Potasyum ve Humik Asit Uygulamalarının Yağlık Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) Bitkisinin Gelişimine Etkisi

Bu araştırmada; farklı potasyumlu gübre dozları ile birlikte humik asit uygulamalarının yağlık ayçiçeği bitkisinin, verim ve verim öğeleri (bitki boyu, sap kalınlığı, tabla çapı, tabla ve tane verimi, bin tane ağırlığı, iç-kabuk oranı, tane yağ ve protein oranı) ile bitki besin maddesi (N, P, K, Ca, Mg, Fe, Cu, Zn ve Mn) içeriğine etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma; Aydın ili Söke ilçesinde üretici tarlasında, 2014-2015 yıllarında yürütülmüş olup; denemeler tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Sanay MR hibrit ayçiçeği çeşidinin bitkisel materyal olarak kullanıldığı çalışmada; 5 farklı potasyumlu gübre dozu (0, 4, 8, 12 ve 16 kg K2O da-1) ve 4 farklı humik asit dozu (0, 10, 20 ve 30 kg da-1) faktör olarak ele alınmıştır. Araştırma sonuçlarına göre artan miktarlarda uygulanan potasyumlu gübre ve humik asit dozlarının verim ve verim öğeleri ile bitkinin mineral madde içeriği üzerine önemli etkileri saptanmıştır. Ayçiçeği tarımında özellikle pH değeri yüksek, organik madde ve makro besin maddeleri bakımından fakir olan topraklarda, potasyumlu gübrelere ilave olarak toprağa humik asit uygulamasının da yapılması bitki besin maddelerinin yarayışlılığını arttırarak verim ve kalite üzerine de olumlu etkide bulunacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Ayçiçeği, potasyum, humik asit, bitki besin maddesi

The Effect of Humic Acid and Potassium Applications on Growth of Oil Seed Sunflower (Helianthus annuus L.)

In this study, it was aimed to determine the effects of different doses of K fertilizer and humic acid applications on yield, yield parameters (plant height, stem thickness, head diameter, 1000 grain weight, yield of grain and head, the ratio of oil in grain and protein, the ratio of hull-kernel) and on plant nutrient contents (N, P, K, Ca, Mg, Fe, Cu, Zn and Mn) of sunflower. The experiment was carried out in a farmer’s field in Söke, Aydın in 2014 and 2015 as a randomized blocks split plot design with three replications. Seeds of Sanay MR sunflower hybrid variety were evaluated under five different K fertilizer (0, 4, 8, 12 and 16 kg K2O da-1 ) and four different humic acid doses (0, 10, 20 and 30 kg da-1 ). According to the results; the increasing doses of K fertilizer and humic acid had significant effects on yield, yield parameters and on the content of plant nutrients of sunflower. In sunflower farming, application of humic acid in addition to the K fertilizers on high pH, low organic matter and low macro nutrient soils would increase the benefits of plant nutrients and positively affect yield and quality.

Keywords:

