Geleneğin Unuttuğu Yeni Zamanların İstismar Ettiği Bir Âlim: Şâtıbî

VIII. yüzyılda Endülüs’te yetişen Şâtıbî günümüzde özellikle fıkıh düşüncesinegetirdiği vizyoner bakışla tanınır. Bu bakış, dinin/İslam’ın ana hedeflerini(külliyyâtü’ş-şerî’a veya makâsıdü’ş-şerîa) göz ardı edip tikel verilere (cüz’iyyât)göre hüküm tesis etmenin yanlışlığı ana fikrine dayanır. En özgün yönü bu olmaklabirlikte o aslında çok yönlü bir âlim ve etkili bir davetçidir. İslamî ilimlerinhemen her alanında ciddi eserler vermiş, sonradan ortaya çıkan bozuk dinî vetasavvufî telakkilere karşı toplumunu uyarmış, bu yüzden sert tepkilerle karşılaşmışama mücadelesini hayatı boyunca sürdürmüştür. Fakat ne gariptir ki vefatındansonrasına ait klasik literatürde onun özgün yaklaşımlarına neredeyse hiç atıfyapılmamış olması onun adeta unutulduğunu göstermektedir. Modern zamanlaragelince bu defa da dillere pelesenk olan, hatta seküler hayatın kendisinin makâsıddüşüncesine onaylatıldığı bir Şâtıbî portresi vardır.
Anahtar Kelimeler:

şatıbi, islam

___

  • Muhammad Khalid Masud, Shatibi’s Philosophy of Islamic Law, Islamabad: The Islamic Research Institute, 1995, s. 109