New York Sözleşmesi’ne göre kendiliğinden dikkate alınacak tenfiz engelleri kapsamında hakem kararının gerekçesi

Uluslararası ticarî ilişkileri geliştirmeyi amaçlayan sözleşmelerden en önemlilerinden biri 10 Haziran 1958 tarihli Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizine İlişkin New York Sözleşmesi’dir. Bugün için 149 devletin taraf olduğu sözleşme, uluslararası ticarî ilişkilerden kaynaklanabilecek muhtemel uyuşmazlıkların tahkim yoluyla çözümlenmesi hâlinde, elde edilen hakem kararının diğer devletlerde de icra edilebilmesine imkân tanımaktadır. Sözleşme, tenfiz talebinin reddini gerektiren sebepleri iki ana başlık altında toplamış ve bu sebeplerin bir kısmının iddia eden tarafça iddia ve ispatını şart koşmuştur. Hakem kararının, tenfiz talep edilen devletin kamu düzenine aykırı olması hâlinin de yer aldığı ikinci kategorideki sebepler ise, ilgili devlet mahkemesince kendiliğinden dikkate alınacak tenfiz engelleridir. Bu kapsamda, hakem kararının gerekçesinin yeri ve önemini tespit etmek gerekmektedir. Diğer bir deyişle,hakem kararının gerekçe kısmına yer vermemesinin tenfiz engeli olarak kabul edilip edilemeyeceği incelenmelidir. Bu noktada, birçok konuda tarafların iradesine öncelik tanıyan tahkim yargılamasında, kararın gerekçesiz olması noktasında da tarafların ortaya koydukları iradenin geçerli kabul edilip edilemeyeceği de dikkate alınmalıdır. Çalışmamızda, tüm bu noktalar ele alınarak, uluslararası düzenlemeler ve Türk hukukuna hâkim olan kurallar çerçevesinde, gerekçesiz bir hakem kararının New York Sözleşmesi’ne göre tenfiz edilip edilemeyeceği sorusuna bir cevap aranacaktır.

The grounds of arbitral awards within the scope of the reasons that require refusing the enforcement request according to new york convention

One of the most important conventions, which aims to develop international commercial relations, is the Convention on the Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards of 10 June 1958.Now 149 states became parties to theConvention, which makes it possible to enforce an arbitral award in the territory of other states. The Convention groups the reasons that require refusing the recognition and enforcement of an arbitral award under two basic sub-titles. Some of the reasons have to be furnished and proved by the party against whom the award is invoked. The other group of reasons, involves the reason that award would be contrary to the public policy of the country where recognition and enforcement is sought, shall be taken into consideration by the competent authority. Here, the place and the importance of the grounds that the award relied upon must be dealt with. In other words, it must be studied that whether an award includes its grounds requires refusing the recognition and enforcement of it or not. It must also be considered that whether the parties can also agree on that the award shall not contain its grounds, while they are making an agreement for the arbitration proceeding, which gives opportunity to the parties to agree on lots of related points of the proceeding. In the light of international regulations and the fundamental principles of Turkish law, this article aims to find a solution for the problem that whether an award lacking of grounds can be enforced according to New York Convention.

___

  • Aboul-Enein, Mohamed: “The New York Convention of 1958 on the Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards: What Needs to be Done for the Future”,Dispute Resolution International, May 2008, Vol. 2, Issue 1, s. 178-183.
  • Akıncı, Ziya: Milletlerarası Özel Hukukta İnşaat Sözleşmeleri, İzmir 1996 (İnşaat Sözleşmeleri).
  • Akıncı, Ziya: Milletlerarası Tahkim, 2. Baskı, Ankara 2007 (Tahkim).
  • Akıncı, Ziya: Milletlerarası Ticarî Hakem Kararları ve Tenfizi, Ankara 1994 (Tenfiz).
  • Akkan, Mine: “Medenî Usûl Hukukunda Tarafların Farklı Olması Durumunda Kesin Hükmün Delil Niteliği”, Bilge Umar’a Armağan, İzmir 2010, s. 3-61.
  • Alangoya, Yavuz: Medenî Usul Hukukumuzda Tahkimin Niteliği ve Denetlenmesi, İstanbul 1973 (Tahkimin Niteliği).
  • Alangoya, Yavuz:“UNCITRAL Tahkim Yönetmeliği Hakkında”, Makaleler, İstanbul 2012, s. 159-181 (UNCITRAL).
