Uluslararası hukuk açısından Libya ve Suriye örneğinde koruma sorumluluğu

Koruma sorumluluğu kavramı, 1990’lı yıllarda gerçekleştirilen ve ağır bir şekilde eleştirilen “insani müdahalelere alternatif bulma girişiminin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Devlet Egemenliği ve Müdahale Uluslararası Komisyonu (ICISS) tarafından 2001 yılında yaratılan koruma sorumluluğu, 2005 yılında Birleşmiş Milletler’in Dünya Zirvesi Sonuç Bildirgesi’nde (138 ve 139. Paragraflar) oybirliği ile kabul edilmiştir. 2006 yılının Nisan ayında da Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 1674 sayılı kararı ile anılan paragraflar onaylanmıştır. Gelişmekte olan bir hukuk normu niteliğindeki koruma sorumluluğu, sadece egemen devletlerin vatandaşlarını kitlesel mezalimden koruması değil, aynı zamanda uluslararası topluluğun da bu kişileri koruma sorumluluğunu içermektedir. Eğer bir devlet kendi vatandaşlarını etnik temizlik, soykırım, insanlığa karşı suçlar ve savaş suçlarından koruyamıyorsa ve barışçıl yollardan bir sonuç alınamazsa uluslararası topluluğun ekonomik yaptırımlar gibi etkili önlemler alarak müdahale etmesi gerekir. Askeri müdahale ise, Birleşmiş Milletler otoritesi altında son çare olarak düşünülmelidir. Bu makalenin amacı, Libya ve Suriye örneklerinde koruma sorumluluğu kriterlerinin yerine getirilip getirilmediğini uluslararası hukuk açısından incelemektir.

Responsibility to protect in the cases of Libya and Syria in terms of public international law

The Concept of Responsibility to Protect (RtoP) attemps to lay out alternatives to the heavily criticized “humanitarian interventions” of the 1990s. RtoP had been produced by the International Commission on Interventionand State Sovereignty (ICISS) in 2001 and unanimously endorsed by the United Nations’s World Summit Outcome (paragraphs 138-139) in 2005. In April 2006, the United Nations Security Council reaffirmed the provisions of that paragraphs in resolution 1674. As an emerging normRtoP includes that not only do sovereing states have a responsibility to protect their populations from mass atrocities but also does the international community. If the state fails to protect its citizens from ethnic cleansing, genocide, crimes against humanity and war crimes and peaceful measures have failed, theinternational community has the responsibility to intervene through coercive measures such as economic sanctions. Military intervention is considered the last resort by the UN authourity. The aim of thisarticle is to examine the RtoP criterions in the cases of Libyan and Syrian crises in terms of public international law.

