Yatak işgal oranı düşük olan sağlık bakanlığı hastanelerinin performans ölçümü: Bir veri zarflama analizi uygulaması

Problem: Sağlık Bakanlığı’nın 2009 yılı verilerine göre 955 hastanesi vardır. Yatak işgal oranları yıl boyunca ortalama olarak %50’nin altında kalmış olan hastane sayısı ise 245’tir. Bu durumda Sağlık Bakanlığı hastanelerinin yaklaşık %26’sı etkin olarak kullanılamamaktadır. Araştırmanın Amacı: Etkin olarak kullanılamadığı düşünülen bu hastanelerin etkinsizlik sebeplerinin kaynaklarını ortaya koymak. Yöntem: Sağlık Bakanlığı’nın 2010 yılında yayınladığı farklı istatistiki veriler bir araya getirilerek 2009 yılında yatak işgal oranı %50’nin altında kalan devlet hastanelerinin etkinlikleri Veri Zarflama Analizi (VZA) yardımıyla ölçülmüştür. Yatak sayısı, oda sayısı, pratisyen doktor sayısı, uzman doktor sayısı ve yardımcı sağlık personeli sayıları girdi değişkenleri olarak kullanılırken yatak işgal oranı, ortalama kalış gün sayısı, yatan hasta oranı ve Medula∗ ciroları çıktı değişkenleri olarak kullanılmıştır. Bulgular ve Sonuçlar: Yapılan analiz sonucunda yalnızca 21 hastanenin etkin olduğu, 224 hastanenin ise etkin olmadığı görülmüştür. Öneriler: Etkin olarak kullanılamayan bu hastanelerdeki insan kaynaklarının ihtiyaç duyulan diğer hastanelere aktarılması gerekmektedir. Ayrıca yeni yatırımlar yapılmadan önce bazı hastanelerin kapatılması yada küçültülmesi konusu gündeme getirilmelidir.

The performance measurement of the ministry of health hospitals with low bed occupancy rates: An application of data envelopment analysis

Problem: According to data of the Ministry of Health concerning the year 2009, there are 955 hospitals. The number of hospitals whose bed occupancy rates have remained below 50% during the year averagely is 245 pieces. Therefore, %26 of the hospitals of the Ministry of Health seem not to be used effectively. Research Aims: To explore the reasons behind the inefficiency of the hospitals that are considered not to be used effectively. Method: By bringing together different statistical data published by the Ministry of Health in 2010, the efficiency of public hospitals whose bed occupancy rates remained below %50 in 2009 was measured with the help of the Data Envelopment Analysis (DEA). Number of beds, number of rooms, number of general practitioners, specialist physicians and other health care workers are used as input variables while the rate of occupied beds, the average number of days stayed, rate of patient and Medula turnover ratio are used as output variables. Findings and Results: As a result of the Data Envelopment Analysis, it was seen that only 21 hospitals were effective, while 224 hospitals were not. Recommendations: Human resources that are not used effectively should be transferred to other hospitals. Furthermore, the issue of downsizing or closure of some hospitals should be raised into question prior to the initiative of new investments.

PDF

___

Aytekin, S., Aytekin, Ç. A. Gamze. (2010). Türkiye’de Sağlık Hizmetleri ve Kamu Sağlık Harcamalarının Finansmanı. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 2(1): 159-180.

Bayraktutan, Y., Arslan, İ. ve Bal, V. (2010). Sağlık Bilgi Sistemlerinin Hastane Performanslarına Etkisinin Veri Zarflama Analizi ile İncelenmesi: Türkiye’deki Göğüs Hastalıkları Hastanelerinde Bir Uygulama. Gaziantep Tıp Dergisi, 16(3): 13-18.

Baysal, M. E., Çerçioglu, H. ve Toklu, B. (2004). Sağlık Sektöründe Bir Performans Değerlendirme Çalışması. Yöneylem Araştırması/Endüstri Mühendisliği, XXIV Ulusal Kongresi, 1-3, 15-18 Haziran, Gaziantep-Adana.

Björkgren, M.A., Hakinken, U. ve Linna, M. (2001). Measuring Efficiency of Long- Term Care Units in Finland. Health Care Management Sciences, 4(3): 193-200.

Chang, H. (1998). Determinants of Hospital Efficiency: The Case of Central Government-Owned Hospitals in Taiwan. International Journal Of Managment Science, 26(2): 307-317.

Charnes, A., Cooper, W., Lewin, A. Y. ve Seiford, L. M. (1996). Data Envelopment Analysis: Theory, Methodolojy and Applications. USA: Kluwer Academic Publishers.

Charnes, A., Cooper, W. ve Rhodes, E. (1978). Measuring the Efficiency of Decising Making Units. European Journal of Operational Research, 2(6): 429-444.

Coşkun, S. Y., Balatan, Z. (2009). Küresel Mali Krizin Türk Bankacılık Sektörüne Etkileri ve Türk Bankacılık Sektörünün Veri Zarflama Analizi İle Bilançoya Dayalı Mali Etkinlik Analizi. 12. İktisat Öğrencileri Kongresi, 7-8 Mayıs, İzmir.