  • Alp, Mustafa: “Anayasa Hukuku Açısından Mahkeme Kararlarında Sözde (Görünürde) Gerekçe”, Prof. Dr. Mahmut Tevfik Birsel’e Armağan, İzmir 2001, s. 425-441.
  • Ansay, Sabri Şakir: Hukuk Yargılama Usulleri, 7. Baskı, Ankara 1960.
  • Ansay, Tuğrul: “Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizine İlişkin New - York Antlaşması ve Yeni Türk Devletler Özel Hukuku Kanunu”, Yabancı Hakem Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi, II. Tahkim Haftası 25-26 Kasım, Bildiriler-Tartışmalar, Ankara 1983, s. 119-136.
  • Arat, Tuğrul: “Yabancı İlâmların Tanınması ve Tenfizi”, AÜHFD 1964, C. XXI, S. 1-4, s. 421-527.
  • Arslan, Ramazan:5-6, s. 722-737. “Kesin Hüküm İhtiyacıve Yanılma Gerçeği”, ABD 1988, S. Aygül, Musa: “Yabancı Mahkeme KararlarınınTanınması ve Tenfizi Davalarında Bazı Usul Hukuku Problemleri”, MHB 2011, S.2, s. 83-121.
  • Balcı, Muharrem: İhtilâfların Çözüm Yolları ve Tahkim, İstanbul 1999.
  • Berger, James E./Sun, Charlene: International Litigation Quarterly, Summer2012, Vol. 28, Issue 2.
  • Bird, Robert C.: “Enforcement of Annulled Arbitration Awards: A Company Perspective and an Evaluation of a ‘New’ New York Convention”, North Carolina Journal of International Law & Commercial Regulation, Summer2012, Vol. 37, Issue 4, s.1013-1058.
  • Biçkin, İnci: “Hakem Sözleşmesi ve Hakem Yargılaması”, TBBD 2006, S. 67, s. 380-397.
  • Birsel, Mahmut: “Milletlerarası Ticaret Odasının Uzlaştırma ve Tahkim Hükümlerine Göre Verilen Hakem Kararlarının 2675 Sayılı Kanun Hükümleri Dairesinde Türkiye’de Tenfizi”, Yabancı Hakem Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi, II. Tahkim Haftası 25-26 Kasım, Bildiriler-Tartışmalar, Ankara 1983, s. 136-163.
  • Bulut, Uğur: “Bir Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı Işığında Hükmün Kısmen Temyizi ve Kesinleşmesi”, MİHDER 2013, C. IX, S. 24, s. 91-128.
  • Çelikel, Aysel: “Yeni Kanuna Göre Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfiz Şartları”, MHB 1982, C. II, S. 2, s. 7-13.
  • Çelikel, Aysel/Erdem, B. Bahadır: Milletlerarası Özel Hukuk, 11. Baskı, İstanbul 2012.
  • Dayınlarlı, Kemal: Millî – Milletlerarası Kamu Düzeni Tahkime Etkileri ve Sonuçları, 2. Baskı, Ankara 2011 (Kamu Düzeni).
  • Dayınlarlı, Kemal: “Yabancı Hakem Kararlarının 2675 Sayılı Kanuna Göre Tenfizi”, Yabancı Hakem Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi, II. Tahkim Haftası 25-26 Kasım, Bildiriler-Tartışmalar, Ankara 1983, s. 55-80 (Tenfiz).
  • Demir Gökyayla, Cemile: Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizde Kamu Düzeni, Ankara 2001.
  • Deren-Yıldırım, Nevhis: “Tahkim ve Objektif Açıdan Tahkime Elverişlilik”, Yavuz Alangoya İçin Armağan, İstanbul 2007, s. 47-61.
  • Doğan, Vahit: Milletlerarası Özel Hukuk, 2. Baskı, Ankara 2013.
  • Duman, İlker Hasan: “‘Kamu Düzeni’ Kavramı ve Bu Gerekçeyle İnsan Haklarının Sınırlandırılması”, LegalHD 2006, C. IV, S. 42, s. 1697-1710.
  • Ertekin, Erol/Karataş, İzzet: Uygulamada İhtiyarî Tahkim ve Yabancı Hakem Kararlarının Tenfizi Tanınması, Ankara 1997.
  • Ertaş, Şeref: “Yabancı İlamların Tanınması ve Tenfizi”, DEÜHFD 1987, C. III, S. 1-4, Kudret Ayiter Armağanı, s. 365-438.
  • Esen, Emre: “Alman Hukukunda Basit Dava Usulü (Mahnverfahren) Çerçevesinde Verilen Kararların Türk Hukukunda Tenfizi”, MHB 2007, S. 1- 2, s. 21-79.