PDF

___

KİTAPLAR
Aksar, Yusuf, “Teoride ve Uygulamada Uluslararası Hukuk II”, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2013.
Başak, Cengiz, “Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Uluslararası Suçlar”, Turhan Yayınevi, Ankara, 2003.
Başeren, Sertaç Hami, “Uluslararası Hukukta Devletlerin Münferiden Kuvvet Kullanmalarının Sınırları”, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 2003.
Önok, Murat, “Tarihi Perspektifi ile Uluslararası Ceza Divanı”, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2003.
Soysal, İsmail, “Türkiye'nin Uluslararası Siyasal Bağıtları, (1945–1990)”, C: 2, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara,1991.
Topal, Ahmet, H., “Uluslararası Ceza Yargılamalarında Cinsel Suçlar”, XII Levha Yayınları, İstanbul, 2009.
Tütüncü, Ayşenur, “İnsancıl Hukuka Giriş”, Beta Yayınevi, İstanbul, 2006.
MAKALELER Aksar, Yusuf, “The UN Security Council and the Enforcement of Individual Criminal Responsibility: The Darfur Case”, African Journal of International and Comperative Law, Vol:14, 2006, ss.104–119.
Almeida, Paula W., “Implementing the Responsibility While Protecting After the New Report by the UN Secretary-General on Responsibility to Protect” in Responsibility to Protect: New Directions for International Peace and Security? (Edt by HUMANN, Eduarda P.; MUGGAH, Robert, IGARAPE Institute, Brazil, Mart, 2013, ss.69-75.
Alpkaya, Gökçen, “BM’de Irksal Ayrımcılık Yasağı, Erken Uyarı ve Soykırım Suçunun Önlenmesi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C.66, No:3, 2011, ss.1–27.
Annan, Kofi A., “Two Concepts of Sovereignty”, The Economist, 18 September, 1999.
Arsava, Füsun, “Egemenlik ve Koruma Sorumluluğu”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XV, Y. 2011, Sa. 1, ss.101–124.
Arsava, Füsun, “Libya Örneğinde İnsan Haklarının Korunması İçin Yapılan Askeri Müdahale”, TAAD, Yıl:4, Sayı:12, Ocak 2013, ss.81–97.
Bellamy, Alex J.; Reike, Ruben, “The Responsibility to Protect and International Law, Global Responsibility to Protect 2” (2010), Martinus Nijhoff Publishers, Leiden, ss.267-286.
Bozkurt, Enver, “Fransa’nın Mali’ye Müdahalesi”, Yeni Mesaj, 8 Mayıs 2013.
Braga, Carlos, C. V., “Peacekeeping, R2P, RWP and the Question of the Use of Force” in Responsibility to Protect: New Directions for International Peace and Security? (Edt by HUMANN, Eduarda P.; MUGGAH, Robert, IGARAPE Institute, Brazil, Mart, 2013, ss.24-32.
Breakey, Hugh; Angus J., Francis, “Points of Convergence and Divergence: Normative, Institutional and Operational Relationships Between R2P and POC”, Security Challenges, Vol:7(4), 2011, ss.39-50.
Daragahi, Borzou, “Reconstruction in Libya: In a Ruinous State”, Financial Times, London, 17 Kasım 2011.
Defeis, Elizabeth F., “The Responsibility to Protect and International Justice”, J. Int.’l Bus.&L., Vol:10, 2011, ss.91-101.
Dunne, Tim; Gifkins, Jess, “Libya and State of Intervention”, Australian Journal of International Affairs, Vol:65/2, 2011, s.8, ss.1–15.
Erhan, Çağrı, “BM Genel Kurulu Suriye İçin Harekete Geçebilir”, http://www.usak.org.tr/myazdir.asp?id=2740 .
Evans, Gareth, “Russia, Georgia and the Responsibility to Protect”, 1 Amsterdam Law Forum 25, 2008–2009, ss.25–31.
Evans, Gareth; SAHNOUN, Mohamed, “The Responsibility to Protect”, Foreign Affairs, Vol: 88, 2002, ss.99–110.
Glanville, Kule, “The International Community’s Responsibility to Protect”, Global Responsibility to Protect 2 (2010), ss.287–306.
Glanville, Luke, “On the Meaning of ‘Responsibility’ in the Responsibility to Protect” , Griffith L. Rev., Vol: 20, 2011, ss.482-504.
Gökçe, Gülise; Gökçe, Orhan, “Suriye Sorunu: Başarısız veya Çöken Devlet Modeli Türkiye İçin Suriye Politikasında Uluslararası Kamuoyunu Harekete Geçirmenin Bir Aracı Olabilir mi?”, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, ss.179–200.
Gumerre, Sabelo, “The African Union and the Responsibility to Protect”, African Human Rights Law Journal, Vol:10, 2010, ss.135–160.
Halatçı, Ülkü, “Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Yargı Yetkisini Kullanabilmesinin Önkoşulları”, Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt:I, No:3, 2005, ss.57-76.
Howorth, Jolyon, “Humanitarian Intervention in the Post Cold War Era: A Provisional Balance-Sheet in Light of Libya, Syria and Mali”, Fundacition Chile 21, Santiago, 21 March 2013, ss.1–34.
Kaya, İbrahim, “Suriye’de İç Savaş ve Uluslararası Hukuk”, http://www.usakgundem.com/yazar/2487/suriye%E2%80%99de- %E2%80%98%C4%B0%C3%A7-sava%C5%9F%E2%80%99-ve- uluslararas%C4%B1-hukuk.html.
Keskin, Funda, “Darfur Koruma Yükümlülüğü ve İnsancıl Müdahale Kavramları Çerçevesinde Bir İnceleme”, Uluslararası İlişkiler Dergisi, Cilt 6, Sayı: 21, 2009, ss.67–88.
Küçükkeleş, Müjge, “Arap Birliği’nin Suriye Politikası”, SETA Analiz, Sayı: 51, Mart 2012, ss.1–24.
