KLASİK TOPLUMSAL SÖZLEŞME TEORİLERİNİN YÖNETİM B İÇİMLERİNE ETKİSİ

Klasik toplumsal sözleşme teorilerinin hepsinin ortak yönü toplumun, devletin vesiyasi iktidarın temelini bireyi esas alarak açıklamalarıdır. Bu bakımdan modern-ulusdevletin oluşumuna katkıları son derece önemlidir. Bu teoriler bağlamında Hobbes,Locke ve Rousseau ilk akla gelen düşünürlerdir. Günümüz demokratik rejimleri üzerindeher üç düşünürün de değişik ölçülerde de olsa etkileri görülmektedir. Toplumsalsözleşme düşünürlerinin amacı, devletin nasıl ortaya çıktığını açıklamak değildir.Asıl hedefleri devlet denilen siyasal topluluğun temelinin ne olması gerektiğidir. Budüşünürlerin her birinin siyasi düşüncesi genelde belli bir yönetim biçimine karşılıkgelecek şekilde yorumlanır. Ancak yol açtıkları yönetim biçiminin dışında, hatta bazentamamen karşıt biçimlerde başka siyasi rejimlerin ortaya çıkışında ve meşruiyetleriningerekçelendirilmesinde de etkili olmuşlardır. Çünkü her üç düşünür de çağlarını aşanşahsiyetler olduklarından teorileri kendilerinden sonraki bir çok siyasi düşünürüve devlet adamını etkilemiş, bu bakımdan değişik yönetim biçimleri üzerinde deetkili olmuştur. Çalışma, klasik toplumsal sözleşme teorilerini, söz konusu üç ünlüteorisyenin düşünceleri ile bunların yönetim biçimleri üzerinde etkileri bakımındanele almaktadır.

The Influence of Classical Social Contract Theories on Forms of Government

The common feature of all classical social contract theories is that they all explainthe foundation of society, state and political power by putting the individual in thecentre. In this regard, their contribution to the formation of modern nation-state isextremely important.. In the context of these theories, Hobbes, Locke and Rousseauare the philosophers who come first to mind. It is seen that all three philosophershave effect on today s democratic regimes to different extents The aim of socialcontract philosophers is not to explain how the state emerges. Their real target isto put forward what should be the foundation of the political community calledstate. The political opinions of these philosophers are generally interpreted in amanner to correspond to a certain form of government. However, apart from theform of government they lead to the emergency of, they have also played a role inthe emergence of other political regimes even in opposite forms, and in justificationof their legitimacy. As all three philosophers are the persons who go beyond their centuries, their social contract theories influenced succeeding political philosophersand politicians and had effect on different forms of government in this respect. Thisstudy discusses the classical social contract theories in respect to the views of thesethree well-known theorists as well as their effects on the forms of government.