  • Friedman, Mark W.:“Jurisdictional Limits on Enforcement of New York Convention Awards”, Dispute Resolution International, May 2008, Vol. 2, Issue 1, s. 150-165.
  • Gill, Judith: “The Definition of Award under the New York Convention”, Dispute Resolution International, May 2008, Vol. 2, Issue 1, s. 114-122.
  • Günal, Vural: “Hakem Kararlarının Temyizi”, ABD 1967, S. 1, s. 29-40.
  • Gürzumar, Aydanur: “Türk Devletler Özel Hukuku Açısından Boşanma Davalarında Kamu Düzenin Etkileri”, MHB 1994, S. 1-2, s. 21-54.
  • Hafner, Christoph A.:“Professional Reasoning, Legal Cultures and Arbitral Awards”, World Englishes 2011, Vol. 30, No. 1, s. 117-128.
  • Hornikx, Jos/Hahn, Ulrike:“Reasoningand Argumentation: Towards an Integrated Psychology of Argumentation”, Thinking & Reasoning 2012, Vol. 18, Issue 3, s. 225-243 (http://dx.doi.org/10.1080/13546783.2012.674715).
  • Kalpsüz, Turgut: “Hakem Kararlarının İcrası”, BATİDER 2009, C. XXV, S. 2, s. 5-24 (Hakem Kararlarının İcrası).
  • Kalpsüz, Turgut: “Hakem Kararlarının Milliyeti”, BATİDER 1978, C. IX, S. 3, s. 601-633 (Hakem Kararlarının Milliyeti).
  • Kalpsüz, Turgut: “Türk Hakem Kararı Kavramı”, Yabancı Hakem Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi, II. Tahkim Haftası 25-26
  • Kasım, Bildiriler-Tartışmalar, Ankara 1983, s. 31-53 (Türk Hakem Kararı).
  • Kalpsüz, Turgut: Türkiye’de Milletlerarası Tahkim, 2. Baskı, Ankara 2010 (Milletlerarası Tahkim).
  • Kaplan, Yavuz: “Milletlerarası Tahkimde Hakemin ve Tenfizin Reddi Sebebi Olması Açısından Bağımsızlık ve Tarafsızlık İlkesi”, MHB 2001, S. 1-2, s. 43-73.
  • Karafakih, İsmail Hakkı: Hukuk Muhakemeleri Usulü Esasları, Ankara 1952.
  • Karayalçın, Yaşar: “Milletlerarası Tahkimde Muhakeme Usulü”, BATİDER 1998, C. XIX, S. 3, s. 3-52.
  • Karayalçın, Yaşar/Yongalık, Aynur: Hukukda Öğretim-Kaynaklar-Metod Problem Çözme, 7. Baskı, Ankara 2008.
  • Karslı, Abdurrahim: “Alman Hukukundaki Mahnverfahren Usulünün Türk Hukukundaki İlâmsız İcra Usulü ile Karşılaştırılması”, Saim Üstündağ’a Armağan, Ankara 2009, s. 311-330 (Mahnverfahren).
  • Karslı, Abdurrahim: Medeni Muhakeme Hukuku, 3. Baskı, İstanbul 2012 (Medeni Muhakeme).
  • Koral, Rabi: “Birleşmiş Milletler New York Konferansı ve 10 Haziran 1958 Tarihli Anlaşma”, İÜHFM 1959, C. XXIV, S. 1-4, s. 309-341 (New York Konferansı).
  • Koral, Rabi: “Hakem Kararlarının Milliyeti ve Milletlerarası Hakem Kararı Teriminin Yeni Anlamı”, Yabancı Hakem Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi, II. Tahkim Haftası 25-26 Kasım, Bildiriler-Tartışmalar, Ankara 1983, s. 17-30 (Milletlerarası Hakem Kararı).
  • Koral, Rabi: “Hakemliğin Milliyeti ve Yargıtay XV Hukuk Dairesinin 1976 Tarihli Kararının Eleştirisi”, Prof. Dr. Hıfzı Timur’un Anısına Armağan, İstanbul 1979, s. 419-491 (Hakemliğin Milliyeti).
  • Koral, Rabi: “Hakemlik Münasebetine İzafe Edilecek Yerlilik veya Yabancılık Vasıfları Hakkında Türk Sistemi ve 1951 Tarihli Yargıtay Genel Kurulunun «Otorite Kanunu» Kriteri”, İÜHFM 1977, C. XLII, S. 1-4, s. 155-199 (Otorite Kanunu).