Mante, Brosig, “An Interlocking System of Global and Regional Security for R2P: Are We There” in Responsibility to Protect: New Directions for International Peace and Security? (Edt by HUMANN, Eduarda P.; MUGGAH, Robert, IGARAPE Institute, Brazil, Mart, 2013, ss.18-24.
Peltonen, Hannes, “Sovereignty as Responsibility, Responsibility to Protect and International Order: on Responsibility, Communal Crime Prevention and International Law”, Uluslararası İlişkiler, Vol:7, No:28 (Winter 2011), ss.59–81.
Peter, Anne, “The Security Council’s Responsibility to Protect“, International Organization Law Review, Vol:8, 2011, ss.1–40.
Sandıklı, Atilla; Semih, ALİ, “Bütün Yönleriyle Suriye Krizi ve Türkiye”, Bilge Adamlar Kurulu Raporu, Rapor No:52, BİLGESAM Yayınları, İstanbul, 2012.
Serraco, Monica, “The Responsibility to Protect: Libya and Cote D’lvoiure”, Amsterdam Law Forum, Vol:3/3, 2011, ss. 92–102.
Stahan, Carsten, “Responsibility to Protect: Political Rhetoric or Emerging Legal Norm?”, American Journal of International Law, Vol:101/1, 2007, ss.99–120
Tekin, Sagah, “İnsani Müdahale Kavramı ve Libya’nın Geleceği”, Stratejik Düşünce Enstitüsü, Ankara, Nisan 2011, ss.1–28.
Telli, Azime, “İnsani Müdahaleden Koruma Sorumluluğuna Geçiş: Eski Sorun, Yeni Kavram”, NEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2012), ss.206–220.
Tezcan, Ercüment; Taşdemir, Fatma, “Silahlı Çatışmalar Hukuku ve İnsan Hakları Hukuku Açısından Suriye İç Savaşı’nın Analizi”, Ankara Strateji Enstitüsü, Ankara, Ocak 2013, ss.1–60.
Welsh, Jennifer, “Implementing the Responsibility to Protect”, Policy Brief No:1/2009, Oxford, Institute For Ethics, Law, and Armed Conflict, ss.1–9.
Zifcak, Spencer, “The Responsibility to Project After Libya and Syria”, Melborne Journal of International Law, Vol:13, 2012, ss.1–35.
Ziya, Saliha, “Libya’nın Seçimi”, Sabah Gazetesi, 12 Temmuz 2012
BELGELER
Resolution S-15/1, UN Doc A/HRC/RES/S-15/1.
“Europeans on UN Council Offer Syria Resolution”, Agence France-Presse (France), 26 Mayıs 2011.
UN Department of Public Information, “Security Council Fails to Adopt Draft Resolution Condemning Syria’s Crackdown on Anti-Government Protestors, Owing to Veto by Russian Federation, China’s” (Press Release, SC/10403, 4 Ekim 2011).
“The Legal Case for Humanitarian Intervention in Syria Under the Responsibility to Protect”, Public International & Policy Group, May 2012.
İNTERNET ADRESLERİ
http://responsibilitytoprotect.org/ICISS%20Report.pdf. (23.04.2013)
http://daccessddsny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N99/395/47/IMG/N9939547 .pdf?OpenElement (27.04.2013)
http://www.un.org/en/preventgenocide/adviser/responsibility.shtml (05.05.2013)
http://daccessods.un.org/TMP/2318381.22010231.html (05.05.2013)
http://daccessods.un.org/access.nsf/Get?Open&DS=S/RES/1706%20(2006)& Lang=E&Area=UNDOC (12.05.2013)
http://www.un.org/en/preventgenocide/adviser/edwardluck.shtml. (09.05.2013)
http://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/RES/63/308&Lang=E. (21.05.2013)
http://www.ohchr.org/en/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=1074 3&LangID=E (28.05.2013)
http://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES/285(1970) (26.05.2013)
http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2011/02/110223_gaddafi_battles_for_w est.shtml (20.05.2013)
http://www.un.org/sc/committees/1970/. (18.05.2013)
http://www.un.org/News/Press/docs/2011/sc10200.doc.htm.
http://www.cnnturk.com/2011/dunya/03/21/putin.libyaya.mudahale.hacli.sefe ri.cagrisi/610647.0/index.htl (12.05.2013)
http://unsmil.unmissions.org/ (20.05.2013)
http://news.xinhuanet.com/english2010/world/2011-09/18/c_131144473.htm (28.05.2013)
http://www.globalr2p.org/regions/syria (23.05.2013)
http://www.cbc.ca/news/world/story/2012/08/02/kofi-annan-quits.html. (30.05.2013)
https://www.un.org/News/Press/docs/2012/sc10609.doc.htm. (23.05.2013)
http://www.ohchr.org/EN/HRBodies/HRC/IICISyria/Pages/Documentation.a spx. (13.05.2013)
http://www.israhaber.com/rusya-ve-cin-ikinci-kez-suriye-icin-veto-hakkini- kullandi-14108-haberyazdir.html (30.05.2013)
http://tr.euronews.com/2013/05/16/suriye-karari-bm-genel-kurulu-ndan-gecti/ (23.05.2013)
http://www.aktifhaber.com/suriyeyi-smdk-temsil-edecek-756776h.htm (24.05.2013)
http://www.gazeteport.com.tr/haber/82365/ab-suriyedeki-ulusal-konseyi-tanidi (21.05.2013)
http://www.suriyegercekleri.com/2013/03/21/bm-genel-sekreteri-suriyede- kimyasal-silah-kullanildigi-iddialarini-arastiracaklarini-soyledi/ (01.06.2013)
http://www.globalr2p.org/regions/syria.(01.06.2013)
http://www.usakgundem.com/yazar/2487/suriye%E2%80%99de-%E2% 80%98%C4%B0%C3%A7-sava%C5%9F%E2%80%99-ve-uluslararas% C4%B1-hukuk.html. (30.05.2013)
http://www.usak.org.tr/myazdir.asp?id=2740 (01.06.2013)
http://responsibilitytoprotect.org/index.php/about-rtop/the-un-and-rtop (06.06.2013)
http://www.unicankara.org.tr/v2/pages/posts/uluslararasi-suriye-baris-konferansi- haziran-ayinda yapilamayacak-331.php (06.06.2013)