ALMANYA’NIN BERLİN EYALETİNDE OKUTULAN TARİH DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ VATANDAŞLIK EĞİTİMİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Tarih dersinde öğrenciler tarihsel olaylar, süreçler ve yapılar hakkında bilgi edinmenin yanı sıra vatandaşlık becerileri de edinirler. Bu çerçevede tarih, geçmişin bilgisini sunmanın yanında vatandaş yetiştirme aracı olarak kullanılan derslerden biridir. Tarih, bireylerin vatandaşlık eğitiminin önemli bir bileşeni olarak görülmektedir. Tarih ders kitaplarının da izleğini oluşturan tarih dersi öğretim programı aynı zamanda tarihyazımının bir parçası olarak değerlendirilmektedir. Almanya’nın Berlin eyaletinde tarih dersi 7- 10. sınıflarda okutulmaktadır. Bu araştırmanın amacı, Almanya’nın Berlin eyaletinde okutulan tarih dersi öğretim programını vatandaşlık eğitimi açısından incelemektir. Böylece yetiştirilmek istenen makbul vatandaşın tarih dersi aracılığıyla sahip olması amaçlanan niteliklerinin neler olduğuna dair fikir elde edilmeye çalışılacaktır. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışmasının kullanıldığı araştırmanın örneklemini amaçlı örnekleme yöntemi kapsamında Almanya’nın Berlin eyaletinde okutulan tarih dersi öğretim programı oluşturmaktadır. Öğretim programından veriler doküman inceleme ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde içerik analizi yapılmış ve elde edilen bulgular yorumlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre Almanya’nın Berlin eyaletinde okutulan tarih dersi öğrencilere vatandaşlık eğitimi kapsamında kimlik farkındalığı, politik farkındalık, sosyo-ekonomik farkındalık, ahlaki farkındalık ve toplumsal cinsiyete dair farkındalık kazandırmayı amaçlamaktadır. Ayrıca tarih dersinin vatandaşlık eğitimi temelli olan toplum bilimleri konu ağında yer alan modülleri ile demokrasi eğitimine ve kültürler arası eğitime katkıda bulunarak çokkültürlü Alman toplumunun vatandaşlarını yetiştirmeyi amaçladığı anlaşılmaktadır.

THE ANALYSIS OF THE HISTORY CURRICULUM TAUGHT IN BERLIN STATE OF GERMANY IN TERMS OF CITIZENSHIP EDUCATION

In the history course, students do not only learn about historical events, processes and structures, but also acquire citizenship skills. In this context, history is one of the courses used as a means of raising citizens as well as presenting the knowledge of the past. History is an important component of individuals' citizenship education. The history course curriculum, which also forms the basis of history textbooks, is also considered as a part of historiography. History course is taught in grades 7-10 in Berlin state of Germany. The aim of this research is to analyze the history course curriculum taught in Berlin state of Germany in terms of citizenship education. The sample of the research, where case study as one of the qualitative research methods, is used, within the scope of the purposive sampling method consists of the history curriculum that is in use in the Berlin state of Germany. Data was obtained from the curriculum by document analysis. The content analysis method was used for the data analysis; the findings were interpreted. According to the research results, the history course taught in Berlin state of Germany aims to raise students' identity awareness, political awareness, socio-economic awareness, moral awareness and gender awareness within the scope of citizenship education. Also, it is seen that with the modules within the social sciences subject network which gains ground from citizenship education, history course aims to raise the citizens of the multicultural German society via contributing to the democracy and intercultural education.