Sunflower, potassium, humic acid, plant nutrient,

PDF

___

Açıkgöz, N., Akbaş, M. E., Özcan, K. ve Moghaddam, A.F., 1994. Tarımsal araştırmaların değerlendirilmesi için PC Paketi TARİST. Tarla Bitkileri Kongresi, Bildiriler Kitabı, 25-29 Nisan, İzmir, s.156-167.
Akyıldız, A.R., 1968. Yemler Bilgisi Laboratuar Kılavuzu. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No: 358, Ankara.
Anonim, 2015. Bitkisel Üretim İstatistikleri. http:// www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=45 (Erişim tarihi: 24.10.2015).
Anonymous, 1992. IFA, World Fertilizer Use Manuel, pp.211-214.
Aysu, A., 2010. Türkiye’de Ayçiçeği Tarımı. http:// www.karasaban.net/aycicegi-bitkisel-yag/ (Erişim tarihi: 15.10.2015).
Bennett, B.L., Rouse, R.D., Ashley, D.A., Doss, B.D., 1965. Yield, fiber quality and potassium content of of irrigated cotton plant as affected by rates of potassium. Argonomy Journal, 57: 296-299.
Bozkurt, M.A., Karaçal, İ., 2000. Farklı azotlu gübre doz ve formlarının ayçiçeğinde besin elementi içeriğine etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi, 6(1): 99-105.
Cavalcante, I.H.L., Da Silva, R.R.S., Albano, F.G., De Lima, F.N., Marques, A.De.S., 2011. Foliar spray of humic substances on seedling production of papaya (Pawpaw). Journal of Agronomy, 10(4): 118-122.
Ciobanu, G., Vuscan, A., Cosma, C., 2008. The influence of potassium fertilizers applied on different NP background on sunflower yield in pre luvosoil conditions from north-west of Romania. Protectia Mediului, 13: 44-49.
Day, S., 2005. Humik asit uygulama zamanı ve dozlarının ayçiçegi (Helianthus annuus L.)’nde verim, verim öğeleri ve yağ oranına etkisi. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Delfine, S., Tognetti, R., Desiderio, E., Alvino, A., 2005. Effect of foliar application of N and humic acids on growth and yield of durum wheat. Agronomy Sustainable Development, 25: 183-191.
Demir, İ., 2009. Azot ve kükürdün ayçiçeğinde (Helianthus annuus L.) verim ve verim öğeleri ile bazı kalite özelliklerine etkisi. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Ergönül, U., 2011. Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerine uygulanan humik asit ve leonarditin verim ve verim öğeleri üzerine etkileri. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Ertiftik, H., 2012. Farklı miktarlarda uygulanan potasyum ve magnezyumun ayçiçeğinde verim ve verim unsurlarına etkisi. Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Grove, J., Summer, M., 1982. Yield and leaf composition of sunflower in relation to N, P, K and lime treatments. Fertilizer Research, 3(4): 367-378.
Izsaki, Z., 2006. Relationship between potassium supplies of the soil and the nutrient concentration of maize (Zea mays L.) leaves. Cereal Research Communications, 34(1): 501-504.
Jones, J.R., Wolf, B.J., Mills, H.A., 1991. Plant Analysis Handbook Methods and Plant Analysis and Interpratation. Micro-Macro Publishing, USA.
Kacar, B., İnal, A., 2008. Bitki Analizleri. Nobel Yayın No: 1241, Ankara.
Karaman, M.R., Şahin, S., Geboloğlu, N., Turan, M., Güneş, A., Tutar, A., 2012. Humik asit uygulaması altında farklı domates çeşitlerinin (Lycopersicon esculentum L.) demir alım etkinlikleri. Sakarya Üniversitesi, Fen Edebiyat Dergisi, 14(1): 301-308.
Longstroth, M., 2015 Lowering the Soil pH with Sulfur. Extension Small Fruit Educator, Michigan State University Extension Service.
Mills, H.A., Jones, J.B., 1996. Plant Analysis Handbook-II. Micro- Macro Publishing, Georgia, USA, pp. 422.
Orlovius, D., 1990. Dungung von Sonnenblumen. Pflug und Spaten, pp. 3.
Reuter D., Robinson, J. B., 1986. Plant Analysis an Interpretation Manual. Melbourne, Sydney, pp. 211.
Salama, A.M., Buzas, I., 1987. Effect of growth regulators and NPK fertilizers on the trace elements contents of sunflower in calcareous soils. Acta Agronomica Hungarica, 36(1-2): 37-42.
Samui, R.C., Bhattacharyya, P., 1980. Effect of soil and foliar application of nitrogen, potassium and molybdenum on oil content and yield and chemical composition of sunflower. Journal of Indian Societyof Soil Science, 28(1): 293-298.
Samui, R.C., Bhattacharyya, P., 1984. Effect of nutritional and cultural treatment on oil content, oil yield and nutrient uptake by sunflower. Journal of Indian Society of Soil Science, 32(1): 110-114.
Samui, R.C., Bhattacharyya, P., Roy, A., 1987. Effect of nutrients and spacing on oil yield and uptake of nutrients by kharif sunflower. Journa ofl Indian Society of Soil Science, 35(1): 69-73.
Szulc, P., 2010. Response of maize hybrid (Zea mays L.), stay-green type to fertilization with nitrogen, sulphur, and magnesium. Part I. Yields and chemical composition. Acta Science Polish Universities of Agriculture, 9(1): 25-29.
Tamer, N., Başalma, D., Türkmen, C., Namlı, A., 2016. Organik toprak düzenleyicilerin toprak parametreleri ve ayçiçeği (Helianthus annuus L.) bitkisinin verim ve verim öğeleri üzerine etkileri. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi, 4(1) : 11-21.
Tan, K.H., Nopamornbodi, V., 1979. Effect of different levels of humic acids on nutrient content and growth of corn (Zea mays L.). Plant and Soil, 51: 283-287.
Varol, F., 2004, Tekirdağ ilinde ayçiçeği (Helianthus annus L.) tarımı yapılan toprakların ve bu bölgelerde yetiştirilen ayçiçeği bitkisinin mikro element kapsamlarının saptanması. Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.