TÜRK BORÇLAR KANUNU ÇERÇEVESİNDE BORCA AYKIRILIKTAN DOĞAN KUSURSUZ SORUMLULUĞA GENEL BAKIŞ

Borçlunun borca aykırı davranışından sorumluluğu kural olarak kusur prensibinedayanmakla birlikte sözleşmede veya kanunda belirtilen hususların varlığı halindeborçlunun kusuru olmasa dahi sorumlu tutulduğu haller mevcuttur. Bu sorumluluk çe- şitli şekillerde ortaya çıkar. Genel olarak bu haller sözleşmede veya kanunda belirtilenkusursuz sorumluluk halleri olarak kendisini gösterir. Ancak doktrinde yer alan ayrım- lar gözönüne alınmak suretiyle kusursuz sorumluluk hallerinin niteliği, özelliği, diğerkusursuz sorumluluk halleri ile arasındaki farkların ortaya konulması gerekmektedir.Bu kusursuz sorumluluk hallerinde, genel olarak, unsurlar bakımından ortak nok- talar, sorumlu kişinin kusurunun aranmayışı, kanunda veya sözleşmede sorumlulukbağlanan hususun gerçekleşmesi, zarar, bu zarar ile sorumluluk doğurucu husus ara- sında bulunan illiyet bağıdır. Genel olarak, TBK m.114 II gereği, haksız fiil sorumluluğuna ilişkin hükümler kı- yas yoluyla sözleşmeye aykırılık hallerinde de uygulanır. Dolayısıyla illiyet bağı, zara- rın kapsamı ve miktarının tespiti bakımından, kural olarak haksız fiil sorumluluğunauygulanacak hükümler kıyasen borca aykırılıktan doğan kusursuz sorumluluk halleri- ne de uygulanır. Ancak özellik arz eden durum olarak belirtilmesi gerekir ki haksız fiilsorumluluğunda aranan hukuka aykırılığın yerine kanunda veya sözleşmede yer alankusursuz sorumluluk doğurucu hususun gerçekleşmesi gerekir.

The General View to Liability without Fault from İnfringment of Obligation within the Scope of Turkish Obligation Law

There are some circumstances in which debitor with no fault is liable for whensome components exist on contracts and regulations. These liablities come out di- versely. In general, it seems that these liablities originate from component of liablityon contract and regulation. But given classfing of liablities by doctrin it is required todetermine features of liablities, differences between original of liablities. Generally on these liablities common components are that not searcihing for faultof liable person, coming out components of liablities on contract and regulation, dam- age, causal connections between the damage and the component. Generally according to TBK m.114 II, provisions on tort law is applied by analogto liablity without fault originated from contract as well. So the application includescausal connections, content of damage and amount of damage. Especiallly instead ofillegalite component on tort law, it is required that component of liablity on contractand regulation comes out.

