Roma hukukundan günümüze intifa hakkı sahibinin hakları

İntifa hakkı, sahibine tanıdığı yetkiler bakımından en geniş kapsamlı sınırlı ayni hak türüdür. İntifa hakkı tanıyan malik, intifa konusu üzerinde sadece tasarruf yetkisini elinde bulundurmaktadır. Kullanma ve yararlanma haklarının intifa hakkı sahibine tanınması karşısında, malikin sahip olduğu tasarruf yetkisi Romalı hukukçular tarafından çıplak/kuru mülkiyet anlamına gelen “nuda proprietas” olarak nitelendirilmekteydi. Malikin neredeyse içi boş bir mülkiyet hakkına sahip olduğu böyle bir durumda, intifa hakkının kapsamının tespit edilerek intifa hakkı sahibinin intifa konusu üzerindeki haklarının sınırlarının belirlenmesi önem taşımaktadır. Roma Hukuku’nda dönemin ihtiyaçları çerçevesinde tanınan ve gelişen intifa hakkı Medeni Kanunumuzun 794 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. MK 803/I maddesine göre, intifa hakkı sahibi intifa konusu üzerinde kullanma, yararlanma, yönetme ve zilyetliğinde bulundurma haklarına sahiptir. İntifa hakkı ancak belli bir kişi lehine kurulabilir. Bir başka ifadeyle, intifa hakkı eşyaya bağlı olarak kurulamaz. İntifa hakkı devredilemez. Bu hak sağlararası hukuki işlem ile üçüncü kişilere devredilemeyeceği gibi, miras yolu ile de intikal etmez. Bununla birlikte, satım, kira veya bağışlama gibi ivazlı veya ivazsız bir hukuki işlem ile intifa hakkının kullanılması üçüncü kişilere devredilebilir. Hakkın kendisinin devredilmesi ile kullanılmasının devredilmesi farklıdır. İntifa hakkının kullanılması üçüncü bir kişiye devredildiğinde, devreden intifa hakkı sahibi malik karşısında bu sıfatını korumaya devam eder. Hakkın kullanılmasını devralan kişi ise, devreden intifa hakkı sahibine karşı sadece şahsi bir hakka sahip olur. Bu itibarla, intifa hakkının kullanılmasının devredilebilmesi, hakkın devredilmezliği ile çelişmez.

Rights of beneficial owner In Roman law and contemporary Turkish law

Right of usufruct is the most comprehensive sort of all limited real rights. Relevant right grants broad priviliges on its subject to the holder of this right. Usufruct right is so broad that owner only saves the power of disposition. This power of the owner is so weak that it is called as nuda proprietas, which means bare ownership. Property right on the subject of usufruct is hollow. Therefore, it is important to confirm the scope of usufruct right and determine the limits of beneficial owner’s rights. The purpose of our article is mainly focused on this issue. Right of usufruct which came into being and grew in Roman Law is put in order in Article 794 and more of Turkish Civil Code. According to Article 803/I of Turkish Civil Code, beneficial owner can use the subject of the right, benefit natural and civil fruits of it, manage and has posessory rights. Right of usufruct can only be established in favor of a particular person. This means it can not be established depending on the goods. This right is an inalienable right and can not be devolved to third persons with legal transactions between the living and can not be transferred through inheritance. On the other hand, it is possible to leave the enjoyment of usufruct right to third persons with an onerous or gratuitous legal transaction such as sale, ren tor donation. In such a situation, the beneficial owner transferring the enjoyment of the right saves his/her position of being the holder of the right over against the owner. The third person who is the transferee has only a personal right against the transferor. Just because of this, possibility of devolution of enjoyment usufruct right is not in contradiction with inalienability of this right.

___

  • AKİPEK, Jale G. : Türk Eşya Hukuku-Ayni Haklar, C. III, Ankara 1974.
  • AKİPEK, Jale G./AKINTÜRK, Turgut : Eşya Hukuku, İstanbul 2009.
  • AYBAY, Aydın/HATEMİ, Hüseyin : Eşya Hukuku, İstanbul 2009. (Eşya)
  • AYBAY, Aydın/HATEMİ, Hüseyin : Eşya Hukuku Dersleri, İstanbul 1981.
  • AYİTER, Nuşin : Eşya Hukuku, 2. Bası, Ankara 1983.
  • ERDOĞMUŞ, Belgin : Roma Eşya Hukuku, 4. Bası, İstanbul 2009.
  • ERTAŞ, Şeref : Yeni Türk Medeni Kanunu Hükümlerine Göre Eşya Hukuku, 7. Bası, Ankara 2006.
  • ESENER, Turhan : Eşya Hukuku, Ankara 1985.
  • ESENER, Turhan/ GÜVEN, Kudret : Eşya Hukuku, 4. Bası, Ankara 2008.
  • GÜRSOY, Kemal T./ EREN, Fikret/CANSEL, Erol : Türk Eşya Hukuku, 2. Bası, Ankara 1984.
  • HATEMİ, Hüseyin/SEROZAN, Rona/ARPACI, Abdülkadir : Eşya Hukuku, İstanbul 1991.
  • KARADENİZ ÇELEBİCAN, Özcan : Roma Eşya Hukuku, 3. Bası, Ankara 2006.
  • KÖPRÜLÜ, Bülent/KANETİ, Selim : Sınırlı Ayni Haklar, 2. Bası, İstanbul 1982-1983.
  • KÜÇÜKGÜNGÖR, Erkan : Roma Hukukunda İntifa Hakkı, Ankara 1998. (İntifa)
  • KÜÇÜKGÜNGÖR, Erkan : “Roma Hukukunda ‘İntifa Benzeri (Quasi Ususfructus)’nin Ortaya Çıkışı ve Hükümleri, Prof. Dr. Bilge Öztan’a Armağan, Ankara 2008, s. 627-641.
  • OĞUZMAN, M. Kemal/SELİÇİ, Özer/OKTAY-ÖZDEMİR, Saibe : Eşya Hukuku, 11. Bası, İstanbul 2006.
  • ÖZEN, Burak : Türk Medeni Hukukunda Eşya Üzerinde İntifa Hakkı, İstanbul 2008.
  • ÖZEN, Burak : “İntifa Hakkının Kullanılmasının Devri Kavramı Ve Bu Kavramın İntifa Hakkının Hacziyle İlişkisi”, Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ye Armağan, C. II, İstanbul 2009, s. 1269-1290. (İntifa)
  • ÖZTAN, Bilge : Medeni Hukukun Temel Kavramları, 23. Bası, Ankara 2006.
  • SAYMEN, Ferit H./ ELBİR, Halid K. : Türk Eşya Hukuku (Ayni Haklar), İstanbul 1954.
  • UMUR, Ziya : Roma Hukuku-Eşya Hukuku (Ayni Haklar), İstanbul 1983. (Eşya)
  • UMUR, Ziya : Roma Hukuku Ders Notları, 3. Bası, İstanbul 1999.