Yükselen Pazar Türkiye’de Proaktif Kişilik Özellikleri ile Girişimcilik Eğilimi Arasındaki İlişki: Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencileri Üzerinde Bir Uygulama

Yükselen pazar Türkiye dünyada girişimcilik potansiyeli yüksek ülkelerdendir. Türkiye’nin girişimcilik potansiyelinin geliştirilmesi büyük ölçüde bireylerin kişilik özelliklerine bağlıdır. Genç girişimciliğin teşviki için üniversite öğrencilerinin girişimcilik ve proaktif kişilik özelliklerinin belirlenerek buna yönelik eğitim politikalarının geliştirilmesi oldukça önemlidir. Araştırmanın temel amacı üniversite öğrencilerinin proaktif kişilik özellikleri ile girişimcilik eğilimleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Sosyo-demografik özellikler itibariyle gruplar arasında girişimcilik eğilimi ve proaktif kişilikteki farklılaşmayı belirlemek çalışmanın ikincil amacıdır. Araştırma amacı doğrultusunda 462 öğrenci üzerinde online anket uygulanmıştır. Analiz sonuçlarına göre öğrencilerin girişimcilik eğilimi ile proaktif kişilik özellikleri arasında pozitif yönde güçlü bir ilişki bulunmuştur. Öğrencilerin kendi değerlendirmelerine göre olumlu kişilik özelliklerinden öne çıkan kendilerine güvenen bir kişi olmaları, olumsuz kişilik özelliklerinden ise çekingen olmalarıdır. Ayrıca, daha önceden girişimcilik dersi alan, daha önceden bir iş tecrübesi olan, lisansüstü eğitime devam etmek isteyen ve mezuniyetten sonra kendi işini kurmayı planlayan öğrencilerin girişimcilik eğilimlerinin diğerlerinden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

The Relationship Between Entrepreneurial Orientation and Proactive Personality in Emerging Market Turkey: An Examination on School of Health Students

The emerging market Turkey is one of the countries that has high entrepreneurship potential. Enhancing the entrepreneurship potential highly relies on personality traits of individuals. It is important to determine the entrepreneurial orientation and proactive personality of university students to support young entrepreneurship. The main purpose of the research is to examine the relationship between entrepreneurial orientation and proactive personality of university students. Determining the differences among socio-demographic groups regarding the entrepreneurial orientation and proactive personality consists the secondary purpose. For these purposes 462 online surveys conducted. Results claim strong positive correlation between entrepreneurial orientation and proactive personality. According to the self-evaluations of the students being self- confident as a positive and being withdrawn as a negative personality trait are the leading ones. Entrepreneurial orientations of the students who take entrepreneurship courses, wish to continue graduate education, had job experience and plan to start their own businesses found to be higher.

PDF

___

Acs, Z. J. (2006). How is entrepreneurship good for economic growth? Innovations, 1(1), 97-107.
Acs, Z. J., Morck, R. K. ve Yeung, B. (2001). Entrepreneurship, globalization, and public policy. Journal of International Management, 7(3), 235-251.
Akın, A. ve Özcan, A. N. (2015). Turkish version of proactive scale: a study of validity and reliability. Mevlâna International Journal of Education (MIJE), 5(1), 165-172.
Alparslan, A. M. ve Özmen, M. (2017). Kişisel değerlerin girişimcilik eğilimine etkisi: demografik özelliklerin rolü. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(2), 957- 976.
Awang, A., Amran, S., Md Nor, M. N., Ibrahim, I. I. ve Mohd Razali, M. F. (2016). Individual entrepreneurial orientation ımpact on entrepreneurial ıntention: ıntervening effect of PBC and subjective norm. Journal of Entrepreneurship, Business and Economics, 4(2), 94-129.
Aytaç, Ö. ve İlhan, S. (2007). Girişimcilik ve girişimcikültür: sosyolojik bir perspektif. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 101-120.
Bakker, A.B. Tıms, M. ve Derks, D. (2012). Proactive personality and job performance: The role of job crafting and work engagement. Human Relations, 65(10), 1359-1378.
Bateman, T. S. ve Crant, J. M. (1993). The proactive component of organizational behavior: a measure and correlates, Journal of Organizational Behavior, 14(2), 103-118.
