Tire ve Ödemiş (İzmir) ilçelerinde domates ve patates alanlarında Domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)]’nin doğal düşmanlarının belirlenmesi

Bu çalışma 2019-2020 yıllarında Tire ve Ödemiş (İzmir) ilçelerinde birinci ve ikinci ürün patates ile domates alanlarında Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)’ nın doğal düşmanlarının saptanması amacıyla yürütülmüştür. Örneklemeler haftalık olarak gerçekleştirilmiştir. Doğal düşmanlar atrap ve kültüre alma yöntemiyle elde edilmiştir. Birçok predatör ve parazitoit doğal düşman türü saptanmıştır. Predatör türlerden, Hippodamia variegata (Goeze) (Col.: Coccinellidae) ve parazitoit türlerden Ichneumonidae ve Braconidae (Hymenoptera) familyasına bağlı türler yaygın olarak bulunmuştur. Zararlıyla mücadelede mevcut doğal düşmanların korunması ve etkinliklerinin artırılmasının önemli olduğu kanısı oluşmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Tuta absoluta, domates, patates, domates güvesi, doğal düşmanlar

Natural enemies of the Tomato leafminer [Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)] in tomato and potato production areas in Tire and Odemis Districts of Izmir Province, Turkey

The study was conducted to determine the natural enemies of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) in Tire and Ödemiş Districts of Izmir Province, Turkey in 2019-2020. Natural enemies were collected weekly by sweep netting and culturing from infested tomato and potato plants. Many parasitoids and predators from different families were identified. The predatory species, Hippodamia variegata (Goeze) (Coleoptera: Coccinellidae), and many parasitoids from the families Ichneumonidae and Braconidae, were recorded as widespread natural enemies. Programs to protect natural enemies and increase their effectiveness should be implemented to control this serious pest.

Keywords:

Tuta absoluta, tomato, potato, tomato leafminer, natural enemies,

PDF

___

Anonim, 2008. Tarım ve Orman Bakanlığı, Bitki Koruma Teknik Talimatları Cilt 3, Ankara.
Anonim, 2020a. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü. Tarım Ürünleri Piyasaları, Domates. (https://www.gbif.org/dataset/) (Erişim tarihi: 30 Ağustos 2021).
Anonim, 2020b. 2020 Yılı Maliyet Cetvelleri. Tarım ve Orman Bakanlığı, Ödemiş İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, 2020, İzmir.(https://www.gbif.org/dataset/) (Erişim tarihi: 30 Ağustos 2021).
Alaserhat İ. & Ş. Güçlü, 2020. Ilıman iklim meyve türlerinde bulunan Aphid türleri (Hemiptera: Aphididae), doğal düşmanları ve sekonder konukçuları. Bitki Koruma Bülteni, 60(4): 91-109.
Altun-Aksu A. & E. Çıkman, 2019. Şanlıurfa ili doğal üretim alanlarında domates güvesinin [Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)] doğal düşmanlarının belirlenmesi. ADYÜTAYAM, 7(2): 1-6.
Aluja M., J. Rull, J. Sivinski, A.L. Norrbom, R.A. Wharton, R. Macias-Ordonez & M. Lopez, 2003. Fruit flies of the genus Anostrepha (Diptera: Tephritidae) and associated native parasitoids (Hymenoptera) in the tropical rainforest biosphere reserve of Montes Azules, Chiapas, Mexico. Environmental Entomology, 32(6): 1377-1385.
Bayram Y., Ö. Bektaş, , M. Büyük, N. Bayram, M. Duman & Ç. Mutlu, 2014. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde domates güvesi [(Tuta absoluta Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)] ve doğal düşmanlarının sürveyi. Türkiye Biyolojik Mücadele Dergisi, 5(2): 99-110.
Biondi A., A. Chailleux, , J. Lambion, P. Han, L. Zappala & N. Desneux, 2013. Indigenous natural enemies attacking Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae) in Southern France. Egyptian Journal of Biological Pest Control, 23(1): 117-121.
Blando S., V. Caleca & M. Concetta-Rizzo, 2015. Le comunita di fillominatori e parassitoidi della riserva naturale “Bosco D’alcamo” (Sicilia). Aturalista Siciliana, S.IV, XXXIX (2): 407-420.
Campos R.G., 1976. Control guı´mico del ‘‘minador de hojas y tallos de la papa’’ (Scrobipalpula absoluta Meyrick) en el valle del can˜ete. Revista Peruana de Entomologia, 19: 102–106.
Desneux N., E. Wajnberg, K.A.G. Wyckhuys, G. Burgio, S. Arpaia, C. A. Narvaéz-Vasquez, J. Gonzalez-Cabrera, D.C. Ruescas, E. Tabone, J. Frandon, J. Pizzol, C. Poncet, T. Cabello & A. Urbaneja, 2010. Biological invansion of european tomato crops by Tuta absoluta: ecology, geographic expansion and prospects for biological control. Journal of Pest Science, 83(3): 197-215.
Durmuşoğlu E., A. Hatipoğlu, H. Balcı & S. Sav, 2011. Bazı bitkisel kökenli insektisitlerin domates güvesi larvalarına etkisi. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, 28-30 Haziran 2011, Kahramanmaraş, 279.
Fent M. & P. Kment, 2011. First record of the invasive western conifer seed bug Leptoglossus occidentalis (Heteroptera: Coreidae) in Turkey. North-Western Journal of Zoology, 7(1): 72-80.
Ferracini C., V.H.P. Bueno, M.L. Dindo, B.L. Ingegdo, M.G. Luna, N. G. Salas-Gervassio & L. Tavella, 2019. Natural enemies of Tuta absoluta in the Mediterranean basin, Europe and South America. Biocotrol Science and Technology, 29(6): 578-609.
Gabarra R., J. Arno, L. Lara, M.J. Verdu, A. Ribes, F. Beitia, A. Urbaneja, M. Mar Tellez, O. Molla & J. Riudavets, 2013. Native parasitoids associated with Tuta absoluta in the tomato production areas of the Spanish Mediterranean Coast. BioControl, 59, 45–54 (2014).
Garcia M.F. & J.C. Espul, 1982. Bioecologı´a de la polilla del tomate (Scrobipalpula absoluta) en mendoza, repu´blica Argentina. Revista Investtigaciones Agropecuarias Instituto Nacional de Tecnologia Agropecuaria, 18: 135-146.
Georgiev G. Ts. & A.M. Stojanova, 2003. New Chalcidoidea (Hymenoptera) parasitoids of Dasineura saliciperda (Dufour) (Diptera, Cecidomyiidae) in Bulgaria. Journal Pests Science, 76: 161-162.
Ghazali S.Z., B.M. Md-Zain & S. Yaakop, 2014. Determination of Pediobius sp. (Hymenoptera: Eulophidae), A new species record of endoparasitoid associate with beet armyworm, Spodoptera exigua (Lepidoptera: Noctuidea) from Malaysia using DNA barcode. Pertenika Journal of Tropical Agricultural Science, 37(2): 285-291.
Gontijo P.C., Picanco, M.C., Pereira, E.J.G., Martins, J.C., M. Chediak & R.N.C. Guedes, 2013. Spatial and temporal variation in the control failure likelihood of the tomato leaf miner, Tuta absoluta. Annals of Applied Biology, 162: 50-59.
Güven B., T. Kılıç, B. Mıhcı, Ç. Şahin & D. Uysal, 2017. Ege Bölgesinde Tuta absoluta (Meyrick 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın biyolojik mücadele olanaklarının araştırılması. Türkiye Biyolojik Mücadele Dergisi, 8(1): 59-70.
Kaydan M.B., 2004. Ankara’ da Pseudococcidae (Homoptera: Coccoidea) türleri ve doğal düşmanları ile zararlı Phenacoccus aceris (Signoret)’ in biyo-ekolojisi üzerinde araştırmalar. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 312 s.
Kaydan B.M. & G. Japohvili, 2010. The aphelinid and encyrtid parasitoids (Hymenoptera: Chalcidoidea) of Pseudococcidae (Hemiptera: Coccoidea) in the Van Lake basin of Turkey. Türkiye Entomoloji Dergisi, 34(4): 465-476.
Keçeci M., S. Tepe & İ. Tekşam, 2008. Antalya ilinde örtüaltı domates ve fasulye yetiştiriciliğinde zararlı olan yaprak galerisineği [Liriomyza trifolii (Burgess)] ile parazitoitlerinin popülasyon gelişmesi üzerine araştırmalar. Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Derim Dergisi, 25(2): 13-23.
Keçeci M. & A. Öztop, 2017. Possibilities for biological control of Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae) in the western Mediterranean Region of Turkey. Türkiye Entomoloji Dergisi, 41(2): 219-230. doi: 10.16970/ted.25851.
Kılıç T., 2011. Domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick)] (Lepidoptera: Gelechiidae)’nin Türkiye’deki yayılışı ve mücadelesine yönelik alınan önlemler. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, 28-30 Haziran 2011, Kahramanmaraş, 42.
Koçak E. & N. Kılınçer, 2001. Türkiye Süne [Eurygaster spp. (Het.: Scutelleridae)] yumurta parazitoidi Trissolcus (Hym.: Scelionidae) türleri. Bitki Koruma Bülteni, 41(3-4): 167-181.
Kök Ş. & İ. Kasap, 2019. Aphid (Hemiptera: Aphididae) species and their parasitoids and predators determined on alfalfa fields in Çanakkale and Balıkesir. Bitki Koruma Bülteni, 59(4): 21-27.
Mıhcı B., 2016. İzmir ve Manisa illerinde domates alanlarında zararlı Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın yumurta parazitoiti Trichogramma euproctidis (Girault, 1911) (Hym.: Trichogrammatidae)’in yayılışı, doğal etkinliği ve bazı pestisitlerin laboratuvar koşullarında yan etkilerinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 63 s.
Michaelides G., S. Sfenthourakis, M. Pitsillow & N. Seraphides, 2018. Functional response and multiple predator effects of two generalist predators preying on Tuta absoluta eggs. Pest Management Science, 74(2): 322-339.
Nakladal O. & M. Turcan, 2007. Contribution to knowledge of Hylesinus fraxini (Panzer, 1977) (Coleoptera: Scolytidae) natural enemies from Northern Moravia (Czech Republic). Journal of Forest Science, 53: 53-56.
Narmanlıoğlu H. K. & Ş. Güçlü, 2008. İspir (Erzurum) İlçesi’ nde Meyve Alanlarında Bulunan Yaprakbiti Türleri (Homoptera: Aphididae) ve Doğal Düşmanları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 39(2): 225-229.
Öztemiz S., 2012. Domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)] ve biyolojik mücadelesi. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 15(4): 47-57.
Öztürk N. & M.R. Ulusoy, 2011. Doğu Akdeniz Bölgesi nar ve turunçgil bahçelerinde, Portakal güvesi [Cryptoblabes gnidiella Mill. (Lepidoptera: Pyralidae)]’ nin parazitoit ve predatörlerinin belirlenmesi. Türkiye Biyolojik Mücadele Dergisi, 2(1): 19-24.
Polat B., 2014. Çanakkale ilinde Domates Güvesi [Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)]’ nin bazı biyolojik ve ekolojik özelliklerinin araştırılması. Doktora tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale, 107 s.
Riemann J.G., 1961. A study of the Hackberry gall-makers genus Pachypsylla (Homoptera: Psyllidae). Ph.D., The University of Texas at Austin, Austin, 24 s.
Roditakis E., C. Skarmoutsou & M. Staurakaki, 2013. Toxicity of insecticides to populations of tomato borer Tuta absoluta (Meyrick) from Greece. Pest Management Science, 69: 834-840.
Sert S., 2006. Zeytin sineği (Bactrocera oleae (Gmel.)) (Diptera: Tephritidae)’nin savaşımında alternatif mücadele yöntemlerinin kullanılması. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın, 41 s.
Silva G. A., M.C. Picanço, L. Bacci, A.L.B. Crespo, J. F. Rosado & R. N. C. Guedes, 2011. Control failure likelihood and spatial dependence of insecticide resistance in the tomato pinworm, Tuta absoluta. Pest Management Science, 67: 913-920.
Tarım Ürünleri Piyasaları. URL: https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/Menu/27/Tarim-Urunleri-Piyasalari (Erişim tarihi: 15 Mayıs 2021).
Türkmen Y.M., 2019. Domates yaprak galeri güvesi Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın Milas (Muğla) tarla koşullarında biyo-ekolojik özellikleri. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, 172 s.
Urbaneja A., H. Monton & O. Molla, 2009. Suitability of the tomato borer Tuta absoluta as prey for Macrolophus pygmaeus and Nesidiocoris tenuis. Journal of Applied Entomology, 133(4): 292-296.
Vargas H. C., 1970. Observaciones sobre la biologı´a y enemigos naturales de la polilla del tomate, Gnorimoschema absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae), Idesia, 1: 75-110.
Yefremova Z., H.S. Civelek, P. Boyadzhiyev, O. Dursun & A. Eskin, 2011. A review of Turkish Diglyphus Walker (Hymenoptera: Eulophidae), with description of a new species. International journal of Entomology, 47(3-4): 273-279. Yefremova Z., I. Strakhova, V. Kravchenko, M. von Tschirnhaus & E. Yegorenkova, 2015. Parasitoid complex (Hymenoptera: Eulophidae) of the leaf-mining fly Chromatomyia horticola (Govreav) (Diptera: Agromyzidae) in Russia. Phytoparasitica, 43: 125-134.
Zappala L., U. Bernardo, A. Biondi, A. Cocco, S. Deliperi, G. Delrio, M. Giorgini, P. Pedata, C. Rapisarda, G. Tropea-Garzia & G. Siscaro, 2012. Recruitment of native parasitoids by the exotic pest Tuta absoluta in Southern Italy. Bulletin of Insectology, 65(1): 51-61.