Teknik araçlarla yapılan gizli izlemelerin Avrupa insan hakları sözleşmesine uygunluğu sorunu

Teknik araçlarla yapılan gizli izlemenin bireyin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile korunan hak ve özgürlüklerine, özellikle özel hayata saygı ilkesine, müdahale olarak kabul edilip edilmeyeceği sorunu, insan hakları hukukunda hep tartışıla gelmiştir. Bu çalışmada ele alınacak temel konu, iç hukuk çerçevesinde yapılan gizli izlemelerin Sözleşme hukukuna hangi şartlarda uygun olduğunun belirlenmesidir. Bu bağlamda, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin bu konuda ortaya koymuş olduğu kriterlerin neler olduğu ve Türk ve Fransız hukukundaki düzenlemelerin bu kriterleri karşılayıp karşılamadığı sorunu irdelenmektedir. Ayrıca, bu makalede üzerinde durulan bir başka konu, gizli izleme prosedürü sonunda elde edilen delillere dayanılarak kişinin mahkûm edilmesinin adil yargılanma hakkının ihlali sayılıp sayılmadığı konusudur. Son olarak, yazar, teknik araçlarla gizli izleme yöntemine üçüncü kişilerin başvurması durumunda, devletin sorumluluğuna gidilip gidilmeyeceği ve devletin gizli izleme prosedüründen dolayı mağdur olan kişilerin özel hayatlarını koruma yükümlülüğü olup olmadığı sorununa eğilmiştir.

