COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ (CBS) İLE ADAKLI İLÇESİNİN (BİNGÖL) HEYELAN DUYARLILIK ANALİZİ

Bu çalışmada Adaklı ilçesinin (Bingöl) heyelan duyarlılık analizinin yapılması amaçlanmıştır. Adaklı, Kuzey Anadolu Fayı'na (KAF) paralel gelişen faylar ile Sancak-Uzunpazar (Uzunpınar) Fay Zonu'nun kesişme alanında yer almaktadır. Adaklı genelinde bu fayların hareketine bağlı olarak uzun mesafelerde fay diklikleri gelişmiştir. Eğim değeri yüksek fay diklikleri boyunca büyük çaplı heyelanlar görülmektedir. Heyelan oluşumunda fayların hareketi ile birlikte uygun litolojik yapı ve iklim özellikleri de etkilidir. Adaklı İlçesi'nin jeolojik, jeomorfolojik ve iklim özellikleri nedeniyle meydana gelen heyelanlar can ve mal kayıplarına yol açmaktadır. Bu çalışmada bivariateistatistiksel analiz yöntemlerinden "Heyelan Duyarlılık Analizi" ile Adaklı ilçesinde heyelana duyarlı alanlar belirlenmiştir. Analizde litoloji, fay hatlarına uzaklık, eğim, bakı, yükselti, yamaç eğriselliği, topoğrafik nemlilik indeksi, akarsulara uzaklık ve bitki örtüsü (Normalize Fark Bitki İndeksi-NDVI) katmanları kullanılmıştır. Heyelan üzerinde etkili olan katmanlar alt gruplara ayrılmış, alt grupların toplam piksel ve heyelanlı piksel sayıları zonal istatistikle bulunmuştur. Bu veriler kullanılarak alt grupların ağırlık değeri bulunmuştur. Ağırlık değeri katmanlara atanmış, bu katmanlar toplanarak heyelan duyarlılık haritası oluşturulmuştur. Sonuç haritasına göre heyelan duyarlılığı orta olan alanların oranı % 14, yüksek ve çok yüksek olan alanların oranı % 8'dir. Heyelana duyarsız alanların oranı % 55, çok düşük olan alanların oranı % 23'tür. Ancak adaklı ilçesinde yerleşmelerin büyük bir kısmı orta, yüksek ve çok yüksek duyarlı alanda yer almaktadır. Adaklı, Hasbağlar, Gökçeli, Çanakçı, Kozlu, Erbaşlar heyelan duyarlılığının yüksek olduğu alanda yer alan yerleşmelerdir. Bölgenin tektonik yapısı dikkate alındığında depremlerin tetikleyeceği heyelanların görülmesi kaçınılmazdır. Bu nedenle heyelanlı sahalarda yeni yapılara izin verilmemelidir. Gökçeli Vadisi'nin Erbaşlar ile Gökçeli arasındaki bölümünde drenaj çalışmaları gerekmektedir

LANDSLIDE SUSCEPTIBILITY ANALYSIS OF ADAKLI DISTRICT (BINGÖL) BY GEOGRAPHIC INFORMATION SYSTEMS (GIS)

The objective of this study is to analyze landslide susceptibility of Adaklı District (Bingöl). Adaklı is located in the intersection area of Sancak-Uzunpazar (Uzunpınar) Fault Zone and faults developed parallel to North Anatolian Fault (NAF). Throughout the district fault scarps have been formed over long distances due to fault movements. Large-scale landslides have occurred along the fault scarps with high slope value. Along with the fault movement, suitable lithological structure and climatic characteristics also have an effect on the occurrence of landslide. Landslides occurring due to geological, geomorphological and climatic characteristics of Adaklı District caused loss of life and property in the past. In this study, areas susceptible to landslide in Adaklı District have been determined by ‘Landslide Susceptibility Analysis’, which is one of the statistical analysis methods of bivariate. Geological and topographical maps and Landsat 8 satellite images have been used as data. Lithology, distance to fault line, slope, aspect, elevation, curvature, topographic wetness index, distance to river and vegetation (NDVI) layers have been used in the analysis. Layers that have an effect on landslide have been divided into sub-groups, and total numbers of sub-groups and their pixel numbers with landslide have been determined