Becherer, R. C. ve Maurer, J. G. (1999). The proactive personality disposition and entrepreneurial behavior among small company presidents. Journal of Small Business Management, 37(1), 28-36.
Bindl, U. K. ve Parker, S. K. (2010). Proactive work behavior: Forward-thinking and change- oriented action in organization. APA Handbook of Industrial and Organizational Psychology, 2, 567-598.
Bolino, M. C., Valcea, S. ve Harvey, J. (2010). Employee, manage thyself: the potentiallynegative ımplications of expecting employees to behave proactively. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 83(2), 325-345.
Boyar, E. Güngörmüş, A.H. (2016). Muhasebe meslek mensuplarının proaktif kişilik özelliklerinin, kariyer memnuniyeti ile UFRS’ye bakış açıları ve bilgi düzeyleri üzerine etkisi”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 55-66.
Brownhilder, N. N. (2019). From entrepreneurial alertness to entrepreneurial behavior: The role of trait competitiveness and proactive personality. Personality and Individual Differences,138, 273-279.
Bruton, G. D., Ahlstrom, D. ve Obloj, K. (2008). Entrepreneurship in emerging economies: where are we today and where should the research go in the future. Entrepreneurship Theory and Practice, 32(1), 1-14.
Caprara, G. V. ve Cervone, D. (2003). A conception of personality for a psychology of human strengths: personality as an agentic, Self-Regulating System. L. G. Aspinwall & U. M. Staudinger (Ed.), A Psychology of Human Strengths: Fundamental Questions and Future Directions For A Positive Psychology (61-74). Washington: American Psychological Association.
Crant, J.M. (1996). The proactive personality scale as a predictor of entrepreneurial intentions”. Journal of Small Business Management, 34 (3), 42-49.
Çavuşgil, S. T., Pervez N. G. ve Ayse A. A. (2013). Doing Business in Emerging Markets. 2 ed. London: Sage Publications Ltd.
Çetinkaya-Bozkurt, Ö., Kalkan, A., Koyuncu, O. ve Alparslan, A. M. (2012). Türkiye’de girişimciliğin gelişimi: girişimciler üzerinde nitel bir araştırma. SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 229-247.
Döm, S. (2006). Küçük İşletme Yöneticiliği. Ankara: Detay Yayıncılık.
Duran, C., Büber, H. ve Gümüştekin, G. E. (2013). Girişimcilik hislerine eğitimin katkısı: Kütahya meslek yüksekokulu makine programı örneği. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 8(2), 33-56.
Dünya Bankası, Doing Business (2020). https://www.doingbusiness.org/content/dam/doingBusiness/country/t/turkey/TUR.pdf/ (Erişim tarihi: 16.08.2020)
Dünya Bankası, Turkey, https://data.worldbank.org/country/turkey/ (Erişim tarihi: 16.08.2020)
Dünya Ekonomik Forumu, Küresel Rekabetçilik Endeksi 4.0 (2019). https://reports.weforum.org/global-competitiveness-report-2019/economy- profiles/#economy=TUR/ (Erişim tarihi: 16.08.2020)
Efobi, U. ve Orkoh, E. (2018). Analysis of the impacts of entrepreneurship training on growth performance of firms quasi-experimental evidence from Nigeria. Journal of Entrepreneurship in Emerging Economies, 10(3), 524-542.
Faiz, E. ve Üner, M. M. (2015). Uluslararası girişimciliğin proaktiflik boyutu: küresel doğan işletmeler üzerine nitel bir araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 70(4), 957-981.
Fuller, B. ve Marler, L. E. (2009). Change driven by nature: a meta-analytic review of the proactive personality literatüre. Journal of Vocational Behavior, 75, 329-345.
GEDİ, (2018). Global Entreprenourship Index, https://thegedi.org/global-entrepreneurship-and- development-index/ (Erişim tarihi: 16.08.2020)
Geller, L. (2017). Why It’s Time to Invest in Entrepreneurs in Emerging Economies. Strategy+Business, https://www.strategy-business.com/article/Why-Its-Time-to-Invest-in- Entrepreneurs-in-Emerging-Economies?gko=30d33/ (Erişim tarihi:17.08.2020)
GEM, (2018-2019). Global Entreprenourship Monitor, https://www.gemconsortium.org/report/ (Erişim tarihi: 16.08.2020)
Göksel, A. ve Aydıntan, B. (2011). Gender, business education, family background and personal traits; a multi dimensional analysis of their affects on entrepreneurial propensity: findings from Turkey. International Journal of Business and Social Science, Special Issue, 2(13), 35-48.
