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi Sayfasından Erişilmiştir. (Tez numarası 279111)

Piaget, J. (2015). Çocuğun ahlaki yargısı (Çev. İ. Dündar). İstanbul: Pinhan.

Sapsağlam, Ö. (2015). Anasınıfına devam eden çocuklara uygulanan sosyal değerler eğitimi programının sosyal beceri kazanımına etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi Sayfasından Erişilmiştir. (Tez numarası 397373)

Sultan, E. (2016). Okul öncesi çocukları için bir değerler eğitimi programının geliştirilmesi ve uygulanması. Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi Sayfasından Erişilmiştir. (Tez numarası 439053)

Şengün, M. (2007). Ahlak gelişiminin psiko-sosyal dinamikleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 201-221.

Wright, D., & Croxen, M. (1989). Ahlak yargısının gelişimi (Çev. D. Öngen). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22(1): 289-310.

Yazar, T., & Erkuş, S. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi eğitim programındaki değerler eğitimine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20: 196- 211.

Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.

Yılmaz, M., & Yılmaz, Ö. F. (2017). Sınıf ve okul öncesi öğretmenlerinin değer öğretimine ilişkin görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2): 737-748.