___

  • -David Harris, Michael O’Boyle, Ed Bates, Carla Buckley, Law of the European Convention on Human Rights, 2. baskı, Oxford University Press, Oxford,2009.
  • -Frédéric Sudre vd, Les grands arrêts de la Cour européenne des droits de l’homme, 6. baskı, Puf, Paris, 2011.
  • -Vincent Berger, Jurisprudence de la Cour européenne des droits de l’homme, 12. baskı, Sirey, Paris, 2011.
  • MAKALELER
  • -Ben Emmerson, Human rights and criminal justice, London: Sweet & Maxwell, 2001, s. 205-208.
  • -Eric Maes, « La surveillance électronique, alternative plausible à la détention préventive ? », Journal des tribunaux, 129 yıl, n° 6406, 2 Kasım 2010, s. 517-519.
  • -Frédéric Sudre, « Les « obligations positives » dans la jurisprudence européenne des droits de l’homme », RTDH, 1995, s. 363-384.
  • -Karen C. Burke, « Secret surveillance and the European Convention on Human Rights », Stanford Law Review, 1981, s. 1113-1140.
  • -Haritini Matsopoulou, « La surveillance par géolocalisation à l’épreuve de la Convention européenne des droits de l'homme », Recueil Dalloz, 187. sene, n° 10 (10 Mart 2011), s. 724-728.
  • -Hubert Alcaraz, « La surveillance par G.P.S. devant la Cour européenne des droits de l’homme », RTDH, 2011, s. 653-669.
  • -Nasreddine El Hage, « L’introduction de la surveillance électronique à distance en matière judiciaire », Droit pénal : Revue mensuelle du JurisClasseur, mayıs 1998, vol. 10, n° 5, s. 4-7.
  • -Nicolas Hervieu, « Premiers regards de la Cour européenne des droits de l’homme sur la surveillance au travail », RTDH, 2011, s. 671-694.
  • -Peter J. Duffy, « The case of Klass and others: secret surveillance of communications and the European Convention on Human Rights », Human Rights Review, 1979, vol. 4, s. 20-40.
  • -Serge Marx, « Protection des données à caractère personnel et surveillance sur le lieu de travail », Annales du droit luxembourgeois, vol. 17-18, 2007-2008, s. 271-323.
  • -Zeynel T. Kangal, « Ceza hukukunda elektronik izleme », Prof. Dr. Çetin Özek Armağanı, Köksal Bayraktar vd, İstanbul, Galatasaray Üniversitesi, 2004, s. 525- 560.
  • KARARLAR
  • Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
  • -Belçika’da Eğitim Dili Davası/Belçika (asıl), 23 Temmuz 1968 tarihli kararı, n° 1474/62, n° 1677/62, n° 1691/62, n° 1769/63, n° 1994/63 ve n° 2126/64.
  • -Tyrer/Birleşik Krallık, 25 Nisan 1978 tarihli kararı, n° 5856/72.
  • -Klass ve diğerleri/Almanya, 6 Eylül 1978 tarihli kararı, n° 5029/71.
  • -Dudgeon/Birleşik Krallık, 22 Ekim 1981 tarihli kararı, n° 7525/76.
  • -Malone/Birleşik Krallık, 2 Ağustos 1984 tarihli kararı, no 8691/79.
  • -Piersack/Belçika (Madde 50), 26 Ekim 1984 tarihli kararı, n° 8692/79.
  • -X ve Y./Hollanda, 26 Mart 1985, tarihli kararı, n° 8978/80.
  • -Fox, Campbell ve Hartley/Birleşik Krallık, 30 Ağustos 1990 tarihli kararı, n° 12244/86, n° 12245/86 ve n° 12383/86.
  • -Niemietz/Almanya, 16 Aralık 1992 tarihli kararı, n° 13710/88.
  • -Saïdi/Fransa, 20 Eylül 1993 tarihli kararı, n° 16647/89.
  • -Burghartz/İsviçre, 22 Şubat 1994 tarihli kararı, n° 16213/90.
  • -Vogt/Almanya, 26 Eylül 1995 tarihli kararı, n° 17851/91.
  • -Calmanovici/Romanya, 1 Temmuz 2008 tarihli kararı, n° 42250/02.
  • -Valenzuela Contreras/İspanya, 30 Temmuz 1998 tarihli kararı, n° 27671/95.
  • -Osman/Birleşik Krallık, 28 Ekim 1998 tarihli kararı, n° 23452/94.
  • -Mazurek/Fransa, 1 Şubat 2000 tarihli kararı, no 34406/97.
  • -Amann/İsviçre, 16 Şubat 2000 tarihli kararı, no 27798/95.
  • -Khan/Birleşik Krallık, 12 Mayıs 2000 tarihli kararı, no 35394/97.
  • -P.G. ve J.H/Birleşik Krallık, 25 Eylül 2001 tarihli kararı, no 44787/98.
  • -Rotaru/Romanya, 4 mai 2000 tarihli kararı, n° 28341/95.
  • -Allan/Birleşik Krallık, 5 Kasım 2002 tarihli kararı, no 48539/99.
  • -Peck/Birleşik Krallık, 28 Ocak 2003 tarihli kararı, no 44647/98.
  • -Mehemi/Fransa (n° 2), 10 Nisan 2003, n° 53470/99.
  • -Perry/Birleşik Krallık, 17 Temmuz 2003 tarihli kararı, no 63737/00.
  • -Gençel/Türkiye, 23 Ekim 2003 tarihli kararı, n° 53431/99.
  • -Pla ve Puncernau/Andora, 13 Temmuz 2004 tarihli kararı, n° 69498/01.
  • -Öneryıldız/Türkiye, 30 Kasım 2004 tarihli kararı, n° 48939/99.
  • -Teteriny/Rusya, 30 Haziran 2005 tarihli kararı, n° 11931/03.
  • -Ždanoka/Letonya, 16 Mart 2006 tarihli kararı, n° 58278/00.
  • -Weber ve Saravia/Almanya, 26 Haziran 2006 tarihli kabul edilemezlik kararı, n° 54934/00.
  • -Jeličić/Bosna Hersek, 31 Ekim 2006 tarihli kararı, n° 41183/02.
  • -Copland/Birleşik Krallık, 3 Nisan 2007 tarihli kararı, no 62617/00.
  • -Association for European Integration and Human Rights ve Ekimdzhiev/Bulgaristan, 28 Haziran 2007 tarihli kararı, n° 62540/00.
  • -Christin Goodwin/Birleşik Krallık, 11 Temmuz 2007 tarihli karar, n° 28957/95.
  • -Mehmet ve Suna Yiğit/Türkiye, 17 Temmuz 2007 tarihli kararı, n° 52658/99.
  • -Guja/Moldovya, 12 Şubat 2008 tarihli kararı, n° 14277/04.
  • -Pay/Birleşik Krallık, 16 Eylül 2008 tarihli kabuledilemezlik kararı, no 32792/05.
  • -Zana ve diğerleri/Türkiye, 29 Eylül 2008 tarihli kabuledilemezlik kararı, n° 2332/04.
  • -Salduz/Türkiye, 27 Kasım 2008 tarihli kararı, n° 36391/02.
  • -Brauer/Almanya, 28 Mayıs 2009 tarihli kararı, n° 3545/04.
  • -Benediktsdóttir/İzlanda, 16 Haziran 2009 tarihli kabul edilemezlik kararı, n° 38079/06.
  • -Verein Gegen Tierfabriken Schweiz (VgT)/İsviçre (n° 2), 30 Haziran 2009, n° 32772/02.
  • -Bykov/Rusya, 10 Ekim 2009 tarihli kararı, n° 4378/02.
  • -Savaş/Türkiye, 8 Aralık 2009 tarihli kararı, n° 9762/03.
  • -Öcalan/Türkiye, 6 Temmuz 2010 tarihli kabuledilemezlik kararı, n° 5980/07.
  • -Uzun/Almanya, 2 Eylül 2010 tarihli kararı, n° 35623/05.
  • -Köpke/Almanya, 5 Ekim 2010 tarihli kabuledilemezlik kararı, n° 420/07.
  • -Aydoğdu ve 42 Başvuru/Türkiye, 11 Ocak 2011 tarihli kabul edilemez kararı, n° 25745/07.
  • -Duran ve diğerleri/Türkiye, 11 Ocak 2011 tarihli kabul edilemez kararı, n° 39254/07, n° 39604/07, n° 40161/07, n° 40164/07, n° 40178/07, n° 40179/07, n° 40180/07, n° 40181/07, n° 40182/07, n° 40796/07 et n° 40802/07.
  • -Kaya/Türkiye, 11 Ocak 2011 tarihli kısmi kabuledilemez kararı, n° 26623/07.
  • -Siebenhaar/Almanya, 3 Şubat 2011 tarihli kararı, n°18136/03.
  • Danıştay
  • -Danıştay (Dava Daireleri Genel Kurulu), 4 Kasım 2010 tarihli kararı, 2010/2072 E ve 2010/1467 K (www.kazanci.com.tr).