PDF

___

AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali (Editör), Sokratesten Jakobenlere Batıda Siyasal Düşünceler, İletişim Yayınları, 4. Baskı, İstanbul 2013 AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali, ZAPCI, Filiz Çulha, ERGÜN, Reyda, Kral-Devletten Ulus-Devlete, İmge Yayınları, 2. Baskı, Ankara 2009 AKAD, Mehmed, DİNÇKOL, Bihterin, BULUT, Vural Nihat, Genel Kamu Hukuku, 10 Baskı, DER Yayınları, İstanbul 2014 AKBAY, Muvaffak, Umumi Amme Hukuku Dersleri, Cilt 1, 4. Bası, Ajans Türk Matbaası, Ankara 1961 AKİPEK, İlhan, John Lockeun Siyasi Fikirleri, AKİPEK, ss. 255-268 http://dergi- ler.ankara.edu.tr/dergiler/38/320/3167.pdf erişim: 10.12.2015 ALATLI, Alev, Batıya Yön Veren Metinler II- (1350-1650), Kapadokya MYO Ya- yınları, 1. Basım, 2010 ARNHART, Larry, Platondan Rawlsa Siyasî Düşünceler Tarihi (Çev. Ahmet Ke- mal Bayram), Adres Yayınları, 5. Baskı, Ankara 2013 ARSLANEL M. Nazan, ERYÜCEL Ertuğrul, Modern Devlet Anlayışının Felsefi Te- melleri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2011 15 (2): ss. 1-20 ATGER, Frédéric, Essai sur lhistoire des doctrines du contrat social: thèse pré- sentée pour le doctorat des sciences politiques et économiques, Impr. coopé- rative la Laborieuse 1906 BAKIRCI, Fahri, Hobbesta Sözleşmenin Kökeni Akıl mıdır?, l Ankara Üniversite- si SBF Dergisi l 63-3, ss. 2-48 BAŞGİL, Ali Fuad, Hukukun Ana Mesele ve Müesseseleri, İsmail Akgün Matba- ası, İstnbul 1946 BAYKA, Mustafa Hazım, Rousseau Üzerine Birkaç Söz, in J.-J. ROUSSEAU, Top- lum Sözleşmesi ya da Siyaset Hukuku İlkeleri, Say Yayınları, 2. Baskı, İstanbul 2012 BERİŞ, Hamit Emrah, Siyasal Düzenin Sınırları, Tezkire, İstanbul 2015 BRIMO, Albert, Les grands courants de la philosophie du droit et de létat, 3éme édition, Paris 1978 ÇAL, Canan, İbn Khaldûn And John Locke: A Political Interpretation Of Society A Road To Private Property, A Thesis Submitted To The Graduate School Of Social Sciences Of Middle East Technical University, Ankara 2014 http://etd. lib.metu.edu.tr/upload/12617026/index.pdf, erişim: 19.01.2016 DERATHE, Robert, Toplum Sözleşmesi Üzerine, in J.-J. ROUSSEAU, Toplum Söz- leşmesi ya da Siyaset Hukuku İlkeleri, Say Yayınları,2. Baskı, İstanbul 2012 ERDİNÇ, Tahsin, Jean-Jacques Rousseau Görüşleri ve Demokratik Sistem Üze- rindeki Etkileri, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 40, Sayı 1-4 (1974), ss. 289-327 GÖZE, Ayferi, Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, 15. Bası, Beta Yayınevi, İstan- bul 2015 GÜRİZ, Adnan, Hobbes, Şahsiyeti ve Siyasî Fikirleri, http://dergiler.ankara.edu. tr/dergiler/38/329/3320.pdf, erişim: 21.12.2015 ss.288-315 GÜRİZ, Adnan, Hukuk Felsefesi, A.Ü. Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara 1985 HAKYEMEZ, Yusuf Şevki, Toplum Sözleşmesi Kavramı ve Günümüz İnsan Hakları Kuramına etkisi, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, [S.l.], v. 13, n. 1, s. 192-215, jan. 2011, _____http://www.journals.istanbul.edu.tr/iuihid/article/ view/1023001630>. Erişim: 16 Ocak 2016, HAKYEMEZ, Yusuf Şevki, Çoğunlukçu Demokrasi Anlayışı, Rousseau ve Türk Anayasaları Üzerindeki Etkisi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 52, Sayı: 4, ss. 70-92 HEYWOOD, Andrew, Siyaset, Adres Yayınları, 15. Baskı, Ankara 2015 HEYWOOD, Andrew, Siyasetin Temel Kavramları, Adres Yayınları, Ankara 2012 HOWING, Richard, Tabii Hukuk Nazariyesinin Devletin Şekli Üzerindeki Tesiri, Ankara 1937 KAPANİ, Münci, Politika Bilimine Giriş, 33.Bası, Bilgi Yayınevi, Ankara 2013 KILIÇBAY, Mehmet Ali, Önsöz, in HOBBES, Thomas, Leviathan (çev. Semih Lim), YKY, 13. Baskı İstanbul 2012 KÖKER, Levent, Demokrasi Üzerine Yazılar, İmge Kitabevi, Ankara 1992 MERİÇ, Cemil, Umrandan Uygarlığa, İletişim Yayınları, 3. Baskı, İstanbul 1998 ÖRS, H, Birsen, 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler, 7. Baskı, İstanbul 2014 ROUSSEAU, J.-J., Toplum Sözleşmesi ya da Siyaset Hukuku İlkeleri, Say Yayınla- rı, 2. Baskı, İstanbul 2012 SCHMITT, Carl (çev. Emre ZEYBEKOĞLU), Hobbes ve Descartesta Bir Mekaniz- ma Olarak Devlet, MHB Yıl, 23/2003, ss.97-980 TANNENBAUM, Donald G, SCHULTZ, David (Çev. Fatih Demirci), Siyasî Düşün- celer Tarihi, Filozoflar ve Fikirleri, Adres Yayınları, 9. Baskı, Ankara 2015 YAYLA, Atilla, Siyaset Bilimi, Adres Yayınları, Ankara 2015 YETKİN, Çetin, Siyasal Düşünceler Tarihi II, Gürer Yayınları, 2. Baskı, İstanbul YILDIZ, Mesut, Rousseau ve Kantta Özgürlük Sorunu, http://felsefet.home. uludag.edu.tr/kaygi/dergi002/1-6.pdf, erişim: 15.12.2015