  • Kuru, Baki:Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. V, 6. Baskı, İstanbul 2001 (Cilt 5)
  • Kuru, Baki:Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. VI, 6. Baskı, İstanbul 2001 (Cilt 6).
  • Kuru, Baki/Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder: Medenî Usul Hukuku Ders Kitabı, 22. Baskı, Ankara 2012.
  • Kuru, Baki/Yılmaz, Ejder: “Türkiye’de Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması”, Yabancı Hakem Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi, II. Tahkim Haftası 25-26 Kasım, Bildiriler-Tartışmalar, Ankara 1983, s. 187-205.
  • Lu, Yan: “Study on ArgumentationAbility of Judicial Adjudication”, Asian Social Science 2011,Vol.7,No.12,s.265-268 (http://dx.doi.org/10.5539/ass.v7n12p265).
  • Manarakis, Sergios I.:“Applying The Applicable Law: The ex aequo et bono provision of the FAT Rules”, US-China Law Review, October 2010, Vol. 7, No. 10, s. 34-43.
  • Meriç, Nedim: “Türk Hukukunda Maddî Anlamda Kesin Hükmün Objektif Sınırları”, MİHDER 2007, C. III, S. 7, s. 377-434.
  • Nomer, Ergin: Milletlerarası Usul Hukuku, İstanbul 2009 (Milletlerarası Hukuk).
  • Nomer, Ergin: “Türk Hukukunda Yabancı Hakem Kararlarının Tenfizi”, Mahmut R. Belik’e Armağan, İstanbul 1993, s. 291-304 (Hakem Kararlarının Tenfizi).
  • Nomer, Ergin: “Yabancı Hakem Kararlarının Tenfizinde Hakem Mahkemesinin Bağımsızlığı”, MHB 1984, S. 1, s. 29-31 (Hakemlerin Bağımsızlığı).
  • Nomer, Ergin: “Yabancı Hakem Kararlarının Tenfizinde Kamu Düzeni Müdahalesi [09.06.1999 tarihli Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı]”, Prof. Dr. Aysel Çelikel’e Armağan, İstanbul 2001, s. 555-576 (Kamu Düzeni).
  • Nomer, Ergin: “Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfizinde ‘Gerekçe’”, İKÜHFD 2011, C. X, S. 1, s. 9-16 (Gerekçe).
  • Nomer, Ergin/Ekşi, Nuray/Öztekin Gelgel, Günseli: Milletlerarası Tahkim Hukuku, C. I, 4. Baskı, İstanbul 2013.
  • Okçuoğlu, Yavuz: Yargıtay Kararları ve Karşı Oylarım, Ankara 1991.
  • Özbay, İbrahim: “Hakem Kararlarında Gerekçe”, BATİDER 2001, C. XXI, S. 2, s. 297-322.
  • Özekes, Muhammet: İcra Hukukunda Temel Haklar ve İlkeler, Ankara 2009 (Temel Haklar).
  • Özekes, Muhammet: “İhtiyati Haciz Kararlarının Gerekçeli Olması ve Kanun Yoluna Başvuru –Bir Karar Üzerine Değerlendirme–”, Yavuz Alangoya İçin Armağan, İstanbul 2007, s. 469-484 (İhtiyati Haciz Kararlarında Gerekçe).
  • Özekes, Muhammet: Medeni Usul Hukukunda Hukuki Dinlenilme Hakkı, Ankara 2003 (Hukuki Dinlenilme Hakkı).
  • Özekes, Muhammet: “Üst Derece Mahkemeleri Kararlarında Gerekçe”, Türkiye’de İstinaf Mahkemelerinin Kurulmasından Sonra Yargıtay’ın Rolü Konferansı, Temmuz 2007-Ankara, s. 72-99 (Üst Derece Mahkemeleri Kararlarında Gerekçe).
  • Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet: Medenî Usûl Hukuku, 13. Baskı, Ankara 2012.
  • Pekcanıtez, Hakan: “Hukuki Dinlenilme Hakkı”, Seyfullah Edis’e Armağan, İzmir 2000, s. 753-791.
  • Plantey, Alain: “Milletlerarası Ticari Tahkim ve İnsan Hakları”, Selâhattin Sulhi Tekinay’ın Hatırasına Armağan, İstanbul 1999, s. 539-542.
  • Postacıoğlu, İlhan E.:Medeni Usul Hukuku Dersleri, 6. Baskı, İstanbul 1975.