Hisrich, R. D. ve Peters, M. P. (2001). Entrepreneurship, 5th Edition, McGraw-Hill Higher.
Hu, R., Wang, L., Zhang, W. ve Bin, P. (2018). Creativity, proactive personality, and entrepreneurial ıntention: the role of entrepreneurial alertness. Frontiers in Psychology, 9(951), 1-10.
İrmiş, A. ve Barutçu, E. (2012). Öğrencilerin kendilerini girişimci bir kişiliğe sahip görmelerini ve iş kurma niyetlerini etkileyen faktörler: bir alan araştırması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(2), 1-25.
İşcan, Ö.F. ve Kaygın, E. (2011). Üniversite öğrencilerinin girişimcilik eğilimlerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 443- 462.
Jack, S. L. ve Anderson, A. R. (1999). Entrepreneurship education within the enterprise culture: producing reflective practitioners. International Journal of Entrepreneurial Behaviour and Research, 5(3), 110-125.
Jawahar, I.M. ve Liu, Y. (2017). Why are proactive people more satisfied with their job, career, and life? An examination of the role of work engagement. Journal of Career Development, 44 (4), 344–358.
Kale, E. (2019). Proaktif kişilik ve kontrol odağının, kariyer tatmini ve yenilikçi iş davranışına etkisi. Journal of Tourism Theory and Research, 5(2), 144-154.
Kalyoncuoğlu, S. ve Üner M. M. (2010). Küresel doğan işletme kavramı ve işletmelerin küresel doğmasına etki eden kurucu/üst düzey yönetici özellikleri üzerine karşılaştırmalı bir araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(3), 1-42.
Karabay, A. Akpınar, Ö., Görmüş, İ. (2020). Sigorta şirketlerinde çalışanların proaktif kişilik özelliklerinin yenilikçi davranışa etkisinin araştırılması. İktisat Araştırmaları Dergisi, (4) 1, 64-77.
Karabatak, S.H. (2018). Öğretmenlerin proaktif davranış düzeyleri ile beş faktör kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (5), 48-64.
Karslı, H. O. (2018). Kişilik özellikleri ve girişimcilik niyeti arasındaki ilişkinin proaktif kişilik boyutu açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kılıç, R., Keklik, B. ve Çalış, N. (2012). Üniversite öğrencilerinin girişimcilik eğilimleri üzerine bir araştırma: Bandırma İİBF İşletme bölümü örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 423-435.
Kickul, J. ve Zaper, J. A. (2000). Untying the knot: do personal and organizational determinants influence entrepreneurial intentions? J. Small Bus. Entrep, 15, 57-77.
Koe, W.L. (2016). The Relationship between individual entrepreneurial orientation (IEO) and entrepreneurial intention. Koe Journal of Global Entrepreneurship Research, 6 (13), 13- 24.
Kreiser, P. M., Marino, L. D. ve Weaver, K. M. (2002). Assessing the psychometric properties of the entrepreneurial orientation scale: A multi-country analysis. Entrepreneurship Theory and Practice, 26 (4), 71-94.
Kumar, G. (2014). Understanding institutions in the context of entrepreneurship. Journal of Entrepreneurship, Business and Economics, 2(2), 45-81.
Lambert, T. A., Eby, L. T., and Reeves, M. P. (2006). Predictors of networking intensity and network quality among white-collar job seekers. Journal of Career Development, 32(4), 351-365.
MSCI, (2020), Emerging Market Index. https://www.msci.com/emerging-markets/ (Erişim tarihi: 18.08.2020)
Mustafa-Ernesto-Hernandez, M. J., Mahon, C. ve Chee, L. K. (2016). Entrepreneurial intentions of university students in an emerging economy: The influence of university support and proactive personality on students’ entrepreneurial intention. Journal of Entrepreneurship in Emerging Economies, 8(2), 162-179.