Ersoy, K., Kavuncubaşı, S., Özcan, Y. A. ve Harris, J. M. (1997). Technical Efficiencies of Turkish Hospitals: DEA Approach. Journal of Medical Systems, 21(2): 67-74.

Grosskopf, S., Margaritis, D. ve Valdmanis, V. (2001). Comparing Teaching and Non-Teaching Hospitals: A Frontier Approach (Teaching vs. Non-Teaching Hospitals). Health Care Management Sciences, 4(2): 89-107.

Gülcü, A., Coşkun, A., Yeşilyurt, C., Coşkun, S. ve Esener, T. (2004). Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Göreceli Etkinlik Analizi. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(2): 87- 104.

Helmig, B., Lapsley, I. (2001). On the Efficiency of Public, Welfare and Private Hospitals in Germany Over Time: A Sectoral Data Envelopment Analysis Study. Health Service Management Research, 14(4): 263-274.

Kavuncubaşı, Şahin. (2000). Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi. Ankara: Siyasal Kitabevi.

Kayalı, C. A., Kayalı, N. ve Kartal, B. (2004). Veri Zarflama Analizinin Türk Sağlık Sektöründe Bir Uygulaması. Celal Bayar Üniversitesi SBE Dergisi, 2(2): 67-78.

Prior, D., Sola, M. (2000). Technical Efficiency and Economies of Diversification in Health Care. Health Care Management Science, 3: 299-307.

Puenpatom, A., Rosenman, R. (2006). Efficiency of Thai Provincial Public Hospitals After the Introduction of National Health Insurance Program. School of Economic Sciences, Washington State University, Working Paper Series, February: 2-33.

Ramanathan, R. (2003). Data Envelopment Analysis. New Delphi: Sage Publications Ltd.

Reichmann, M. S. (2000). The Impact of the Austrian Hospital Financing Reform on Hospital Productivity: Empirical Evidence and Efficiency and Technology Changes Using a Non-Parametric Input Based Malmquist Approach. Health Care Management Science, 3: 309-321.

Rosenman, R., Friesner, D. (2004). Scope and Scale Inefficiencies in Physician Practices. Health Economics, 13: 1096-1116.

Rosenman, R., Siddharthan, K. ve Ahern, M. (1997). Output Efficiency of Health Maintenance Organizations In Florida. Health Economics, 6(3): 295-302.

Sağlık Bakanlığı (2010). http://www.tig.saglik.gov.tr/index.php?pid=1. (17.12.2010)

Siddharthan, K., Ahern, M. ve Rosenman, R. (2000). Data Envelopment Analysis to Determine Efficiencies of Health Maintenance Organizations. Health Care Management Sciences, 3: 23-29.

Şahin, I., Özcan, Y. A. (2000). Public Sector Hospital Efficiency for Provincial Markets in Turkey. Journal of Medical Systems, 24(6): 307-320.

Şahin, İ., Özgen, H. (2000). Sağlık Bakanlığı İl Devlet Hastanelerinin Karşılaştırmalı Verimlilik Analizi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 5(3): 41-61.

Talluri, S. (2000). Data Envelopment Analysis: Models and Extensions. Production/Operations Management Decision Line, May 2000: 8-11.

Tambour, M. (1997). The Impact Of Health Care Policy Initiatives on Productivity. Health Economics, 6(1): 57-70.

Temür, Y., Bakırcı, F. (2008). Türkiye’de Sağlık Kurumlarının Performans Analizi: Bir VZA Uygulaması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2): 261-282.

Temür, Y. (2010). İllerin Gelişmişlik Derecelerine Göre Hastanelerin Etkinlik Analizi. Uludağ Üniversitesi, İ.İ.B.F Dergisi, 29(2): 1-22.

Tetik, K. S. (2003). İşletme Performansını Belirlemede Veri Zarflama Analizi. Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 10(2): 221-229.

Worthington, A. (1999). An Empirical Survey of Frontier Efficiency Measurement Techniques in Healthcare Services. School of Economics and Finance, Queensland University of Technology. Working Paper, Australia, 1-19. http://www.bus.qut.edu.au/faculty/schools/economics/documents/discussio nPapers/1999/Worthington_67.pdf. (10.11.2010)

Yeşilyurt, M. E. (2007). Genel Hastanelerin Etkinlik, Girdi Tıkanıklığı ve Aylak Girdi Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1): 391- 414.

Yeşilyurt, M. E., Yeşilyurt, F. (2006). Kadın, Doğum ve Çocuk Hastanelerinde Girdi Tıkanıklığı ve Aylak Girdilere Bağlı Kayıpların Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 7(2): 41-54.

Yeşilyurt, M. E., Yeşilyurt, F. (2007). Poliklinik ve Doğum Hizmeti Veren Hastanelerde Girdi Tıkanıklığı ve Aylak Girdiler. Erciyes Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 28(Ocak-Haziran): 127-140.