___

  • Aral, Fahrettin: Türk Borçlar Hukukunda Kötü İfa, Ankara, Yetkin, 2011. Arkan Serim, Azra: Hasılat Kirasında Tarafların Hak ve Borçları, İstanbul, Beşir, 2010. Atamer, Yeşim: Uluslararası Satım Sözleşmesine İlişkin Birleşmiş Milletler Ant- laşması(CISG) Uyarınca Satıcının Yükümlülükleri ve Sözleşmeye Aykırılığın So- nuçları, İstanbul, Beta, 2005. Bühlmann, Maria Magdelana: Die Pflicht des Gastwirtes zum Schutz der Sac- hen des Gastes und die Haftung bei einer Pflichtverletzung, Zürich, 1975. Engin, Baki İlkay: Alacağı Temlik Edenin Garanti Sorumluluğunun Anlamı ve Önemi, Ankara, Seçkin, 2002. Engin, Baki İlkay: “Alacağın Temliki ve Borcun Nakli”, Türk Borçlar Kanunu Sem- pozyumu, İstanbul, On İki Levha, 2012, s.159-167. Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 12.bası, İstanbul, Beta, 2010. Ergüne, Serkan: Olumsuz Zarar, İstanbul, Beta, 2008. Gauch, Peter/R.Schluep, Walter/ Jäggi, Peter: Schweizerisches Obligationen- recht Allgemeiner Teil, Band II, 5. Aufl., Zürich, 1991. Gautschi, Georg: Berner Kommentar zum Schweizerischen Zivilrecht, Das Ob- ligationenrecht, Band VI, 2.Abt. 6.Teilband, Art 425-491, 2.Aufl., Bern, 1962. Hatemi, Hüseyin/Serozan, Rona/ Arpacı, Abdülkadir: Borçlar Hukuku Özel Bö- lüm, Filiz, İstanbul, 1992. Keller, Alfred: Haftpflicht im Privatrecht, 4.Aufl., Bern, 1979. Keller, Max/ Schöbi,Christian: Das Schweizerische Schuldrecht Allegemeine Lehren des Vertrags-rechts, Band I, 3. Aufl. , Basel und Frankfurt, 1988. Kırca, Çiğdem: “Kaldırılması Gereken Bir Ayrım: Satım Sözleşmesinde Satılanın Zaptı ve Satılan Malın Ayıplı Olması Sebebiyle İstenebilecek Tazminat Açısın- dan Yapılan Doğrudan Zarar-Dolaylı Zarar Ayırımı” Prof. Dr. Ali Naim İnan’a Ar- mağan, Ankara, Seçkin, 2009, s. 437-458. Kocayusufpaşaoğlu, Necip: Borçlar Hukuku Genel Bölüm, C.1, 4.bası, İstanbul, Filiz, 2008. Koller, Alfred: Der gute und der böse Glaube im allgemeinen Schuldrecht, Fre- iburg, 1985. Koller, Jürg: Genugtung aus Vertragsverletzung, Zürich, 2003. Larenz, Karl: Lehrbuch des Schuldrechts Band I Allgemeiner Teil, 14. Aufl., München, 1987. Medicus, Dieter: Schuldrecht I Allgemeiner Teil, 17.Aufl., 2006, München. Müller-Chen, Markus: Folgen der Vertragsverletzung, Zürich, 1999. Nart Serdar: Ayırtetme Gücünden Yoksun Kimselerin Hukuki Sorumluluğu, An- kara, Adalet, 2014. Oğuzman, Kemal/Öz, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C.1, 11.bası, İstanbul, Vedat, 2013. Oğuzman, Kemal/Öz, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C.2, 11.bası, İstanbul, Vedat, 2013 (Borçlar Hukuku). Serozan, Rona: Borçlar Hukuku Özel Bölüm, 2.bası, İstanbul, Filiz, 2006. Serozan, Rona: Sözleşmeden Dönme, İstanbul, Vedat, 2007. Tandoğan, Haluk: Türk Mesuliyet Hukuku, 2.bası, İstanbul, Vedat, 2010 (Me- suliyet). Tandoğan, Haluk: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C.I/1, 6.bası, İstanbul, Vedat, 2008 (Özel Borç İlişkileri). Tandoğan, Haluk: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C.I/2, 4.bası, İstanbul, Vedat, 2008. Tandoğan, Haluk: “Otelcilerin Mesuliyeti”, AÜHFD, 1955/3-4, s.201-239 (Otel- cinin Mesuliyeti). Tekinay, Selahattin Sulhi/Akman, Sermet/Burcuoğlu, Haluk/Altop, Atilla: Borç- lar Hukuku Genel Hükümler,7.bası, İstanbul, Filiz, 1993. von Tuhr, Andreas/ Escher, Arnold: Allgemeiner Teil des Sweizerischen Obliga- tionenrechts, Band II, 3. Aufl., Zürich, 1974. von Tuhr, Andreas/Peter Hans: Allgemeiner Teil des Sweizerischen Obligatio- nenrechts, Band I, 3. Aufl, Zürich, 1979. Tunçomağ, Kenan: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 6.bası, İstanbul, Sermet Matbaası, 1976. Ulusan, İlhan/Yıldırım Fadıl/Başpınar, Veysel: Medeni Hukukta Fedakarlığın Denkleştirilmesi İlkesi ve Uygulama Alanı, İstanbul, Fakülteler Matbaası, 1977. “Doktrin ve Uygulama Açısından Türk İsviçre Hukukunda Doğrudan Doğruya ve Dolaylı Zarar Ayrımı”, Prof.Dr. Bilge Öztan’a Armağan, Ankara, Turhan, 2008, s.1093-1125. Zäch Roger: Stellvertretung, Art.32-40 OR Schweizerisches Zivilgesetzbu- ch Obligationen Recht, Allgemeine Bestimmungen Berner Kommentar (BK) Band/Nr./VII/1/2/2, Stämpfli Verlag, Bern, 1990.