NADEJDA TEFFİ’NİN ÖYKÜLERİNDE OLUMSUZ ANNE TİPİ

Edebi eserleri oluşturan farklı unsurlar arasında tip önemli bir yer tutmaktadır. Özellikle karakter ve tip kavramlarının edebi eserdeki kişileri tanımlarken kullanılması yani aynı ögeyi belirtmek amacıyla iki farklı terimin bulunması kimi zaman araştırmacıların tercih yapmasını zorlaştırmaktadır. Tip, belirli bir topluluğun ortak özelliklerini bünyesinde bulundurur. Eserde olayı ya da durumu aktarmak için kullanılan araçtır. Karakter ise yazarın kurguladığı özel bir kişidir, eserde araç değil amaçtır. Olay, karakter etrafında şekillenir, merkezde karakter bulunmaktadır. Rus göçmen edebiyatının önemli isimlerinden Nadejda Teffi, şiirle başladığı yazın yaşamına öykü türüyle devam eder. Rusya’nın ilk kadın mizah yazarı Teffi, eserlerindeki komik unsurlara hayatın gerçeği olan trajediyi, melankoliyi ve acıyı da katar. Yarattığı tipler halkın ortak özelliklerini barındırmaktadır. Bir kadın olarak olumsuz anne tipine öykülerinde yer vermekte ve anneliğin iki karşıt özelliğini eserlerinde kullanarak tek bir tip yaratmaktadır. Bu makalede edebi bir unsur olarak “tip” tanımlanmaya ve Teffi’nin öykülerindeki anne tipi, tip çözümlemesi yöntemiyle incelenerek örneklendirilmeye çalışılmaktadır.

The Negative Mother Type in Nadezhda Teffi’s Stories

The type occupies an important place among the different elements that create literary works. In particular, the use of character and type concepts when describing people in a literary work, two different terms to indicate the same element, sometimes makes it difficult for researchers to choose. The type embodies the common characteristics of a particular community. The type is the tool used to convey the event or situation in the work. The character, who is a special person fictionalized by the author, not the tool in the work is the purpose. The event is shaped around the character; the character is in the center. Nadezhda Aleksandrovna Teffi, one of the most important figures of Russian immigrant literature, started her literary life with poetry, but continued with the story. Known as Russia’s first female humor writer, Teffi also adds tragedy, melancholy and pain to the comic elements in her works. The types, she creates, have common characteristics of the people. As a woman, she gives rise to the negative type of mother in her stories and creates a single type by using the two opposite characteristics of motherhood in her different works. This article attempts to define “type” as a literary element and to examine and exemplify the mother type in Nadezhda Teffi’s stories. Type analysis, as a research method, was used for the purpose of the study.

___

Boçkaryova, Y. (2008). Mir Rebyonka i mir Vzroslogo V Rasskazah N. A. Teffi. İzvestiya Rossiyskogo Gosudarstvennogo Universiteta im. A. İ. Gertdena, 70, 89-92.
Çetin, N. (2015). Roman çözümleme yöntemi. Akçağ Yayınları.
Dönmez, N. (2019). Rus göçmen edebiyatında nesir (1920-1990). İksad Publishing.
Eagleton, T. (2016). Edebiyat nasıl okunur?. (Çev: E. Ersavcı), İletişim Yayınları.
Erhat, A. (2009). Mitoloji sözlüğü. Remzi Kitabevi.
Eşel, E. (2010). Anneliğin nörobiyolojisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 21(1), 68-78.
Graber, G. H. (1998). Kadın psikolojisi. (Çev: K. Şipal), Cem Yayınevi.
Kaplan, M. (1991). Tip tahlilleri. Dergâh Yayınları.
Moran, B. (2018). Edebiyat üzerine: makaleler röportajlar. İletişim Yayınları.
Öksüz, G. (2009). Teffi’nin mizah anlayışı. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 49(2), 145-156.
Öksüz, G. (2017). Teffi: mizahın kraliçesi. Çeviribilim Yayınları.
Popkova, Y. (2011). Jenskiye Obrazı v Yumoristiçeskih Rasskazah N. A. Teffi. Naukovi Zapiski Harkivskogo Natsionalnogo Pedagogiçeskogo Uiversiteta im. G. S. Skovorodi, Ser. Literaturoznavstvo, 2(1), 50-56.
Solak, Ö. (2014). Edebiyat biliminde kuram ve yöntem. Nobel Akademik Yayıncılık.
Starostina-Trubitsına, N. (2013). Pryamo Udivlyayeşsya, Kak Eta Malenkaya Jenşçina Smogla Vsyo Eto Perejit: Literaturno-Antropologiçeskiy Analiz Opıta Rossiyskih Emigrantok V Mejduvoennoy Frantsii v Proizvedeniyah N. A. Teffi. Puşkinskiye Çteniya, XVIII, 162-168.
Türk Dil Kurumu (TDK). (2020, Mart 30). Güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/.
Teffi, N. (2005). Sobraniye Soçineniy: Tom 6, Avantyurnıy Roman. Nauka.
Teffi, N. (2011a). Sobraniye Soçineniy: V 5 Tomah Tom 2: Karusel; Dım Bez Ognya; Nejivoy Zver: Sborniki Rasskazov. Knijniy Klub Knigovek.
Teffi, N. (2011b). Sobraniye Soçineniy: V 5 Tomah Tom 4: Kniga İyun; O nejnosti: Sborniki Rasskazov. Knijniy Klub Knigovek.
Teffi, N. (2011c). Sobraniye Soçineniy: V 5 Tomah Tom 2: Zemnaya Raduga: Sborniki Rasskazov; Vospominaniya. Knijniy Klub Knigovek.
Tekin, M. (2009). Roman sanatı romanın unsurları I. Ötüken Neşriyat.
Timofeyev, L. & Turayev, S. (1974). Slovar Literaturovedçeskih Terminov. Prosveşçeniye.