Sözleşme görüşmelerinde kusurlu davranıştan doğan sorumluluk

Culpa in contrahendo kavramı, ekonomik ve sosyal hayatta meydana gelen değişimlerin yarattığı sorunlara, hakkaniyete uygun çözümler getirebilmek bakımından önemli bir işleve sahiptir. Zira, zarar göreni kısa bir zamanaşımı süresi ile bağlayan, üstelik ispatın ağır yükünü onun omuzlarına yıkan haksız fiil hükümleri, özellikle büyük marketler ile tüketiciler, bankalar ile müşteriler arasında kurulan ve rastlantısal olmaktan uzak, bilinçli bir sosyal temasla oluşan hukukî ilişkilerde zayıf olan tarafı koruma amacını gerçekleştirmez. Bu nedenle, gittiği alış veriş merkezinde aldığı ürünleri henüz kasadan geçirmiş olmasa, yani henüz sözleşme ile bağlı olmasa bile, yerdeki muz kabuğuna basması sonucu kayan ve düşüp yaralanan müşteri, uğradığı zararın giderilmesini haksız fiil hükümlerine değil, sözleşmeye aykırılık hükümlerine dayanarak isteyebilmelidir. Bu tür hukukî ilişkilerin rastlantısal olmadığı ve güçlü olanın çıkarına hizmet ettiği dikkate alındığında, culpa in contrahendo kavramı yardımıyla, sözleşme hükümlerine başvurmanın doğru bir çözüm yolu olduğu açıktır. Doktrin ve uygulamada kabul gören bu çözüm yolu, adaleti sağlama amacına da uygundur.

Breach of the duty to bargain in good faith during preliminary negotiations

The concept of culpa in contrahendo has an important function in terms of equitable solutions to problems created by changes in economic and social life. Because, the provisions of tort which predicts a short limitation period and casts the burden of proof upon the aggrieved person do not succeed to protect the weaker party, especially in the legal relationship between big markets and consumers, banks and customers. Therefore, the customer, who slips on a banana peel in the market, should claim his damages on the basis of the contract law not the tort law even if he has not bought the products yet -so the contract has not established yet. In this situation, it is obvious that referring to the contract law via culpa in contrahendo is the right solution, considering that this kind of legal relationships are not coincidental and serving the stronger party’s interests. This solution approved by doctrine and practice, is also convenient to provide justice.

PDF

___

ADAL, Erhan: Akit Öncesi Sorumluluk (Culpa In Contrahendo) (Doçentlik Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, 1970.
AKYOL, Şener: Dürüstlük Kuralı ve Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı, bs.2, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2006.
BAYGIN, Cem: “Culpa In Contrahendo Sorumluluğu ve Amerikan Hukukundaki Uygulaması”, AÜEHFD, C.IV, S.1-2, 2000); http://hukuk.erzincan.edu.tr/dergi/ makale/2000_1_18.pdf, erişim tarihi: 04.12.2011.
DURAL, Mustafa/ÖĞÜZ, Tufan: Türk Özel Hukuku: Kişiler Hukuku, bs.7, Filiz Kitabevi, İstanbul 2004.
EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, bs.13, Beta, İstanbul 2011.
GÜRPINAR, Damla: Sözleşme Dışı Yanlış Tavsiyede Bulunma, Öğüt ve Bilgi Vermeden Doğan Hukukî Sorumluluk, Güncel Hukuk Yayınları, İstanbul 2006.
İNAL, Tamer: Türk Hukuku’nda Borç Kaynakları, Borca Aykırılık ve Sonuçları, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, 1992.
KARAHASAN, Mustafa Reşit: Türk Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, Öğreti, Yargıtay Kararları, İlgili Mevzuat, C.I, Beta, İstanbul 2003.
KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip/HATEMİ, Hüseyin/SEROZAN, Rona/ARPACI, Abdülkadir: Borçlar Hukuku Genel Bölüm: İfa-İfa Engelleri- Haksız Zenginleşme, Filiz Kitabevi, İstanbul 2006.
OĞUZMAN, Kemal/ÖZ, Turgut: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, bs.8, Filiz Kitabevi, İstanbul 2010.
OĞUZMAN, Kemal/BARLAS, Nami: Medeni Hukuk, Giriş, Kaynaklar, Temel Kavramlar, bs.11, Beta, İstanbul 2004.
REİSOĞLU, Safa: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, bs.19, Beta, İstanbul 2006.
SEROZAN, Rona: “Sözleşmenin Müspet İhlali ve Culpa In Contrahendo”, İstanbul Üniversitesi MHAD, No:18, İstanbul 1990, s.35-42.
SEROZAN, Rona: “Haksız Fiil ve Haksız Zenginleşme Sorumluluklarının Açıklarını Sözleşme Sorumluluğu ile Kapatma” , Yavuz Alangoya İçin Armağan, Alkım, İstanbul 2007, s.715-741.
SUNGURBEY KUTLU, Ayfer: Yetkisiz Temsil: Özellikle Culpa In Contrahendo (Sözleşmenin Görüşülmesinde Kusur) ve Olumsuz Zarar, Yasa Yayınları, İstanbul 1988.
TANDOĞAN, Halûk: Türk Mesuliyet Hukuku (Akit Dışı ve Akdi Mesuliyet), Türk Matbaası, Ankara 1961.
TEKİNAY, Selâhattin Sulhi/ AKMAN, Sermet/BURCUOĞLU, Halûk/ALTOP, Atilla: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, bs.7, Filiz Kitabevi, İstanbul 1993.
ULUSAN, İlhan: “Culpa In Contrahendo Üstüne”, Prof.Dr.Ümit Yaşar Doğanay’ın Anısına Armağan I, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1982.
YALMAN, Süleyman: Türk ve İsviçre Hukukunda Sözleşme Görüşmelerinden Doğan Sorumluluk, Seçkin, Ankara 2006.