Yargıtay kararları ışığında taksirli suçlarda şahsi cezasızlık nedeni veya cezayı hafifleten neden

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun (5237 sayılı TCK) 22/6. maddesi ile taksirli suçlar bakımından uygulama alanı bulabilecek, mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanunu'nda (765 Sayılı TCK) yer verilmeyen özel bir şahsi cezasızlık sebebi veya cezayı hafifleten neden düzenlenmiştir. Bilinçsiz taksir halinde, şahsi cezasızlık sebebi teşkil eden; bilinçli taksirle işlenen suçlar yönünden ise cezada indirim yapılmasını gerektiren bir neden olarak uygulama alanı bulan hükmün kapsamı, maddenin lafzı itibariyle öğreti ve uygulamada farklı yorumların ortaya çıkmasına yol açmıştır. Öğretide maddenin dar yorumlanması ve sadece yakın hısımlık ilişkisinin, kan bağının bulunduğu hallerde uygulanması gerektiğini savunanlar bulunmakla birlikte, Yüksek Mahkeme, konuya ilişkin içtihatlarında; altsoy, üstsoy, eş, kardeş gibi yakın hısımlık ilişkisinin bulunduğu hallerde maddenin uygulanması gerekliliğini karine olarak kabul etmekte ancak kan bağı ya da akrabalık ilişkisinden ziyade, taksirle sebep olunan neticenin sanığın kişisel ve ailevî durumu bakımından yarattığı mağduriyetin derecesi ve neticenin fail dışında başkaları üzerinde mağduriyete neden olup olmadığını dikkate almaktadır. Cumhuriyet savcısı veya hâkim tarafından her somut olayın özelliklerini göz önünde bulundurularak; şüpheli veya sanığın medeni, sosyal ve ekonomik durumu, aile yapısı ve ilişkileri ile aile bireylerine karşı yükümlükleri değerlendirilerek, sebebiyet verilen neticenin şüpheli veya sanığın kişisel ve ailevî durumu bakımından ceza verilmesini gereksiz kılacak derecede mağduriyete yol açıp açmadığı tartışılmalı ve ulaşılan kanaat, kararda gerekçeleriyle açıklanmalıdır. Çalışmamızda taksir kavramı ve unsurlarına kısaca değinildikten sonra, TCK'nın 22/6. maddesinin uygulanma şartları Yüksek Mahkemenin içtihatları çerçevesinde ele alınacak, hükmün uygulanma şartlarının bulunması durumunda, basit taksir ve bilinçli taksir ayrımı gözetilerek soruşturma ve kovuşturma safhalarında verilecek kararlar irdelenecektir.

Cause of personal ımpunity or cause mitigating punishment in negligent offenses in the light of supreme court decisions

With the Turkish Penal Code Number 5237 (TPC Number 5237) Article 22/6, a special cause of personal impunity or cause mitigating punishment in negligent offenses is regulated which was not addressed in the abolished Turkish Penal Code Number 765 (TPC Number 765). The scope of the provision which finds a field of application as cause of personal impunity in the case of unconscious negligence; and requiring mitigating punishment in the case of conscious negligence, has led to different interpretations in doctrine and application as of wording of the article. In doctrine despite there are those advocating the article should be narrow interpreted and be applied only in cases on the subject, though accepts the requirement of the application of the article in the cases where close kinship relationships such as top and down-pedigrees, spouses, siblings as presumption, yet it takes into account the result caused by negligence, the degree of victimization created regarding personal and family status of the defendant and whether the result gave rise to victimization to others except perpetrator, rather than blood proximity or kinship relationships. Taking into account the charactersistics of each concrete case; evaluating the marital, social and economic status, family structure and relationships and the responsbilites towards family members of the suspect or defendant, it should be discussed whether the result of negligence caused a degree of victimization that would make a punishment unnecessary with regard to personal and family status of thesuspect or defendant and the reached conviction should be explained with justifications in the decision by the public prosecutor and the judge. In our study, after briefing the concept of negligence and its components, the application conditions of the 22/6th Article of TPC will be covered in the scope of Supreme Court case-laws, and when the application conditions of the provisions exist, the decisions given in the investigation and prosecution stages will be examined taking into account the simple negligence and conscious negligence differentiation.

___

  • Apaydın, Cengiz: Açıklamalı-İçtihatlı-Uygulamalı 2011 Yılı Yargıtay Kararları Işığında Taksirle Yaralama Taksirle Öldürme ve Kastla İnsan Öldürme Suçları (Baskı yeri ve yılına ait bilgi yok), s.265
  • Centel, Nur/Zafer, Hamide/Çakmut, Özlem: Türk Ceza Hukukuna Giriş, İstanbul, Ekim 2010
  • Erem, Faruk: Ümanist Doktrin Açısından Türk Ceza Hukuku, C.I, Genel Hükümler , Ankara, 1973
  • Hakeri, Hakan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2009
  • Hilgendorf, Eric/Ünver, Yener: Alman-Türk Karşılaştırmalı Ceza Hukuku, İstanbul, 2010
  • İçel, Kayıhan: "Hürriyeti Bağlayıcı Cezalara Seçenek Olan Müesseselerdeki Gelişmeler ve Türk Ceza Sisteminin Bu Yönden Değerlendirilmesi" TCK'nın 50 Yılı ve Geleceği Sempozyumu (22-26 Mart 1976), İstanbul, 1977
  • Kaymaz, Seydi: 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu'nda Taksirle Adam Öldürme ve Yaralama Suçları, Ankara, 2006
  • Keskin, O. Kadri: Tedbirsizlik ve Dikkatsizlikle Ölüme ve Yaralamaya Sebebiyet, Ankara, 1991
  • Koca, Mahmut ve Üzülmez, İlhan: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2010
  • Meran, Necati (2008): Yeni Türk Ceza Kanununda Kişilere Karşı Suçlar (Madde 81-124), Ankara, 2008
  • Özbek, Veli Özer/Kanbur, M. Nihat/Bacaksız, Pınar/Doğan, Koray/Tepe, İlker: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2010
  • Özen, Muharrem: "TCK'nda Taksir", in: HILGENDORF, Eric ve ÜNVER, Yener: Alman-Türk Karşılaştırmalı Ceza Hukuku, İstanbul, 2010
  • Özgenç, İzzet: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2010, s.249
  • Sokullu – Akıncı, Füsun: "Ceza Hukukunda Kusurluluk" Ceza Hukuku Günleri, İstanbul, 1998
  • Taner, Tahir: Ceza Hukuku Umumi Kısım, İstanbul, 1953
  • Yarsuvat, Duygun/Bayraktar, Köksal ve bir kısım öğretim elemanları tarafından hazırlanan ''Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesinin TCK Tasarısı Hakkındaki Görüşleri'', in: Türk Ceza Kanunu Reformu, 2. Kitap, makaleler, Görüşler, Raporlar, Ankara, 2004