TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DAYANIŞMA AİDATI ÖDEYEREK YARARLANMANIN BAŞLANGICI -ANAYASA MAHKEMESİ KARARININ DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ-

Bir toplu iş sözleşmesinden kural olarak taraf işçi sendikasına üye işçiler yararlanır. Ancak sadece taraf işçi sendikası üyelerinin yararlanmasının kabulünün sendikal özgürlüklere zarar verici nitelikte olması sebebiyle dayanışma aidatı ödeyerek yararlanma da kabul edilmiştir. Taraf işçi sendikasına üye olmak istemeyen ancak işyerlerinde uygulanmakta olan toplu iş sözleşmesinden yararlanmak isteyen işçiler, dilediği sendikaya üye olma ve sendikaya üye olmama özgürlüklerinin güvencesi niteliğindeki dayanışma aidatını ödeyerek toplu iş sözleşmesinden yararlanabilirler. Bu şekilde yararlanmanın başlangıcı konusunda 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 39. maddesinin 4. fıkrasında sadece “…Dayanışma aidatı ödemek suretiyle toplu iş sözleşmesinden yararlanma, talep tarihinden geçerlidir. İmza tarihinden önceki talepler imza tarihi itibarıyla hüküm doğurur.” düzenlemesi yer almaktaydı. Söz konusu hükümdeki “İmza tarihinden önceki talepler imza tarihi itibarıyla hüküm doğurur.” cümlesi Anayasa’nın 13., 51. ve 53. maddelerine aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edilmiştir. Çalışmamızda öncelikle dayanışma aidatı ödeyerek toplu iş sözleşmesinden yararlanma ve bunun başlangıcına yer verildikten sonra Anayasa Mahkemesi’nin 30.12.2020 tarihli ve Esas 2020/57, Karar 2020/83 sayılı iptal kararı ile bu karara ilişkin değerlendirmelere yer verilmeye çalışılacaktır.

As a rule, employee who are members of signatory trade union benefit from the collective labour agreement. However, since the acceptance of the benefit of only signatory trade union members is detrimental to union freedoms, benefit by paying solidarity dues was also accepted. Employee who do not want to be a member of signatory trade union, but want to benefit from the collective labour agreement in their workplaces are able to benefit from collective labour agreement by paying the solidarity dues that guarantee their freedom to join the union, which he wants and not join the union. Regarding the beginning of benefiting in this way, in the 4th paragraph of Article 39 of the Law on Unions and Collective Labour Agreement numbered 6356 was regulated only”… Benefiting from collective labour agreement by paying solidarity dues is valid from the date of request. Requests before the date of signature become effective as of the date of signature. “ In the aforementioned provision, “Requests before the date of signature are effective as of the date of signature.” sentence has been annulled on the grounds that it is contrary to Articles 13, 51 and 53 of the Constitution. In our study, first of all, benefiting from collective labour agreement by paying solidarity dues and the beginning of this will be included, and after the annulment decision of the Constitutional Court dated 30.12.2020 and numbered 57/83 it will be tried to evaluate this decision.

___

  • A. Can Tuncay ve Burcu Savaş Kutsal, Toplu İş Hukuku (Beta 2016).
  • A. Can Tuncay, İşçi Sendikası Üyeliğinin Kazanılması ve Sona Ermesi (Fakülteler 1975).
  • Ahmet Nizamettin Aktay, Türk İş Hukukunda Taraf Sendika Üyesi Olmayan İşçilerin Toplu İş Sözleşmesinden Faydalanmaları (Gazi Üniversitesi 1985).
  • Ercüment Özkaraca, Toplu İş Sözleşmesinin Geriye Etkisi (Beta 2014).
  • Erol Akı, Türk Hukukunda Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanma (Karınca 1975).
  • Faruk Andaç, ‘Dayanışma Aidatının Türk Sendikal Faaliyetleri İçindeki Yeri ve Önemi’ [1989] Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 3, ss. 47-58.
  • İbrahim Subaşı, ‘Sendikalı Olmayan veya Taraf Sendika Üyesi Olmayan İşçilerin Toplu İş Sözleşmelerinden Yararlanması’ [2009] Sicil 14, ss. 172-207.
  • İmge Hazal Yılmaz ‘Dayanışma Aidatı Miktarının Sendika Özgürlüğü ve Sendika Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi’ [2020] Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Arş. Gör. Ceren Damar Şenel Armağanı) Nisan 2020, ss. 3751-3771.
  • İmge Hazal Yılmaz, Toplu İş Sözleşmesinin Kişiler Bakımından Uygulama Alanı (Hacettepe Üniversitesi 2017).
  • M. Kemal Oğuzman, Hukuki Yönden İşçi-İşveren İlişkileri (İstanbul Üniversitesi 1984).