MİLLİ MÜCADELE SONRASI 13. HİLÂL-İ AHMER SAĞLIK İMDAT HEYETİ’NİN BANDIRMA, KİRMASTİ (MUSTAFAKEMALPAŞA) VE KARACABEY’DEKİ YARDIM FAALİYETLERİ (1922-1923)

I. Dünya Savaşı sonrası Anadolu’nun dört bir tarafı İtilaf Kuvvetleri tarafından işgal edildi. İşgal edilen yerler arasında Bursa ve Balıkesir çevresi de vardı. Bölge halkı Yunan işgali altında öldürme, yaralama, tecavüz, gasp, yağma gibi zulümlere uğradı. Mustafa Kemal Paşa’nın liderliğinde başlayan Milli Mücadele’nin son askerî safhası Büyük Taarruz’un (26 Ağustos-30 Ağustos 1922) sonunda elde edilen büyük başarıyla Türk ordusu, Batı Anadolu’da ilerlemeye başladı. Türk ilerleyişi karşısında Yunanlar geri çekilirken halka yönelik zulümlerini sürdürerek her tarafı yakıp yıktılar. Yunanların Bursa ve Balıkesir’den çekildikten sonra geride bıraktıkları acıların hafifletilmesi için vakit kaybedilmeden halkın yaraları sarılmaya çalışıldı. Bu amaçla Hilâl-i Ahmer Sağlık İmdat Heyetleri bölgeye gönderildi. Gönderilenlerden biri de 13. Hilâl-i Ahmer Sağlık İmdat Heyeti idi. Heyet; Bandırma, Kirmasti (Mustafakemalpaşa) ve Karacabey’de halkın yiyecek, giyecek, barınma, sağlık gibi ihtiyaçlarını karşılamak için Ekim 1922-Mayıs 1923 tarihleri arasında görev yapmıştır. Zor şartlar içerisinde başarıyla görev yapan Sağlık İmdat Heyeti, yerel makamların ve halkın takdirini kazanmıştır.

Welfare Activities of the 13th Red Crescent Health Assistance Group in Bandırma, Kirmasti (Mustafakemalpaşa) and Karacabey after the National Struggle (1922-1923)

Anatolian lands were surrounded by the Allied States after the First World War. The cities of Bursa and Balıkesir and surrounding areas were some of these occupied lands. The local community went through all kinds of tyranny including slaughter, injury, rape, extortion, and looting. The final military stage of the National Struggle under the leadership of Mustafa Kemal Pasha, named the Battle of Dumlupınar (August 26-30, 1922), started the trooping of the Turkish Army towards Western Anatolia. The retreating Greek Army burnt down wherever they could along with barbarism towards the local community. Healing the wounds of people in those lands after the retreat of Greeks was the priority of Turkish organizations. Red Crescent Health Assistance Groups were sent to these fields for this purpose. One of these groups was the 13th Red Crescent Health Assistance Group. The members of this group served in Bandırma, Kirmasti (Mustafakemalpaşa) and Karacabey to meet the necessities of the locals such as food, clothing, shelter, and health in October 1922 and May 1923. The Health Assistance Group, who successfully served under harsh circumstances, won the appreciation of the public and local authorities.

