Necmeddin Yüşen

Normativizm Perspektifinden AK Parti Dönemi Türkiye-AB İlişkileri

Bu makale, normativizm perspektifinden AK Parti dönemi Türkiye-AB ilişkilerini değerlendirmektedir. Normativizm, uluslararası ilişkilerde normların, değerlerin ve etik ilkelerin önemine vurgu yapmaktadır. AK Parti dönemi, Türkiye’nin AB üyeliği hedefinde önemli reformların yapıldığı fakat aynı zamanda iç ve dış dinamikler nedeniyle zorlukların da yaşandığı bir dönemdir. AK Parti’nin demokratikleşme, insan hakları ve hukuk devleti alanında AB normlarına uyum sağlama çabaları, özellikle 2000’li yılların başında ilişkileri olumlu yönde ilerletmiştir. Öte yandan iç politikadaki bazı gelişmeler ve AB'nin, Türkiye’nin üyelik sürecinde sergilediği çifte standart barındıran tutum, ilişkilerde gerilemelere yol açmıştır. Makale, Türkiye-AB ilişkilerinin sadece stratejik çıkarlar üzerinden değil, normatif değerler çerçevesinde de şekillendiğini ortaya koymakta ve bu ilişkilerin normatif değerler ile pragmatik çıkarlar arasında dengelenmeye çalışıldığını vurgulamaktadır

Anahtar Kelimeler:

Türkiye, Avrupa Birliği, AK Parti, Normativizm, Reform

Normativizm Perspektifinden AK Parti Dönemi Türkiye-AB İlişkileri

This article evaluates Türkiye-EU relations during the AK Party era from a normative perspective. Normativism emphasizes the significance of norms, values, and ethical principles in international relations. The AK Party period witnessed substantial reforms aimed at achieving Türkiye’s EU membership, but it also faced challenges due to internal and external dynamics. In the early 2000s, the AK Party’s efforts to align with EU norms in areas such as democratization, human rights, and the rule of law positively advanced relations. However, certain domestic political developments and the EU's approach, often perceived as involving double standards, led to setbacks in the relationship. The article highlights that Türkiye-EU relations are shaped not only by strategic interests but also by normative values, emphasizing the delicate balance between pragmatic interests and normative commitments.

Keywords:

European Union, AK Party, Normativism, Reform,

PDF

___

AB Başkanlığı. (2016, Mart 18). 18 Mart 2016 Tarihli Türkiye - AB Zirvesi Bildirisi. Kasım 28, 2024 tarihinde T.C. Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı: https://www.ab.gov.tr/files/ab_iliskileri/18_mart_2016_turkiye_ab_zirvesi_bildirisi_.pdf adresinden alındı.
AB Başkanlığı. (tarih yok). Siyasi Reformlar 1. Kasım 26, 2024 tarihinde https://www.ab.gov.tr: https://www.ab.gov.tr/files/rehber/04_rehber.pdf adresinden alındı.