PDF

___

Achour, S. & Wagner, S. (2019). Wer hat, dem wird gegeben: Politische Bildung an Schulen. https://www.fes.de/themenportal-bildungspolitik/artikelseite-bildungspolitik/wer-hat-dem-wirdgegeben-politische-bildung-an-schulen
Berg, L. B. & Lune, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (H. Aydın, Çev. Edt.). Eğitim Yayınevi. Bundeszentrale für politische Bildung [bpb]. (Tarihsiz). Dossier Politische Bildung. https://www.bpb.de/gesellschaft/bildung/politische-bildung/
Denscombe, M. (2010). The good research guide. For small- scale social research projects (4th edition). Open University Press.
Dilek, D. (2007). Tarih derslerinde öğrenme ve düşünce gelişimi. Nobel Yayın Dağıtım.
Erginer, A. (2006). Avrupa Birliği Eğitim Sistemleri. Pegem A Yayınları.
Gautschi, P., Hodel, J., & Utz, H. (2009). Kompetenzmodell für “Historisches Lernen”- eine Orientierungshilfe für Lehrerinnen und Lehre. http://www.gesellschaftswissenschaften-phfhnw.ch/wpcontent/uploads/2014/01/Gautschi_Hodel_Utz_2009_Kompetenzmodell.pdf
Güven, A. (2008). Demokratik vatandaşlık ve tarih eğitimi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 337-350.
Himmelmann, G. (2005). Was ist Demokratiekompetenz? Ein Vergleich von Kompetenzmodellen unter Berücksichtigung internationaler Ansätze. W. Edelstein & P. Fauser (Ed.). Beiträge zur Demokratiepädagogik. Eine Schriftenreihe des BLK- Programms “Demokratie lernen& leben” http://blk-demokratie.de/fileadmin/public/dokumente/ Himmelmann2.pdf.
Karahan, M. (2009). Tarih derslerinde demokrasi ile ilgili kavramların anlaşılma düzeyi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
Landesinstitut für Schule und Medien Berlin- Brandenburg [LISUM]. (2017). Rahmenlehrplan 1- 10 kompakt. Themen und Inhalte des Berliner Unterrichts im Überblick. Senatsverwaltung für Bildung, Jugend und Familie.
Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma. Desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev. Edt.). Anı Yayıncılık.
Mutluer, C. (2009). Tarih derslerinin demokrasi eğitimindeki yeri: Öğretmen görüşleri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
Mutluer, C. (2013). The place of history lessons in global citizenship education: The views of the teacher. Turkish Studies, 8(2), 189-200.
Pamuk, A. (2007, 20-22 Haziran). Avrupa vatandaşlığı ve eğitim. Ulusal Teknik Eğitim, Mühendislik ve Eğitim Bilimleri Genç Araştırmacılar Sempozyumu, Kocaeli Üniversitesi.
Pamuk, A. & Alabaş, R. (2008). Tarih eğitimi ve vatandaşlık algısı: Trabzon örneği. M. Safran & D. Dilek (Edt.), 21. Yüzyılda kimlik, vatandaşlık ve tarih eğitimi (ss.23-37). Yeni İnsan Yayınevi.
Pamuk, A. (2017). Kimlik ve tarih. Yeni İnsan Yayınevi.
Pamuk, İ. (2019). Almanya’da kimlik, aidiyet ve Türkiye kökenli öğrenciler. Yeni İnsan Yayınevi.
Pamuk, A. & Pamuk, İ. (2020). Sosyal bilgilerde yerel tarih. T. Çelikkaya, Ç. Öztürk- Demirbaş, T. Yıldırım & H. Yakar (Ed.), Yeni program ve ders içeriklerine göre sosyal bilgiler öğretimi II (ss.423-443). Pegem Akademi.
Politik Lexikon für junge Leute. (Tarihsiz). Politische Bildung. https://www.politik-lexikon.at/politische-bildung/
Punch, K. F. (2014). Sosyal araştırmalara giriş. Nicel ve nitel yaklaşımlar (D. Bayrak, H. Bader- Arslan & Z. Akyüz, Çev.). Siyasal Kitabevi.
Rahmenlehrplan Geschichte. (2015). https://bildungsserver.berlin-brandenburg.de/fileadmin/ bbb/unterricht/rahmenlehrplaene/Rahmenlehrplanprojekt/amtliche_Fassung/Teil_C_Geschichte_20 15_11_10_WEB.pdf
Rühlmann, P. (1908). Politische Bildung. Ihr Wesen und ihre Bedeutung eine Grundfrage unseres öffentlichen Lebens. Verlag von Quelle und Meyer.
Sliwka, A. (2008). Bürgerbildung. Demokratie beginnt in der Schule. Beltz Verlag.
Ulusoy, K. (2007). Lise tarih programında yer alan geleneksel ve demokratik değerlere yönelik öğrenci tutumlarının ve görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
Willig, C. (2008). Introducing qualitative research in psychology. Adventures in theory and method. Open University Press.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.