___

Akkılıç, Y. (2008a). Kurtuluş Savaşı’nda Bursa: Mondros’tan işgale, birinci kitap. Nilüfer Akkılıç Kütüphanesi Yayınları.
Akkılıç, Y. (2008b). Kurtuluş Savaşı’nda Bursa: işgalden kurtuluşa, ikinci kitap. Nilüfer Akkılıç Kütüphanesi Yayınları.
Arşiv belgelerine göre Balkanlarda ve Anadolu’da Yunan mezâlimi. (1996). II, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları.
Çapa, M. (2010). Kızılay [Hilâl-i Ahmer] cemiyeti (1914-1925). Türkiye Kızılay Derneği Yayınları.
Çapa, M. (2015). Millî Mücadele Döneminde İzmir ve çevresinde Kızılay’ın (Hilâl-i Ahmer) faaliyetleri. M. A. Parlak (Yay. Haz.), Kurtuluş ve Kuruluşun Sembol Kenti İzmir Sempozyumu Bildirileri (26- 28 Eylül 2012) içinde (53-68. ss.), Araştırma Merkezi Yayınları.
Dr. Besim Ömer (2009). Hanımefendilere Hilâl-i Ahmer’e dair konferans. İ. Hacıfettahoğlu (Haz.), Türkiye Kızılay Derneği Yayınları.
Hülagü, O. (2001). Milli Mücadelede Bursa. Emre Yayınları.
Karal Akgün, S. & Uluğtekin, M. (2000). Hilal-i Ahmer’den Kızılay’a. I, Beyda Basımevi.
Kızılay arşiv belgelerinde savaşlar (Trablusgarb-Balkan-Milli Mücadele). (2019). Çelik, G., Karacakaya, R., Mete, Z., Genç, H., Bal, F. (Yay. Haz.), H. Genç (Ed.), Baydan Ofset.
Merhamet güneşi Kızılay-Le Soleil de la Compassion- Hilâl-i Ahmer - 1912-1920-. (2015). A. Tetik, E. Karapirinler (Yay. Haz.), A. Özgören (Ed.), Türk Kızılayı Yayınları.
Mîllî Mücadelede Hilâl-i Ahmer, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin teşkilinden Sakarya Zaferi’ne kadar Hilâl-i Ahmer Cemiyeti icraat raporu-23 Nisan 1920-23 Eylül 1921. (2009). İ. Hacıfettahoğlu (Haz.), Türkiye Kızılay Derneği Yayınları.
Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Hilal-i Ahmer İcraat Raporları 1914-1928. (y.y.). M. Uluğtekin, M. G. Uluğtekin (Haz.), C. Aygül (Ed.), Türk Kızılayı Derneği Yayınları.
Özaydın, Z. (2002). Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nin kuruluşu ve çalışmaları. Türkler Ansiklopedisi içinde (687-695. ss.), 13, Yeni Türkiye Yayınları.
Pakalın, M. Z. (1993). Okka. Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü içinde (723. ss.), II, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Sezer, C. & Metin, Ö. (2013). Balkan Savaşlarından Milli Mücadele’ye Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nin yardım faaliyetleri (1912-1922). Tarih Araştırmaları Dergisi (TAD), XXXII(54), 174-181.
Sezer, C. & Metin, Ö. (2016). Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nin Balkan Savaşlarında muhacirlere yardımları. Türk Kızılayı Yayınları.
Sezer, C. (2019). Trablusgarp Savaşı’nda Hilâl-i Ahmer Cemiyeti (1911-1912). Kriter Yayınları.
Türk İstiklâl Harbi Batı Cephesi Büyük Taarruzda Takip Harekâtı (31 Ağustos-18 Eylül 1922). (1969). II, 6. Kısım, III. Kitap, Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları.
Türk İstiklâl Harbi Batı Cephesi (4 Eylül 1919-9 Kasım 1920). (1991). II, 2. Kısım, Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüd Başkanlığı Yayınları.
Türkiye Cumhuriyeti Tarihi-I. (2002). D. Yalçın, Y. Akbıyık, D. A. Akbulut, M. Balcıoğlu, N. Köstüklü, A. Süslü, R. Turan, C. Eraslan, M. A. Tural (Yay. Haz.), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
Türkiye’de Kızılay Derneği 73 Yıllık Hayatı 1877-1949. (1950). (Basım yeri yok).
Yüceer, S. (2001). Bursa’nın işgal ve kurtuluş süreci (8 Temmuz 1920- 11 Eylül 1922). Uludağ Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
Kızılay Arşivi (KA)
Osmanlı Hilâl-i Ahmer Mecmuası
Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası