Türkiye'de Yapılan Kelam Tezleri Üzerine Bir Değerlendirme

Kelâm ilminin geçirdiği aşamalar, müteahhirun, mütekaddimun ve yeni olmaküzere üç evrede incelenmektedir. İlk dönem olarak adlandırılan mütekaddimun,kelâm ilminin sistematikleşme aşamasıdır. Müteahhirun ise, kelâm ilminintekâmül etme ve ardından durağanlaşma devridir. Özellikle cem ve tahkik safhası,aynı zamanda gerileme safhasıdır. Değişen dünya dengeleri ve yeni oluşumlarkarşısında kelâm âlimleri, Yeni İlm-i Kelâm aşamasına geçmişlerdir. OsmanlıDevleti’nin yıkılıp, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla, yönetimde kabul edilenlaik sistem, Batıdaki dönüşüme eşdeğer olarak, din ve dinî olanı da sorgulatmayabaşladı. Dini savunma görevi üstlenen kelâmcılar, buna mukabil çağın verileridoğrultusunda kelâm çalışmalarının yapılması gerektiğini sürekli dillendirseler de,bu pratiğe gereği gibi yansımadı. Söylem-eylem ikilemi yaşayan kelâmaraştırmacıları, diğer tüm İslamî disiplinler gibi, ideal ile realite çakışmasınamaruz kalmışlardır. Ancak son dönem kelâm çalışmaları, bu alanda geleceği ümitlikılmaktadır. Bu doğrultuda makale, Cumhuriyet döneminde üniversitelerin kelâmanabilim dalında gerçekleştirilmiş mevcut tezlerden hareketle, yapılan çalışmalarüzerinde bir tahlil ve değerlendirmeye yöneliktir.
Anahtar Kelimeler:

türkiye, kelam

___

  • Harun Anay, "İslam Düşüncesi Alanında Türkiye'de Yapılan Tezler", Divan İlmi Araştırmalar Dergisi, 1998/1, s. 73-170.