ŞİÎ MÜFESSİR AYYÂŞÎ'NİN TEFSİRİNDE ZAYIF HADİS

Hadis ve rical bilgisinin yanında telif ettiği rivayet tefsiri ile de Ayyâşî Şia için önemli bir âlim olmuştur. Kendisinden sonraki âlimler onun hadis ve rical bilgisinden çokça faydalanmışlardır. Hayatının ilk yıllarında Sünnî iken daha sonra Şiîliği seçmesi de Ayyâşî’nin incelenmesini gerektiren önemli faktörlerdendir. Elimize ulaşan tek eseri olan Tefsîr’inde Kehf suresi dâhil on sekiz surenin tefsiri bulunmaktadır. Bu on sekiz surede nakledilen rivayetlerin büyük çoğunluğu Şia’nın imam kabul ettiği kişilerden gelmektedir. Hz. Peygamber ve sahâbeden rivayet oldukça azdır. Eserdeki rivayetler arasında Şia’ya göre sahih hadislerin yanı sıra zayıf hadislerin varlığı da dikkat çekmektedir. Bu durumda Ayyâşî’nin zayıf râvîlerden nakilde bulunmasının önemli bir etkisi vardır. Zayıf hadisler arasında en çok dikkati çeken ve karşımıza çıkan türü ise munkatı‘ hadislerdir. Bu türle birlikte rivayetler arasında mudmar ve mühmel hadisler de önemli yer tutmaktadır. Mezkûr türlerin dışında eserde diğer zayıf hadis çeşitlerine de rastlanmaktadır. Bununla birlikte eserde yer alan zayıf rivayetler eserin Şia nezdindeki değerine hiçbir zarar vermemiştir.

Anahtar Kelimeler:

Ayyâşî, hadis, zayıf hadis, şia, tefsir

WEAK HADİTH IN AYYASHİ’S TAFSEER

Ayyashi has become an important scholar for the Shia with the narration commentary that he has compiled alongside his hadith and rical knowledge. The scholars after him have benefited much from his hadith and rical knowledge. Ayyashi was a Sunni in the first years of his life after then became a Shii. This is one of the important reasons why he should be studied. Tafseer, the only work that reaches our hand, includes of eighteen surahs and the surah of Kehf. The great majority of the narrations in these eighteen surahs come from İmams accepted by Shia. Narrations from the Prophet and the companions are very few in the book. According to Shia, the narrations in the book includes not only authentic hadiths but also weak hadiths. In this case, there is a significant effect of Ayyashi narratived from the weak narrators. Beyond the weak hadiths, the munqatı hadiths are the most noteworthy and encountered type. With this type, mudmar and muhmel hadiths hold significant place between narratives. Besides the mentioned types, there are other types of weak hadith in the book. Nevertheless, the weak narratives in the book haven’t a bad influence on the value of the book at Shia.

Keywords:

