Tugay ÇALIŞKAN, Hakan ÖNAL, İrem ÇOLAK, Alattin KIZILÇAOĞLU

TEMEL EĞİTİMDE COĞRAFYA BİLGİSİ VE BİLİNCİNİN ÜST KADEMELERDE VERİLEN EĞİTİME ETKİLERİ

Temel eğitimde verilen coğrafya bilgisi bir sonraki eğitim kademeleri açısından oldukça büyük önem taşımaktadır. Coğrafya eğitiminin olmazsa olmazı olgu ve kavramlar da ilk olarak ilköğretim kademesinde öğrencilere verilmektedir. Bu yüzden öğrenciye aktarılan bu olgu ve kavramlarda eksik veya hatalı bilgilerin olmaması gerekmektedir. Aksi takdirde öğrenciler daha sonraki eğitim kademelerine bu eksik veya hatalı bilgiler ile gitmiş olacaklar, bu da öğrencilerde geri dönülmesi güç kavram yanılgılarının oluşmasına neden olacaktır. Bu bağlamda hazırlanan bu çalışmanın amacı lise ve ortaokul öğreniminden önce olgu ve kavramların kazandırıldığı temel eğitimdeki doğal afetler konusuna ait olgu, kavram ve şekillerin ders kitaplarındaki sunumunda farklılıkların ve yanlışlıkların belirlenmesidir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi ve içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre ilköğretim ders kitaplarında doğal afetler konularında hem verilen bilgilerde hem de kullanılan görsellerde eksik ve/veya yanlışlıkların olduğu tespit edilmiştir. Bu durum öğrencilerin bu kavram yanılgılarını ve eksik/yanlış bilgileri diğer eğitim kademelerine taşımalarına ve sarmal yapı içerisinde bilgi yanlışlarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bu sonuçlar çerçevesinde hazırlanan ders kitaplarının daha dikkatli incelenmesi, eksik ve hatalı bilgilerden arındırılarak kavram yanılgılarına yol açmayacak şekilde hazırlanması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Temel eğitim, coğrafya öğretimi, doğal afetler, ders kitapları

PDF

___

Açıkgöz, A. (2007). Ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerinin heyelan, toprak kayması ve erozyon kavramlarını anlama düzeyleri ve kavram yanılgıları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. (2014). Açıklamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğü. Ankara.
Alım, M., Özdemir, Ü., & Yılar, B. (2008). 5. Sınıf Öğrencilerinin Bazı Coğrafya Kavramlarını Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 151-162.
Arı, Y. (2017). Çevresel Determinizimden Politik Ekolojiye: Son 100 Yılda Dünya'da ve Türkiye'de İnsan-Çevre Coğrafyasındaki Yaklaşımlar. Doğu Coğrafya Dergisi, 22(37), 1-34.
Aslan, A. (2016). İlkokul Hayat Bilgisi 2. Sınıf Ders Kitabı. Ankara: Yıldırım Yayınları.
Atalay, İ. (2013). Doğa Bilimleri Sözlüğü. İzmir: META Basım.
Balcı, A. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler (12 b.). Ankara: Pegem Akademi.
Bingül, D., ve Çavaş, B. (2016). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Deprem Konusundaki Kavram Yanılgıları Üzerine Bir Araştırma. A. M. Ger (Ed.), Uluslararası Yükseköğretimde Yeni Eğilimler Kongresi: Değişime Ayak Uydurmak bildiriler kitabı içinde (s. 89-96). İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi.
Cin, M. (2010). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Doğal Afetler ile İlgili Yanılgıları. Marmara Coğrafya Dergisi, 0(22), 70-81.
Çıldır, I., ve Şen, A. İ. (2006). Lise Öğrencilerinin Elektrik Akımı Konusundaki Kavram Yanılgılarının Kavram Haritalarıyla Belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(30), 92-101.
Dikmenli, Y., ve Gafa, İ. (2017). Farklı Eğitim Kademelerine Göre Afet Kavramı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(44), 21-36.
Evirgen, Ö. F., Özdural, Z., Özkan, J., & Öztürk, S. (tarih yok). İlkokul 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı. Ankara: M.E.B. Yayınları.
Eyidoğan, F., ve Güneysu, S. (2002). İlköğretim 8. Sınıf Fen Bilgisi Kitaplarındaki Kavram Yanılgılarının İncelenmesi. V. Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Ankara.
Hoşgören, M. Y. (2014). Jeomorfoloji Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Çantay Yayınları.
Kapulu, S., ve Bayram, Ö. (2017). İlkokul Hayat Bilgisi 3. Ankara: Sevgi Yayınları.
Kılıç, Z., Atasoy, B., Tertemiz, N., Şeren, M., & Ercan, L. (2001). Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu, Fen Bilgisi 4-8. Ankara: Nobel Yayınevi.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü. (2018). Meteoroloji Genel Müdürlüğü Meteoroloji Sözlüğü. 4 6, 2018 tarihinde Meteoroloji Genel Müdürlüğü: https://www.mgm.gov.tr/genel/meteorolojisozlugu.aspx? adresinden alındı
Solmaz, F., ve Kaymak, F. (2012). İlköğretim Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Sel Kavramıyla İlgili Kavram Yanılgıları. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 2(2), 137-147.
Sönmez, V., ve Alacapınar, F. G. (2013). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
Turan, İ., ve Kartal, A. (2012). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Doğal Afetler Konusu İle İlgili Kavram Yanılgıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 67-81.
Türk Dil Kurumu. (2012). Türk Dil Kurumu. Nisan 15, 2018 tarihinde Türk Dil Kurumu: http://www.tdk.gov.tr adresinden alındı
Türkiye Bilimler Akadamesi. (2013). Tüba Terim. Nisan 6, 2018 tarihinde Tüba Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü: http://www.tubaterim.gov.tr/ adresinden alındı
Ülgen, G. (2004). Kavram Geliştirme. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Yenilmez, K., ve Yaşa, E. (2008). İlköğretim Öğrencilerinin Geometrideki Kavram Yanılgıları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 461-483.