using zonal statistics. Using these data, weight values of subgroups have been obtained. Weight values have been assigned to layers and landslide susceptibility map has been created by collecting these layers. According to the result map, the percentage of the areas with medium susceptibility is 14 % and areas with high and very high susceptibility account for 8 %. Areas insusceptible to landslide account for 55% whereas areas with very low susceptibility account for 23%. However, a large number of the settlements in Adaklı District are located in the high and very high susceptible areas. Adaklı, Hasbağlar, Gökçeli, Çanakçı, Kozlu, Erbaşlar are settlements located in high susceptible areas. Considering the tectonic structure of the area, occurrences of landslides triggered by earthquakes are inevitable. For this reason, new settlements must not be allowed in the areas under the risk of landslide, and drainage channels should be done in the region between Gökçeli and Çanakçı in Gökçeli Valley

PDF

___

Adhikari, M. (2011). Bivariate Statistical Analysis of Landslide Susceptibility in Western Nepal, Master Thesis in Geosciences, University of Oslo
Akgün, A., Dağ, S. and Bulut, F. (2008). “Landslide Susceptibility Mapping For A Landslide-Prone Area (Findikli, NE of Turkey) By Likelihood-Frequency Ratio And Weighted Linear Combination Models”, Environ. Geol., 54: 1127-1143.
Atkinson, P. M. and Massari, R. (1998). “Mapping Susceptibility to Landsliding in the Central Apennines, Italy”. Computers and Geosciences, 24, 373-385.
Ayalew, L., Yamagishi, H., Marui, H. and Kanno, T. (2005). “Landslides in Sado Island of Japan Part II. GIS-based susceptibility mapping with comparisons of results from two methods and verifications”. Engineering Geology, 81, 432-445.
Baeza, C. and Corominas, J. (2001). “Assessment of Shallow Landslide Susceptibility by Means of Multivariate Statistical Techniques”, Earth Surf. Process. And Landforms, 26, 251-1263.
Brabb, E. E. (1984). “Innovative Approches to Landslide Hazard and Risk Mapping”, In Proc., Fourth International Symposium on Landslides, Canadian Geotechnical Society, Toronto, Canada, vol: 1, pp. 307-324
Caniani, D., Pascale, S., Sdao, F. and Sole, A. (2008). “Neural Networks And Landslide Susceptibility: A Case Study Of The Urban Area Of Potenza”, Natural Hazards, 45, 55–72.
Carrara, A. (1983). “Multivariate Models For Landslide Hazard Evaluation”. Mathematical Geology 15, 403-426.
Carrara, A., Cardınalı, M., Dettı, R., Guzzettı, F., Pasquı, V. and Reıchenbach, P. (1991). “GIS Techniques And Statistical Models in Evaluating Landslide Hazard”. Earth Surface Processes and Landforms. 16, 427-445.
Cihangir, M. E. and Görüm, T. (2016). “Kelkit Vadisi’nin Aşağı Çığırında Gelişmiş Heyelanların Dağılım Deseni ve Oluşumlarını Kontrol Eden Faktörler”, Türk Coğrafya Dergisi, 66, 19-28.
Chi, K., Lee, K. and Park, N. (2002). “Landslide Stability Analysis and Prediction Modeling with Landslide Occurrences on KOMPSAT EOC Imagery”, Korean Journal of Remore Sensing, 18,1, 1-12.
Çellek, S. (2013). Sinop-Gerze Yöresinin Heyelan Duyarlılık Analizi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Çepel, N. (1997). Toprak Kirliliği, Erozyon ve Çevreye Verdiği Zararlar, İstanbul: TEMA Vakfı Yayınları, No:14.
Dağ, S. (2007). Çayeli (Rize) ve Çevresinin İstatistiksel Yöntemlerle Heyelan Duyarlılık Analizi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Dai, F., Lee, C., Li, J. and Xu, Z. (2001). “Assessment Of Landslide Susceptibility On The Natural Terrain Of Lantau Island, Hong Kong”. Environmental Geology, 40, 381-391.
