Covid-19 Capslerinin Henri Bergson’un Gülme Teorisiyle Göstergebilimsel Analizi

Yeni iletişim teknolojilerinin gelişimi ile sosyal medya, konumu ve ilgi alanı ne olursa olsun toplumun bütün bireylerine istedikleri konuda içerik oluşturma imkânı sağlamıştır. Bu içeriklerin en popüler olanlarından biri sosyal medyada dijital bir mizah öğesi olarak son zamanlarda sık sık karşımıza çıkan capslerdir. Bir yandan insanları güldürme potansiyeline sahip olan capslerin diğer yandan içinde yaşadığı toplumun sosyal gerçekliğini yansıttığı düşünülmektedir. Gülme her ne kadar bireyin elinde olmayan istem dışı fizyolojik bir hareket gibi görülse de aslında bu eylemin birey ve toplum ile sıkı bir ilişkisi vardır. Capslerin komik olmalarının ötesinde göstergelerinde barındırdıkları toplumsal örüntüleri analiz etmek amacıyla gerçekleştirilen çalışma, toplumsal gerçekliğin mizah ve gülme üzerinden nasıl tezahür ettiğini dijital mizah unsuru olan Covid-19 capsleri üzerinden araştırmaktadır. Bu çerçevede bir sosyal medya uygulaması olan Instagram’da paylaşılan Covid-19 capsleri Fransız düşünür Henri Bergson’un geliştirdiği gülme teorisinden hareketle göstergebilimsel yöntemle çözümlenmiştir. Analiz sonucunda capslerin sosyal ve kültürel değerlerden beslenen bir yapıya sahip oldukları, sadece güldürmekle kalmayıp aynı zamanda trajik dönemlerde toplumsal dayanışmanın gerekliliğini ve her bireyin uyması gereken sorumlulukları hatırlatma potansiyeline sahip oldukları da görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

mizah, mizah kuramları, Henri Bergson, caps, covid-19, gülme kuramı

Semiotic Analysis of Covid-19 Memes with Henri Bergson’s Theory of the Humor

With the development of new communication technologies, social media has provided all members of the society with the opportunity to create content on the subject they want, regardless of their location and interests. One of the most popular of these contents is memes that we have seen frequently recently as a digital humor element on social media. On the one hand, memes, which have the potential to make people laugh, are thought to reflect the social reality of the society they live in, on the other hand. Although laughing is seen as an involuntary physiological movement that is not in the hands of the individual, in fact this act has a close relationship with the individual and the society. The study, which was carried out to analyze the social patterns that the memes have in their indicators beyond being funny, investigates how social reality manifests through humor and laughter through the digital humor element Covid-19 memes. In this context, the Covid-19 memes shared on Instagram, a social media application, have been analyzed with the semiotic method based on French thinker Henri Bergson’s theory of the humor. As a result of the analysis, it was seen that the memes have a structure that feeds on social and cultural values, and they not only make you laugh, but also have the potential to remind the necessity of social solidarity in tragic times and the responsibilities that each individual must comply with.

Keywords:

humor, theories of humor, Henri Bergson, memes, covid-19, theories of the humor,

PDF

___

Aksoy, Ö. A. (1995). Atasözleri ve deyimler sözlüğü I-II. İstanbul: İnkılâp.
Aktunç, H. (2001). Büyük argo sözlük (3 b.). İstanbul: YKY Yayınları.
Barthes, R. (2009). Göstergebilimsel serüven. (M. Rifat, & S. Rifat, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Bergson, H. (2019). Gülme. (D. Çetinkasap, Çev.) İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Briscese, G., Lacetera, N., Macis, M., & Tonin, M. (2020). Compliance with covid-19 social-distancing measures in Italy: the role of expectations and duration.
Castells, M. (2013). İsyan ve umut ağları: İnternet çağında toplumsal hareketler. (E. Kılıç, Çev.) İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
Cebeci, O. (2008). Komik edebi türler: parodi, satir ve ironi. İthaki Yayınları.
Durmuş, İ. (2005). Mizah (Cilt 30). TDV İslâm Ansiklopedisi.
Eagleton, T. (2019). Mizah. (M. Pekdemir, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Fiske, J. (2003). İletişim çalışmalarına giriş. (S. İrvan, Çev.) Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Freud, S. (2016). Espriler ve bilinçdışı ile ilişkileri. (E. Kapkın, Çev.) İstanbul: Payel Yayınları.
Greengross, G., & Geoffrey, M. (2011). Humor ability reveals intelligence, predicts mating success, and is higher in males. Intelligence, 39(4), 188-192.
Gruner, R. C. (1978). Understanding laughter: The workings of wit & humor. Burnham Incorporated Pub.
Howley, K. (2016). ‘I have a drone’: Internet memes and the politics of culture. Interactions: Studies in Communication & Culture, 7(2), 155-175.
Karataş, Ş., & Binark, M. (2016). Yeni medyada yaratıcı kültür: troller ve ürünleri capsler. Trt Akademi Dergisi, 1 (2), 426-448.
Manovich, L. (2016). Instagram and contemporary image. Manovich. net, New York.
Martin, R. A. (2007). The psychology of humor: An integrative approach. Academic press.
Martin, R. A., & Kuiper, N. (1999). Daily occurrence of laughter: Relationships with age, gender, and Type A personality. Humor, 12, 355-384.
Martineau, W. H. (1972). A model of the social functions of humor. The psychology of humor: Theoretical perspectives and empirical issues, 101-125.
Miles, J. (2014). Instagram power. McGraw-Hill Publishing.
Morger, F. (2017). Memes gegen rechts: Eine medienlinguistische analyse von memes im politischen diskurs der durchsetzungsinitiative.
Morreal, J. (1997). Gülmeyi ciddiye almak. (K. Aysevener, & Ş. Soyer, Çev.) İstanbul: İris Yayınları.
Nezlek, J. B., & Derks, P. (2001). Use of humor as a coping mechanism, psychological adjustment, and social interaction. Humor, 14(4), 395-414.
Oxford Cambridge. (2020). 12 12, 2020 tarihinde https://dictionary.cambridge.org/tr adresinden alındı
Öngören, F. (1998). Cumhuriyetin 75. yılında Türk mizahı ve Hicvi. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Özünlü, Ü. (1999). Gülmecenin dilleri. Ankara: Doruk Yayınları. Parsa, S., & Parsa, A. F. (2004). Göstergebilim çözümlemeleri. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
Prusak, B. G. (2004). Le rire à nouveau: Rereading Bergson. Journal of Aesthetics and Art Criticism, 377-388.
Rifat, M. (2009). Göstergebilimin abc’si. İstanbul: Say Yayınları.
Ruch, W. (1993). Exhilaration and humor. Handbook of Emotions, 1, 605-616.
Ruch, W. (1998). Sense of humor: A new look at an old concept. The sense of humor: Explorations of a personality characteristic, 3,(14).
Sağlık Bakanlığı. (2020). 9 10, 2020 tarihinde Covid-19 nedir?: https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66300/ covid-19-nedir-.html adresinden alındı
Sanders, B. (2001). Kahkahanın Zaferi. (K. Atakay, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Saussure, F. D. (1985). Genel Dilbilim Dersleri. (B. Vardar, Çev.) Ankara: Birey ve Toplum Yayınları.
Sheldon, P., & Bryant, K. (2016). Instagram: motives for its use and relationship to narcissism and contextual age. Computers in Human Behavior, 58, 89-97.
Smadja, E. (2013). Gülmek. (S. N. Arım, Çev.) İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Şentürk, R. (2016). Gülme teorileri. İstanbul: Küre Yayınları.
Türk Dil Kurumu. (2020). 12 12, 2020 tarihinde tdk.gov.tr adresinden alındı
WHO. (2020). Covid-19 İstatistikleri. 9 12, 2020 tarihinde who.int adresinden alındı
Yerlikaya, E. E. (2009). Üniversite öğrencilerinin mizah tarzları ile algılanan stres, kaygı ve depresyon düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Zijderveld, A. C. (1968). Jokes and their relation to social reality. Social Research, 35, 286-311.