Anadolu Ajansı. (2017, Mart 12). Hollanda’da Türk vatandaşlarına polis köpekleriyle müdahale.
Anadolu Ajansı. (2021, Nisan 27). Türk demokrasisinin askeri müdahalelere karşı duruşunda kırılma noktası: 27 Nisan e-muhtırası.
Avrupa Birliği Başkanlığı. (2024, Eylül 9). Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri . Kasım 28, 2024 tarihinde T.C. Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı: https://www.ab.gov.tr/4.html adresinden alındı.
Bölükbaşı, Y. Z. (2012). AK Parti Dönemi Türkiye-AB ilişkileri. M. E. Ali Ayata içinde, Avrupa Birliği ve Türkiye ilişkileri (ss. 419-438). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Bakan, Z. A. (2008). Uluslararası ilişkilerde normatif teori: Frost’un kurucu yaklaşımı. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, (63), 3-16.
BBC Türkçe. (2005, Mayıs 24). Türkiye'nin müzakerecisi Ali Babacan olacak. İstanbul.
BBC Türkçe. (2016, Temmuz 20). 15 Temmuz darbe girişimi: Türkiye'de 3 ay süreyle olağanüstü hâl ilan edildi.
BBC Türkçe. (2017, Mart 12). Hollanda'dan sınır dışı edilen Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya: Acı bir gece yaşadık.
Bilgin, H. D. (2008). Foreign policy orientation of Turkey’s Pro‐Islamist parties: A comparative study of the AKP and Refah. Turkish Studies, 9(3), 407-421.
Birekul, M. (2009). Türkiye’nin Avrupa Birliği üyeliğine karşı Avrupa’da yükselen kültürcü söylem ve din faktörü: Avrupa basınından okumalar. NEÜ ilahiyat Fakültesi Dergisi, 28(28), 69-84.
BM Enformasyon Merkezi UNIC Ankara, (tarih yok).
Cicioğlu, F. & Yetim, H. T. (2018). Uyumdan güven bunalımına Türkiye-AB ilişkileri. K. İnat (Ed.), Kuruluşundan bugüne AK Parti: Dış politika içinde, 171-194. İstanbul: SETA.
Dal, E. P. (2018, Mart 29). Varna Zirvesi ve Türkiye-AB ilişkilerinde yeni rasyonel söylem.
Demir, F. (2009). Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinin Avrupa Birliği adaylık sürecinde karşılaştıkları zorluklar. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 129-142.
Duran, B. (2010). AK Parti ve dönüşüm aracı olarak politika. A. Balcı, & H. Yavuz (Eds.), AK Parti: Toplumsal değişimin yeni aktörleri içinde, İstanbul: Kitap Yayınevi.
Ercan, M. (2017). 15 Temmuz sonrası Türkiye-AB İlişkileri; İlişkilerin gelecek öngörüsü. Akademik Bakış Dergisi, (63), 14-28.
Erden, E. (2012). Türkiye-Avrupa Birliği ilişkileri tarihi süreci. A. Ayata, & M. Ercan (Eds.), Avrupa Birliği ve Türkiye ilişkileri: İlişkilerin siyasi, askeri, ekonomik ve kültürel çerçevesi içinde (ss. 379-418), Ankara.
Esmer, A. Ş. & Sander, O. (1982). II. Dünya Savaşı’nda Türk dış politikası. M. Gönlübol, & C. Sar (Eds.), Olaylarla Türk dış politikası içinde (ss. 143-194), Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi.
Euro News. (2019, Mart 8). 15 Mart AB-Türkiye toplantısına doğru: Neden yapılıyor? Hangi konular ele alınacak? European Commission. (2013, Ekim 16). Turkey Progress Report 2013.
European Commission. (2016, Kasım 9). Turkey Progress Report 2016.

Günuğur, H. (2008). Müzakere çerçeve belgesi. H. Günuğur (Ed.), Türkiye-Avrupa Birliği ilişkileri içinde (ss. 204-226), Ankara: EKO Avrupa Ekonomik Danışma Merkezi.
Kılıç, S. (2014). Yazılı basında Türkiye’nin AB üyeliği süreci: Hürriyet Gazetesi Örneği. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 13(2), 87-109.
Kakışım, C. & Erdoğan, S. (2018). Türkiye-Avrupa Birliği ilişkileri ve 15 Temmuz darbe girişimin ardından yaşanan gelişmeler. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 10(18), 399-420.
Kaygusuz, Ö. (2009). Türkiye-AB ilişkilerinin Mobius şeridi: AKP reformculuğu ve AB Çokkültürlülüğü. İ. Uzgel, & B. Duru (Eds.), AKP Kitabı: Bir dönüşümün bilançosu içinde (ss. 410-439), Ankara: Phoenix Yayınevi.
Koç, Y. (2001). Türkiye-Avrupa Birliği ilişkileri. Ankara: Türk-İş Eğitim Yayınları.
Lewis, G. (1988). Turkey’s historical and cultural approach to Europe. In E. Manisalı (Ed.), Turkey’s Place in Europe (pp. 25-35), Ankara: Vakıfbank Kültür Yayınları.
Mardin, Ş. (1983). Relations between Turkey and Western Europe. Dış Politika, 10(3-4), 27-49.
Oran, B. (Ed.). (2014). Türk dış politikası: Kurtuluş Savaşı'ndan bugüne olgular, belgeler, yorumlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
Oğuz, G. (2012). Avrupa Birliği’nin genişleme yorgunluğu sürecinde AB-Türkiye ilişkileri. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(8), 49-73.
Öniş, Z. & Kutlay, M. (2017). The dynamics of emerging middle-power influence in regional and global governance: The paradoxical case of Turkey. Australian Journal of International Affairs, 2(71), 1-20.
Platform. (2017, Nisan 19). Avrupa'da 'Evet' yasaklandı, 'Hayır' desteklendi.
Reçber, K. (2004). Türkiye-Avrupa Birliği ilişkileri. İstanbul: Aktüel Yayınları.
Roy, A. (2006). Şu AB neyin nesi?: Avrupalı Türkiye. İstanbul: TURKAB Yayınları.