Ayyashi, hadith, weak hadith, shia, commentary,

PDF

___

el-Âlûsî, Ebu’l Fadl, M. (1415a). Ruhu’l-Meânî fî Tefsîri’l-Kur’ân’i’l-Azîm ve’s-Seb’i’l-Mesânî, (C.2). Thk: Ali Abdulbari Atiyye, Beyrut: Dâru Kütübi’l-ilmiyye.
el-Âlûsî, Ebu’l Fadl, M. (1415b). Ruhu’l-Meânî fî Tefsîri’l-Kur’ân’i’l-Azîm ve’s-Seb’i’l-Mesânî, (C.3). Thk: Ali Abdulbari Atiyye, Beyrut: Dâru Kütübi’l-ilmiyye.
el-Âlûsî, Ebu’l Fadl, M. (1415c). Ruhu’l-Meânî fî Tefsîri’l-Kur’ân’i’l-Azîm ve’s-Seb’i’l-Mesânî, (C.4).Thk: Ali Abdulbari Atiyye, Beyrut: Dâru Kütübi’l-ilmiyye.
Ayyâşî, Muhammed b. Mes‘ûd, (2010a). Tefsîru’l-Ayyâşî, (C.1.). Thk: Hâşim er-Rasûlî el-Mahallâtî, Beyrut: Müessesetü’l-Alemî li’l-Matbûât.
Ayyâşî, Muhammed b. Mes‘ûd, (2010b). Tefsîru’l-Ayyâşî, (C.2.). Thk: Hâşim er-Rasûlî el-Mahallâtî, Beyrut: Müessesetü’l-Alemî li’l-Matbûât.
el-Celâlî, M. H. (2004). Dirâyetü’l-Hadîs, Beyrut: Müessesetü’l-Alemî.
el-Emîn, H. (1987). Müstedrekâtü Ayânu’ş-Şia, (C.6). Beyrut: Dâru’t-Taâruf.
el-Fadlî, A. (2011). Usûlü’l-hadîs, Beyrut: Merkezü’l-Ğadîr.
Gül, R. E. (2016). Şia Tefsirlerinde Hadis Kullanımı -Ayyâşî Örneği-, Ankara: Gece Kitaplığı.
Heyet, (1420). ‘Meşyehatü’l-Ayyâşî’, Ulûmi’l-Hadîs, Kum: Müessesetü’l-Bi‘se, 3(6), ss.60-114.
Hıllî, Hasan b. Yusuf (1986). Mebâdiu’l-usûl ilâ İlmi’l-Usûl, Thk: Muhammed Ali el-Bakkâl, Beyrut: Dâru’l-Edvâ.
Hıllî, Hasan b. Yusuf (1961). Kitâbu’r-Ricâl, Thk: Muhammed Sâdık, Kum: Menşûrâtu’r-Rızâ.
Karaman, H. (1993). Şia’da Fıkıh Usulü ve Şeri Deliller, Milletlerarası Tarihte ve Günümüzde Şiilik Sempozyumu içinde (ss.331-355). İstanbul: İlmi Neşriyat.
Keşşî, Ebû Amr Muhammed b. Ömer b. Abdülaziz (2009). Ricâlu’l-Keşşî, Beyrut: Müessesetü’l-Alâ.
Kutluay, İ. (2017). Şia’da Hadis Usulü: Ehli Sünnet Hadis Usulü İle Mukayeseli Bir Çalışma, İstanbul: Rağbet.
Kutluay, İ. (2014). “İmâmiyye Şîası’na Göre Haber-i Vâhidin Hücciyeti Problemi -Şeyhü’t-Tâife et-Tûsî Özelinde-”, Marife, Yaz, 63-84.
Küleynî, Muhammed b. Yâkûb (2005). Usûlu’l-Kâfî, Beyrut: Müessesetü’l-Alâ.
Mâmekânî, A. (1375). Mikbâsu’l-hidâye fi ilmi’d-Dirâye, (C.1.). Thk: Muhammed Rızâ el-Mâmekânî, Kum: Delîlemâ.
Necâşî, Ahmed b. Ali (1418). Ricâlu’n-Necâşî, Thk: Musa eş-Şebîrî ez-Zencânî, Kum: Müessesetü Neşri’l-İslâmî.
Suyûtî, C. (2010). Tedrîbu’r-Râvî, Kahire: Dâru’l-Hadîs.
es-Sübhânî, C. M. H. (2010). Devrü’ş-Şia fi’l-Hadîsi ve’r-Ricâl, Beyrut: Dâru Cevâdi’l-Eimme.
es-Sübhânî, C. M. H. (1994). Usûlü’l-Hadîs, Kum: Müessesetü Neşru’l-İslâmî.
Şehîdu’s-Sânî, Ali b. Ahmet el-Âmilî, (1984). er-Ri‘âye fî ilmi’d-Dirâye, Kum: Mektebetü’l-Mer’aşî en-Necefî.
Topgül, M. E. (2013). “Türkiye’de Şia ile İlgili Hadis Çalışmalarının Seyri”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 11(21), ss.333-366.
Tûsî, Muhammed b. Hasan (1373). Ricâlu’t-Tûsî, Cevâd el-Kayyûmî el-Isfahânî (thk). Müessesetü’n-neşri’l-İslâmî.
Tûsî, Muhammed b. Hasan. (ty.) el-Fihrist, Thk: Muhammed Sâdık, Kum: eş-Şerîf Rıza Yay.
Üstâdî, R. (1369). “el-Ayyâşî ve tefsîruh”, Risâletü’l-Kurân, 3, ss.43-74.
Yücel, A. (2009). Başlangıçtan Günümüze Hadis Usulü, İstanbul: İFAV.
ez-Zehebî, M. H. (2000). et-Tefsîr ve’l-Müfessirûn, (C.2.). Kâhire: Mektebetü Vehbe.