Dai, F. C. and Lee, C. F. (2002). “Landslide Characteristics And Slope İnstability Modeling Using GIS, Lantau Island, Hong Kong”. Geomorphology, 42, (3-4), 213-228.
Dirik, K., Yürür, T. and Demirbağ, H. (2003). 1 Mayıs 2003 Bingöl Depremi Değerlendirme Raporu, Hacettepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendislik Bölümü, Ankara.
Duman, T. Y., Olgun, Ş., Çan, T., Nefeslioğlu, H. A., Hamzaçebi, S., Elmacı, H., Durmaz, S. and Çörekçioğlu, Ş. (2009). “1/500000 Ölçekli Türkiye Heyelan Envanteri Haritası Erzurum Paftası”. Maden Tetkik Arama Enstitüsü Genel Müdürlüğü. Ankara.
Fernandez, C. I, Del Castillo, T. F, El Hamdouni, R, Montero, J. C. (1999). “Verification of Landslide Susceptibility Mapping: A Case Study”, Earth Surface Process and Landforms, 24, 537-544.
Gorsevski, P. V., Gessler, P. and Foltz, R. B. (2000). “Spatial Prediction of Landslide Hazard Using Logistic Regression and GIS”, 4th International Conference on Integrating GIS and Environmental Modelling, Alberta, Canada, 9 pp.
Gökçe O., Özden S. and Demir A. (2008). Türkiye’de Afetlerin Mekânsal ve İstatistiksel Dağılımı Afet Bilgileri Envanteri, Ankara: Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Afet Etüt ve Hasar Tespit Daire Başkanlığı.
Gökçeoğlu, C. and Aksoy, H. (1996). “Landslide Susceptibility Mapping of the Slopes in the Residual Soils of the Mengen Region (Turkey) by Deterministic Stability Analyses and Image Processing Techniques”, Engineering Geology, 44, 147-161.
Gökçeoğlu, C. and Ercanoğlu, M. (2001). “Heyelan Duyarlılık Haritalarının Hazırlanmasında Kullanılan Parametrelere İlişkin Belirsizlikler”, Yerbilimleri, 23, 189-206.
Guha-Sapir D. and Hoyois Ph, Below R. (2013). Annual Disaster Statistical Review 2013: The Numbers and Trends, Centre for Research on the Epidemiology of Disasters (CRED), Université Catholique de Louvain, Brussels, Belgium.
Gupta, R. and Joshi, B. (1990). “Landslide Hazard Zoning Using the GIS Approach--A Case Study From The Ramganga Catchment, Himalayas”. Engineering Geology, 28, 119-131
Guzzetti, F., Carrara, A., Cardinali, M. and Reichenbach, P. (1999). “Landslide Hazard Evaluation: a Review of Current Techniques and Their Application in a Multi-Scale Study, Central Italy”, Geomorphology, 31, 181- 216.
Herece, E. (2008). Doğu Anadolu Fayı Atlası, Ankara: Maden Tetkik Arama Enstitüsü Genel Müdürlüğü Özel Yayın Serisi:13.
Hoek, E. and Bray, J. W. (1977). Rock slope engineering, Stephen Austin and Sons Ltd, Hertford, 402.
Hussin, H. Y., Zumpano, V., Reichenbach, P., Sterlacchini, S., Micu, M, Van Westen, C. and Bălteanu, D. (2015). “Different Landslide Sampling Strategies in a Grid-Based Bi-Variate Statistical Susceptibility Model”. Geomorphology, 253. 508-523
Komac, M. (2006). “A Landslide Susceptibility Model Using the Analytical Hierarchy Process Method and Multivariate Statistics in Perialpine Slovenia”, Geomorphology, 71 1-4, 17-28.
Lee, S. and Min, K. (2001). “Statistical analysis of landslide susceptibility at Yongin”, Korea Environ. Geol., 40, 1095–1113.