Sabah. (2016, Ağustos 2). Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan AB’ye sert tepki!
Sabah. (2017, Mart 12). Avrupa konuşma özgürlüğüne 'Hayır' dedi!
Schulz, M. (2012, Mayıs 27). Türkiye’de reform yorgunluğu var. Kasım 27, 2024 tarihinde Anadolu Ajansı Resmi internet Sitesi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/turkiyede-reform-yorgunlugu-var/365504 adresinden alındı.
Shaw, S. (1976). Reform, revolution, and republic: The rise of modern Turkey. New York: Cambridge University Press.
Sipahioğlu, B. Ö. (2024). Türkiye-Avrupa Birliği 2016 Göç Mutabakatı: Son Durum ve Güncellenme Tartışmaları. İmgelem, 101-124.
Şeker, A. U. & Pala, M. (2024, Ekim 30). AB Komisyonu 2024 Türkiye Raporu'nu açıkladı.
T.C. Başbakanlık Avrupa Birliği Genel Sekreterliği. (2007). Türkiye’de Siyasi Reformlar: Uyum Paketleri ve Güncel Gelişmeler. Kasım 26, 2024 tarihinde www.ab.gov.tr: https://www.ab.gov.tr/files/pub/tsr.pdf adresinden alındı.
T.C. Dışişleri Bakanlığı. (tarih yok). Türkiye-AB Arasında 18 Mart’ta Varılan Mutabakata İlişkin Soru-Cevaplar . Kasım 27, 2024 tarihinde T.C. Dışişleri Bakanlığı Resmi internet Sitesi: https://www.mfa.gov.tr/turkiye-ab-arasinda-18-mart_ta-varilan-mutabakata-iliskin-soru-cevaplar.tr.mfa adresinden alındı.

T.C. Dışişleri Bakanlığı, A. B. (2024, Ağustos 09). Türkiye-AB İlişkilerinin Tarihçesi. Kasım 25, 2024 tarihinde www.ab.gov.tr: https://www.ab.gov.tr/turkiye-ab-iliskilerinin-tarihcesi_111.html adresinden alındı.
Uysal, C. (2001). Türkiye-Avrupa Birliği ilişkilerinin tarihsel süreci ve son gelişmeler. Akdeniz İİBF Dergisi, 1(1), 140-153.
Uğur, M. (2007). Avrupa Birliği ve Türkiye. İstanbul: Agora Kitaplığı.
Yüşen, N. (2023). Türkiye'nin NATO Yolculuğu. İstanbul: Lora Yayıncılık.
Yılmaz, D. (2021). 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Seçim Sürecinde Yaşanan Gelişmeler. Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi (JEBPIR), 2(7), 244-259.
Yeni Şafak. (2007, Ağustos 28). Abdullah Gül, 339 oyla Cumhurbaşkanı seçildi.
Zarplı, Ç. (2012). Türkiye-Avrupa Birliği ilişkileri Kapsamında Kıbrıs Sorunsalı. A. Ayata, & M. Ercan içinde, Avrupa Birliği ve Türkiye ile ilişkileri (479-512). Ankara: Nobel Yayıncılık.

Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: Aralık 2022
Yayıncı: Akademi Derneği

Arşiv

Sayıdaki Diğer Makaleler

Normativizm Perspektifinden AK Parti Dönemi Türkiye-AB İlişkileri

Necmeddin Yüşen

Türkiye’de Ekolojik Ayak İzi, Karbon Emisyonları ve Ticari Serbestleşmenin Yeşil Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Bir ARDL Yaklaşımı

Çetin Ünen