Türkiye’de yerel hizmetlerle ilgili yasal düzenlemelerin gelişimi

Türk idare yapısının yerel yönetimlerle tanışmasının yaklaşık yüz elli yıllık bir geçmişi vardır. Bu sürenin yarısında İmparatorluğun içinde bulunduğu çöküş süreci ve cumhuriyetin ilk yıllarındaki kuruluş sancıları nedeni ile bir gelenek oluşturulması mümkün olmamıştır. Gerek Osmanlı İmparatorluğu döneminde ve gerekse cumhuriyet döneminde oluşturulan yerel yönetim yapıları, merkezi idarenin taşradaki otoritesini korumak ve yerel düzeyde muhalefet girişimlerinin yerel yönetim orijininde güçlenmesinin önüne geçmek amacı taşımıştır. Bu amacın yerel yönetimlerin varolma nedenleri çerçevesinde yarattığı paradoksu ortadan kaldırmak iddiası ile 2004 yılından itibaren bir dizi reform girişimleri hayat geçirilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada yerel hizmetlerle ilgili Türk yerel yönetim sisteminin geçirdiği tarihi evrim ele alınırken daha çok belediye ve il özel idaresi çerçevesinde bir inceleme yapılarak köy yerel yönetim birimi çalışmanın kapsamında değerlendirilmeyecektir.

Development of legal arrangements concernıng local servıces ın Turkey

It has been approximately one hundred and fifty years since Turkish administrative structure met with local governments. In the half of this period, because of the process of collapse of the Empire and problems of new-founding republic, it was impossible to create a tradition. Both in Ottoman period and in republic period, structures of local governments were designed to establish authority of central government on provinces and to prevent local opposition attempts from gaining power on the origin of local governments. In order to abolish the paradox, which was created by this purpose, in the reasons of existence of local governments, a series of reforms have been tried to be implemented since the year 2004. In this study, while historical evolution of Turkish local government system related to local services are dealt with, especially municipalities and special provincial administrations will be examined, and rural local government units will not be considered in the scope of study.

___

  • AKALIN, Güneri, (1994), "Türkiye'de Mahalli İdareler Hizmetleri ve Finansmanı Reformu", Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, C. 3, S. 2
  • AKTAN, Tahir ,(1955), ”Vilayet İdaresi Ve Mahalli İdarelerin Esas Bünyesi”, Mahalli İdareler Hakkında Etütler, TODAİE, Ankara
  • AL, Hamza, (1986), “Cumhuriyet Döneminde Belediyeciliğin Tarihsel Gelişimi” Şehir ve Yerel Yönetimler 2.Cilt, İlke Yayınları, İstanbul
  • BATUM, Süheyl, YÜZBAŞIOĞLU, Necmi, (1997), Anayasa Hukukunun Temel Metinleri, Beta Yayınevi, İstanbul
  • ÇIRAKMAN, Birsen, (1976), "Kamu Hizmeti", Amme İdaresi Dergisi, C. 9, S. 4, Aralık
  • CANPOLAT, Hasan, (1998) , (Ed.) Cumhuriyetin 75.Yılında Mahalli İdarelerimiz, Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara
  • DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI; (1991), Mahalli Hizmetlerin Yerinden Karşılanması, Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı, Özel İhtisas Komisyonu Raporu, DPT Yayını, Ankara
  • ERGİN, Osman Nuri, (1936), Türkiye’de Şehirciliğin Tarihi İnkişafı, İstanbul Üni. Yay. İstanbul
  • GÜNDAY, Metin, (1996), İdare Hukuku, İmaj Yayınevi, Ankara
  • GÖZÜBÜYÜK, Şeref, (1991), Yönetim Hukuku, Siyasal Kitabevi, Ankara
  • GÖZÜBÜYÜK, Şeref, (1993), Anayasa Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara
  • GÖZÜBÜYÜK, Şeref, (1967), Türkiye’de Mahalli İdareler, Ankara Üniversitesi Yayını, Ankara
  • İSBİR, Eyüp Günay, (1986), Şehirleşme Ve Meseleleri, Ocak Yayınları, Ankara
  • KARAMAN, Zerrin Toprak; (1992), Yerel Yönetimler, Bornova Belediyesi Bilim ve Kültür Etkinlikleri Yayını, Anadolu Matbaacılık, İzmir
  • KELEŞ, Ruşen, (1993), Kent ve Siyaset Üzerine Yazılar, IULA EMME, İstanbul
  • KELEŞ, Ruşen, (1998), Yerinden Yönetim Ve Siyaset, Cem Yayınevi, İstanbul
  • ONAR, Sıddık Sami, (1952) , İdare Hukukunun Umumi Esasları, Marifet Basımevi, İstanbul
  • SENCER, Muzaffer, (1986), Türkiye’nin Yönetim Yapısı, Alan Yayıncılık, İstanbul
  • TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ; (1996), Mahalli İdarelerin Yeniden Yapılandırılması, Yerel Yönetim Reformu, Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara
  • TEKELİ, İlhan, ORTAYLI, İlber, (1978), Türkiye’de Belediyeciliğin Evrimi, (Edit.Ergun Türkcan) Türk İdareciler Derneği Bilimsel Araştırmalar Dizisi, Birinci Kitap, Ankara
  • TORTOP, Nuri, (1991), Mahalli İdareler, TODAİE Yay., Ankara
  • YALÇINDAĞ, Selçuk, (1992) , “Yerel Yönetimleri Yeniden Düzenleme Çalışmaları ve Yeni Bir Bakanlık”, Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt 1, Sayı 5,
  • KAVRUK, Hikmet, (2003), Anakente Bakış, Hizmet-İş Sendikası, Ankara
  • ÖZBUDUN, Ergun, (2002), Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yay., Ankara
  • TAMER, Mustafa, (1998), İl Özel İdaresi, Anadolu Matbaacılık, İzmir
  • TANÖR, Bülent, (1986), İki Anayasa 1961-1982, Beta Yay., İstanbul