ROMA HUKUKU’NDA AYNİ TEMİNATIN TARİHSEL GELİŞİMİ VE REHİN HAKKI PIGNUS VE HYPOTHECA

Ayni teminat, alacaklının alacağına karşılık, başkasına ait bir mal üzerinde ayni bir hak elde ettiği teminat türüdür. Roma Hukuku’nda ayni teminat aşamalı olarak ve praetor’ların faaliyetleri ile gelişmiştir. Bu bağlamda Roma Hukuku’nda öncelikle ayni teminat olarak fiducia inançlı işlem ortaya çıkmış, daha sonra zilyetliğin rehinli alacaklıya devredildiği pignus aşamasına ulaşılmış, sonrasında ise rehinin teslimsiz olarak kurulabildiği hypotheca kabul edilmiştir. Rehin hakkı, bir borcun yerine getirilmemesi halinde, alacaklının alacaklarının güvencesi olması için, alacaklı lehine verilen taşınır ve taşınmaz mal güvencesi olarak ifade edilmektedir. Rehin hakkı başkasına ait mallar üzerindeki haklar iura in re aliena arasında yer alır. Roma Hukuku’na ilişkin kaynaklarda bu ifade yer alırken, günümüzde sınırlı ayni haklar ifadesi kullanılmaktadır

Anahtar Kelimeler:

Ayni teminat, rehin hakkı, fiducia, pignus, hypotheca

Historical Progress of Real Security and Pledge PIGNUS AND HYPOTHECA In Roman Law

Real security is a security kind which is founded against the receivable of creditor and is founded on another person’s property. In Roman law, real security has progressed step by step with the works of praetors. In this regard, firstly, in Roman law as a real security fiducia came out, afterwards the step of pignus was reached in which possession was given to creditor, and lastly hypotheca was accepted in which pledge was founded without delivery. Pledge is expressed as the security of movable and immovable property given on behalf of the creditor, in order to guarantee the receivables of the creditor, if a debt is not fulfilled. Pledge takes part in another person’s rights of property iura in re aliena . While in the resources which are related to Roman law use this term, today the term of restricted real rights is used

Keywords:

Real security, pledge, fiducia, pignus, hypotheca,

PDF

___

AKINCI, Şahin, Roma Hukuku Dersleri, Konya 2003.
DI MARZO, Salvatore, (Çev. UMUR, Ziya), Roma Hukuku, İstanbul 1954
ERDOĞMUŞ, Belgin, Roma Borçlar Hukuku Dersleri, İstanbul 2005 [Borçlar]
ERDOĞMUŞ, Belgin, Roma Eşya Hukuku, Der yayınları, İstanbul 2003 [Eşya].
ERDOĞMUŞ Belgin, Roma Hukukunda Borcun Aynî Teminatına Genel Bakış, Prof. Dr. Ümit Y. Doğanay’a Armağan, İstanbul 1982, [Teminat].
GÜRTEN, Kadir, Roma Hukuku’nda Kefalet Akdi, Ankara 2007.
HANS, Peter, Roma ve Pandekt Hukukunda Fiducia ve Güvenli Kazandırıcı Hukuki Muameleler (Çev. KARADENİZ, Özcan), AÜHFD, C. 21, S. 1-4, Ankara 1964.
HATEMİ, HÜSEYİN, Nam-ı Müstear Kavramı ve Vekâlet ile İlişkisi, Temsil ve Vekâlete İlişkin Sorunlar Sempozyumu, İstanbul 1976.
HATEMİ, Hüseyin/ SEROZAN, Rona/ARPACI, Abdulkadir, Borçlar Hukuku Özel Bölüm, İstanbul 1992.
HONSELL, Heinrich, Römisches Recht, Zürich 2011.
KARADENİZ ÇELEBİCAN, Özcan, Roma Eşya Hukuku, Ankara 2000, [Eşya].
KARAGÖZ ÇOKYAŞAR, Havva, Roma Hukukunda Lex Commissoria Yasağının Kapsamı ve Bu Yasağın Uygulama Alanını Daraltan İşlemler, Prof. Dr. Aydın Aybay’a Armağan, 2004.
KARAMAN, Başak, Roma Hukuku’nda Rehin Akti, İstanbul 2008.
KASER, Max/KNÜTEL, Rolf, Römisches Privatrecht, München 2005.
KOSCHAKER, Paul /AYİTER, Kudret, Modern Özel Hukuka Giriş Olarak Roma Özel Hukukunun Ana Hatları, Ankara 1983.
LEAGE, Richard William Roman Private Law, London 1942.
LEE, R. W., The Elements of Roman Law with a Translation of the Institutes of Justinian, London 1956.
OĞUZ, Arzu, Roma ve Türk Hukukunda İnançlı İşlem ve Vekâlet Sözleşmelerinin Karşılaştırılması, AÜHFD, C.41, S.1-4, Ankara 1989-1990, ss. 225-286.
OĞUZMAN, M. Kemal/SELİÇİ, Özer/ÖZDEMİR, Saibe Oktay, Eşya Hukuku, İstanbul 2006.
RADO, Türkan, Roma Hukuku Dersleri Borçlar Hukuku, İstanbul 1997, [Borçlar].
SİRMEN, A. Lale, Eşya Hukuku Dersleri, Ankara 1995.
TAHİROĞLU, Bülent, Roma Borçlar Hukuku, İstanbul 2005.
TAHİROĞLU, Bülent, Roma Hukuku’nda Borcun Teminatlarından Kefalet, İÜHFM, C: 42, S. 1-4 (1976), [Kefalet].
TAHİROĞLU, Bülent/ERDOĞMUŞ, Belgin, Roma Hukuku Meseleleri, İstanbul 2003 [Meseleler].
UMUR, Ziya, Roma Hukuku Ders Notları, İstanbul 1999, [Ders Notları]
UMUR, Ziya, Roma Hukuku Lügatı, İstanbul 1975, [Lügat]
WATSON, Alan, Origins of Fiducia, Z. S., 1962, C.79, [Fiducia] s. 329-334.
WATSON, Alan, The Law of Obligations in the Later Roman Republic, Oxford 1965 [Obligations].
YAVUZ, Cevdet, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Ankara 2002.
YILMAZ, Ejder, Hukuk Sözlüğü, Ankara 2006.
ZIMMERMANN, Reinhard, The Law of Obligations Roman Foundations of the Civilian Tradition, Cape Town 1992.
Birks, P./ McLeod, G.: Justinian’s Institutes, New York 1993.
Gordon, W.M./Robinson, O.F.: The Institutes of Gaius, London 1997.
Gaius (Çev. Rado, Türkan) Institutiones-Borçlar Kısmı, İstanbul 1953.
Iustinianus (Çev. Umur, Ziya) Institutiones, İstanbul 1968.
Watson, A.: The Digest of Justinian, Vol. 1-4, Philadelphia 1998.
http://webu2.upmf-grenoble.fr/Haiti/Cours/Ak/Anglica/digest_Scott.htm
http://www.thelatinlibrary.com/justinian.html