  • Reiner, Andreas(Çev. Yılmaz, Müslüm): “Hakemin Bağımsız ve/veya Tarafsız Olmadığının veya İfşa Yükümlülüğünü Yerine Getirmediğinin Sonradan Tespit Edilmesinin Verilen Hakem Kararına Etkisi”, Milletlerarası Ticari Uyuşmazlıkların Tahkim Yoluyla Çözümüne İlişkin İstanbul Konferansı, 15 Kasım 2007, İstanbul 2008, s. 58-78.
  • Sakmar, Atâ: Yabancı İlâmların Türkiye’deki Sonuçları, İstanbul 1982.
  • Sarvarian, Arman: “Problems of Ethical Standards for Representatives before ICSID Tribunals”, The Law and Practice of International Courts and Tribunals, January 2011, s. 67-134.
  • Silberman, Linda: “The New York Convention After Fifty Years: Some Reflections on the Role of National Law”, Georgia Journal of International and Comparative Law, Fall 2009, Vol. 38 Issue 1, s. 25-46.
  • Şanlı, Cemal: Milletlerarası Ticarî Tahkimde Esasa Uygulanacak Hukuk, Ankara 1986 (Esasa Uygulanacak Hukuk).
  • Şanlı, Cemal: “Milletlerarası Ticari Tahkimde Hakem Kararlarının Tahkim Yeri Hukukundan Ayrılması ve Bu Kararların 2675 Sayılı Kanun Açısından Tenfizi Sorunu”, Yabancı Hakem Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi, II. Tahkim Haftası 25-26 Kasım, Bildiriler-Tartışmalar, Ankara 1983, s. 165-185 (Tahkim Yeri).
  • Şanlı, Cemal: Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları, 5. Baskı, İstanbul 2013 (Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları).
  • Şanlı, Cemal/Esen, Emre/Ataman-Figanmeşe, İnci: Milletlerarası Özel Hukuk, İstanbul 2013.
  • Şeker, Hilmi: Esbab-ı Mucibe’den Retoriğe Hukukta Gerekçe, İstanbul 2010. Şit, Banu: Kurumsal Tahkim ve Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, Ankara 2005.
  • Tanrıver, Süha: “Yabancı Hakem Kararlarının Türkiye’de Tenfizinde Kamu Düzeninin Rolü”, Prof. Dr. Ali Bozer’e Armağan, Ankara 1998, s. 565-578.
  • Trakman, Leon: “ExAequo Et Bono: De-Mystifying An Ancient Concept”, Chicago Journal of International Law, Winter2008, http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=993643, (20.12.2012).
  • Turan, Hüseyin: “Adil Yargılanma Hakkının Bir Unsuru Olarak Mahkeme Kararlarında Gerekçe”, YD 2005, C. XXXI, S. 3, s. 393-414.
  • Umar, Bilge:“Türk Medenî Usûl Hukukunda İadei Muhakeme”, İÜHFM 1963, C. XXIX, S. 1-2, s. 261-298.
  • Üstündağ, Saim: “Yabancı Hakem Kararı Kavramı”, Yabancı Hakem Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi, II. Tahkim Haftası 25-26 Kasım, Bildiriler-Tartışmalar, Ankara 1983, s. 1-16.
  • Van Den Berg, Albert Jan: “Hypothetical Draft Convention on the International Enforcement of Arbitration Agreements and Awards”, http://www.arbitration-icca.org/media/0/12133703697430/explanatory_note_ ajb_rev06.pdf, (20.12.2012), (Hypothetical Draft).
  • Van Den Berg, Albert Jan: “The New York Convention of 1958: An Overview”,http://www.arbitration-icca.org/media/0/12125884227980/new_ york_convention_of_1958_overview.pdf, (20.12.2012), (Overview).
  • Veeder, V. V.:“Is There a Need to Revise the New York Convention?”, Journal of International Dispute Settlement, Aug 2010, Vol. 1, Issue 2, s. 499-506.
  • Yeğengil, Rasih: Tahkim (L’arbitrage), İstanbul 1974.
  • Yeşilova, Bilgehan: “Milletlerarası Tahkimin Hukuki Niteliği Üzerine Düşünceler ve Güncel Gelişmeler”, TBBD 2008, S. 76, s. 83-164.
  • Yıldırım, Mehmet Kamil: Medeni Usul Hukukunda Delillerin Değerlendirilmesi, İstanbul 1990.
  • Yılmaz, Ejder: Hukuk Sözlüğü, 10. Baskı, Ankara 2011.