Nakip, A. M. (2018). Proaktif kişiliğin ve kültürel değerlerin girişimciliğe etkisi: Türkiye’deki teknoparklarda faaliyet gösteren girişimciler üzerinde bir uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Nasr, K. B. ve Boujelbene, Y. (2014). Assessing the impact of entrepreneurship education. Procedia-Social and Behavioural Science, 109, 712-715.
Onay, M. (2010). İşletmelerde girişimcilik özelliğini etkileyen faktörler: iç girişimcilik. Yönetim ve Ekonomi, 17(1), 47-67.
Oxford Business Group, (2020), How will Covid-19 affect start-up funding in emerging markets? https://oxfordbusinessgroup.com/news/how-will-covid-19-affect-start-funding-emerging- markets/ (Erişim tarihi:17.08.2020)
Özdemir, Ş. (2019). Memurluğa odaklanmış üniversite öğrencilerinin girişimcilik eğitimi hakkındaki görüşlerine yönelik nitel bir araştırma. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 21(37), 101-114.
Parıltı, N., Aydıntan, B. (2011). İşletmecilik ile İlgili Genel Bilgiler, Ed. M. M. Üner, Genel İşletmecilik, 2. Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara, 1-45.
Peker, T. (2018). Öz-yeterlik ile yaşam doyumu arasındaki ilişkide proaktif kişiliğin aracı rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ordu
Reynolds, P. D., Hay, M., Bygrave, W. D., Camp, S. M. ve Autio, E. (2000). GEM 2000 Executive Report. Kansas, MO: Kauffman Foundation.
Salamzadeh, A., Farjadian, A. A., Amirabadi, M., ve Modarresi, M. (2014). Entrepreneurial characteristics: insights from undergraduate students in Iran. International Journal of Entrepreneurship and Small Business, 21(2), 165-182.
Sezer, C. (2013). Kariyer olarak girişimcilik ve girişimcilik niyetini etkileyen faktörlerin içerik analizi ile belirlenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 49-60.
Shane, S. (2012). Reflections on the 2010 AMR decade award: Delivering on the promise of entrepreneurship as a field of research. Academy of Management Review, 37(1), 10-20.
Smallbone, D., Welter, F. ve Ateljevic, J. (2014). Entrepreneurship in emerging market economies: Contemporary issues and perspectives. International Small Business Journal, 32(2), 113-116.
Tang, J., Kacmar, K. M. ve Busenitz, L. (2012). Entrepreneurial alertness in the pursuit of new opportunities. Journal of Business Venturing, 27, 77-94.
TOBB, Kurulan Kapanan Şirket İstatistikleri (2020), https://tobb.org.tr/BilgiErisimMudurlugu/Sayfalar/KurulanKapananSirketistatistikleri.php / (Erişim tarihi: 17.08.2020)
Tok, N., Seçer, A., Davran, M.K., Çobanoğlu, F. ve Özalp, B. (2014). Ziraat fakültesi son sınıf öğrencilerinde girişimcilik özellikleri, algısı ve eğilimi: Çukurova ve Adnan Menderes Üniversitesi örneği. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 47-74.
Trifiletti, E., Capozza, D., Pasin, A., ve Falvo, R. (2009). A validation of the proactive personality scale. Testing, Psychometrics, Methodology in Applied Psychology, 16(2), 77-93.
Uncuoğlu-Yolcu, İ. ve Çakmak, A. F. (2017). Proaktif kişilik ile proaktif çalışma davranışı ilişkisi üzerinde psikolojik güçlendirmenin etkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(2), 425-438.
Uygun, M., Mete, S. ve Güner, E. (2012). Genç girişimci adayların girişimcilik eğilimi ve girişimcilik özellikleri arasındaki ilişkiler. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(2), 145-156.
Van-Gelderen, M. W., Kautonen, T. ve Fink, M. (2015). From entrepreneurial intentions to actions: Self-control and action related doubt, fear, and aversion. Journal of Business Venturing, 30(5), 655-673.
Wiklund, J. (1999). The sustainability of the entrepreneurial orientation-performance relationship. Entrepreneurship Theory and Practice, 24(1), 37-49.
Yılmaz, E. ve Sünbül, A.M. (2009). Üniversite öğrencilerine yönelik girişimcilik ölçeğinin geliştirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 195-203.