Lee, S. and Choi, J. (2004), “Landslide Susceptibility Mapping Using GIS And The Weight–Of–Evidence Model”, Int. J. Geographical Information Science, 18, 8, 789–814
Lee, S. and Dan, N. T. (2005). “Probabilistic Landslide Susceptibility Mapping in The Lai Chau Province Of Vietnam Focus On The Relationship Between Tectonic Fractures And Landslides”, Environ. Geol., 48, 778–787.
Moore, I. D., Grayson, R. B. and Ladson, A. R. (1991). “Digital Terrain Modeling: a Review of Hydrological and Biological Applications”, Hyrological Processes. 5:3-30.
Moreiras, S. M. (2005). “Landslide Susceptibility Zonation in The Rio Mendoza Valley, Argentina”, Geomorphology, 66, 345-357.
Nagarajan, R., Roy, A., Vinod Kumar., R, Mukherjee, A. and Khire, M. V. (2000). “Landslide hazard susceptibility mapping based on terrain and climatic factors for tropical monsoon regions”, Bulletin of Engineering Geology and the Environment, 58, 275–287
Ohlmacher, G. C. (2004). “Landslide Coves, Plan Curvature and Landslide Probability in Areas with Cohesive Soils”, GSA Annual Meeting, Geological Society of America Abstracts with Programs, Vol.36, No:5, p.298.
Regmi, N. R. Giardino, J. R. and Vitek, J. D. (2010). “Modeling Susceptibility to Landslides Using the Weight of Evidence Approach: Western Colorado, USA”. Geomorphology, 115, 172-187.
Santacana, N. Baeza, B. Corominas, J. De Paz, A. and Marturia, J. (2003). “A GIS Based Multivariate Statistical Analysis for Shallow Landslide Susceptibility Mapping in La Pobla de Lillet (Eastern Pyrenees, Spain)”, Natural Hazards, 30, 281-295.
Sunkar, M. and Avci, V. (2016). “Şepker Çayı Aşağı Havzası’nın (Adıyaman Güneybatısı) Heyelan Duyarlılık Analizi”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26 (2).
Süzen, M. L. ve Doyuran, V. (2004 a). “A comparison Of The Gıs Based Landslide Susceptibility Assessment Methods: Multivariate Versus Bivariate”. Environmental Geology, 45, 665-679.
Süzen, M. L. and Doyuran, V. (2004b). “Data Driven Bivariate Landslide Susceptibility Assessment Using Geographical Information Systems: A Method And Application To Asarsuyu Catchment, Turkey”. Engineering Geology, 71, 303-321.
Tarhan, N. (2007). 1/100000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları, Erzincan J44 ve Erzurum J 45 Paftası”, Maden Tetkik Arama Enstitüsü Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi, Ankara.
Valvo, M. (2002). Landslides: From Inventory to Risk, In: Rybar, J., Stemnerk, J., Wagner, P., (Eds.), Landslides, Proc. Of the I ECI, Prague, Cz. Rep.June 24-26, 2002. Balkema, Netherland, pp.79-93.
Van Westen, C. J and Bonilla, J. B. A. (1990). “Mountain Hazard Analysis Using a PC-Based GIS”. Proceeding of the 6th International Congress of Engineering Geology, August Amsterdam, Netherlands, D.G. Price (ed.), Balkema, 265-271.
Van Westen, C. J. (1993). Applicaiton of Geographic Information Systems to Lanslide Hazard Zonation, ITC Publication Number 15, The Netherlands.
Van Westen, C. J. Rengers, N. Terlien, M. and Soeters, R. (1997). “Prediction of the occurrence of slope instability phenomenal through GIS-based hazard zonation”. Geologische Rundschau, 86, 404-414.
Yalcin, A. and Bulut, F. (2007). “Landslide Susceptibility Mapping Using GIS and Digital Photogrammetric Techniques: A Case Study from Ardesen (NE-Turkey),” Natural Hazards, 41, 201-226.
Yalcin, A. Reis, S. Aydinoglu, A. C. and Yomralioglu, T. (2011). “A GIS-Based Comparative Study of Frequency Ratio, Analytical Hierarchy Process, Bivariate Statistics and Logistics Regression Methods for Landslide Susceptibility Mapping in Trabzon, NE Turkey.” Catena, 85, 274-287.