İNSAN HAKLARININ BİR BİLEŞENİ OLARAK SU HAKKI

Su, yaşamın sürdürülebilirliği için vazgeçilemez nitelikte hayati bir kaynaktır. Böyle olmasına rağmen dünyada hala temiz ve kullanılabilir suya ulaşamayan milyonlarca insan bulunmaktadır. Suya bağlı hastalıklar nedeniyle yüz binlerce çocuk yaşamını yitirmekte, kadınlar her gün kilometrelerce uzaklıktaki evlerine sırtlarında su götürmektedir. Her ne kadar suyu bir insan hakkı olarak kabul eden pek çok uluslararası anlaşmalar, kongre ve konferanslar yapılsa da bu sorun varlığını sürdürmektedir. Sorunun kökeninde, suyu daha çok kazanç motivasyonu çerçevesinde alınır-satılır meta olarak gören düşünceler vardır. Üstelik bu yaklaşımlar, neoliberal politikalarla başlayan ve bütün dünyaya yayılan özelleştirme hareketleri ile kendisine daha çok alan açmaya başlamıştır. Suyu ticari bir meta olarak kabul etmek yerine, bütün insanlar için temel hak kabul etmek ya da insan haklarının ayrılmaz bir parçası olarak görmek sorunun çözümüne önemli katkı sağlayacaktır

Anahtar Kelimeler:

Su, hak, su hakkı, özelleştirme

Right to Water As A Component of Human Rights

Water is a vital resource indispensable for the sustainability of life. Despite this, there are millions of people in the world who can not reach clean and available water facilities. Due to water-related diseases hundreds of thousands of children are losing their lives. Women are carrying water on their backs to their homes, which are miles away. Although there are many international conventions, congresses and conferences that regard water as a human right, this problem still exists. At the origin of the problem, there are materialist thoughts accepting water as a commodity. Moreover these approaches have begun to open up more space for themselves with the privatization movements that started with neoliberal policies and spread all over the world. Rather than accepting water as a commercial commodity, accepting it as a basic right for all people or as an integral part of human rights will make a significant contribution to resolve all the problems

Keywords:

Water, right, right to water, customization,

PDF

___

Barlow, Maude (2015), “Su Hakkımız: BM’nin Suya ve Hıfzıssıhhaya Dair İnsan Haklarını Tanımasının Beş Yıl Ardından Gelişmelerin Değerlendirilmesi”, http:// www.suhakki.org/ docs/MaudeBarlow-SuHakkimiz-tr.pdf, (20.01.2017).
BPB (2009), “Zur Begründungeines Menschenrechtsauf Wasser”, http://www. bpb.de/ internationales/weltweit/menschenrechte/38745/menschenrechtwasser?p=all, (24.01.2017).
Brown, Colin, Neves-Silva, Priscilaand Heller, Léo The Human, “Right to Waterand Sanitation: A New Perspective for Public Policies”, Journal of Ciência& Saúde Coletiva, 21(3): 661-670, 2016.
Çeçen, Anıl, “Demokrasi ve İnsan Hakları”, http://www.todaie.edu.tr/ resimler/ekler/ e5b80667cfa1490 _ek.pdf? dergi=Insan %20Haklari%20Yilligi, (20.01.2017).
Çelik, Hüseyin ve Fisunoğlu, Mahir “Poverty and The Millennium Development Goals Between 1990- 2015: The Case of Turkey”, International Conference on Eurasian Economies, Kaposvár – Hungary, 29-31 August, p.336-341, 2016.
Çetin, Mustafa (2015), “Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ve Çölleşmeyle Mücadele”, http://sahipkiran.org/2015/09/30/surdurulebilir-kalkinmahedefleri/, (01.02.2017).
Çınar, Tayfun, “Su Yönetiminde ve Finansmanında Strateji, Model ve Aktörler”, Su Yönetimi: Küresel Politika ve Uygulamalara Eleştiri, Edit: T. Çınar ve H. K. Özdinç Memleket Yayınları Ankara, s.43-93. 2010.
Çiçek, Erol, “Kar mı İnsan Hakkı mı-Bir İnsan Hakkı Olarak Su Hakkının Dava Edilebilirliği”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 80: 182-228, 2009.
Erbek, Çağlar (2011), “Negatif, Pozitif ve Aktif Statü Hakları”, http://www. caglarerbek.com/ 2013/01/negatif-pozitif-ve-aktif-statu-haklar_28.html, (08.02.2017).
Gleick, P. H. and Cooley, H. S., “Energy Implications of Bottled Water”, Environmental Research Letters, 4 (1): 1-6, 2009.
Gözler, Kemal, Anayasa Hukukuna Giriş, Bursa 2004.
Günaydın, Gökhan, “Suyun Piyasalaştırılması, Küresel Tarım - Su İlişkisi”, Memleket Dergisi, Siyaset Yönetim, Cilt: 4, Sayı: 10, 2009/10, s. 33-58, 2009.
Farkas, Lori-Beail (2013), “The Human Right toWater and Sanitation: Context, Contours, and Enforcement Prospects”, http://hosted.law.wisc.edu/ wordpress/wilj/files/2014/04/Beail-Farkas_print.pdf, (12.01.2017).
J. Shestack, Jerome, “İnsan Haklarının Felsefi Temelleri”, Liberal Düşünce, (Çev:Ali Rıza Çoban ve Bilal Canatan), 11 (43): 87-119, 2006.
Kılıç, Selim, “Modern Toplumda Hayvan Hakları Üzerine Felsefi Bir Yaklaşım”, TAAD Dergisi, 6 (22): 91-121, 2015.
Koç, Mustafa (2013), “Su Hakkı İçin Yürüyüş”, http://ahmetler.net/ index.php?option= com_ content&view=article&id=1447:su-hakki- &catid=19:mkoc&Itemid=76, (06.01.2017).
Konan, Belkıs, “İnsan Hakları ve Temel Özgürlükler Açısından Osmanlı Devletine Bakış”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15 (4): 253-288, 2011.
Kurt, Ömür, “Bir Praksis Alanı Olarak Su Hakkı”, IV. Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu 18-19 Ekim, Muğla, s.393-410, 2012.
McClanahan, William, (2014). “Green and Grey: WaterJustice, Privatization, and Resistance” Online Theses and Dissertations. Paper 201. http://encompass. eku.edu/cgi/viewcontent.cgi? article=1199&context=etd, (09.02.2017).
McGregor, Judy, Human Rights and Water, Creative Commons Attribution, Auckland, Aotearoa New Zealand, 2012.
Parmionova,The United Nations Observances (2011), “The Human Right to Water and Sanitation Milestones”, http://parmionova.blogspot.com. tr/2011/10/human-right-to-water-and-sanitation.html, (16.02.2017).
Perman, Matt (2009), “The Difference Between Negative Rights and Positive Rights”, https://www.whatsbestnext.com/2009/01/the-difference-betweennegative-rights-andpositive-rights/, (11.02.2017).
Politik & Unterricht, Menschenrechte Unveräu ßerlich – universell – unteilbar, Landeszentralefürpolitische Bildung Baden-Württemberg (LpB), 2014.
Tepe, Harun, “Sosyal Haklar ve İnsan Hakları: Sosyal ve Ekonomik Haklar Olmadan İnsan Hakları Korunabilir mi?”, Uluslararası Sosyal Haklar Sempozyumu, 22-23 Ekim 2009 Antalya, Bildiriler Kitabı, Belediye İş Sendikası Yayınları: 97-104, 2009.
Topçu, Erol, “Bir İnsan Hakkı Olarak Su Hakkı, İnsan Hakları Yıllığı”, Cilt 26, s. 15-40, 2008.
Turhan, Aydın, “İnsan Hakkı Kuşaklar Arasındaki Tamamlaycılık İlişkisi”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 4 (2): 357-378, 2013.
UNDESA (2014), “International Decade for Action “Water for Life”, http://www. un.org/ waterforlifedecade/human_right_to_water.shtml, (11.02.2017).
UNICEF/WHO (2015), “25 YearsProgress on SanitationandDrinking Water-2015 Update and MDG Asssessment”, http://apps.who.int/iris/ bitstream/10665/177752/1/9789241509145_ eng. pdf?ua=1, (12.01.2017).
UN General Assembly (2010), “Resolutionadoptedbythe General Assembly on 28 July 2010”, Sixty-fourthsessionAgendaitem 48, http://www.un.org/es/ comun/docs/?symbol=A/RES/64/ 292&lang=E, (02.02.2017).
UN-The Millennium Development Goals Report (2015), “Time For Global Action For People and Planet”, http://www.un.org/millenniumgoals/2015_ MDG_Report/pdf/MDG% 202015 %20rev%20(July%201).pdf, (17.01.2017).
UN Press Release (2003), “International Year of Freshwater 2003: UN International Year of Freshwaterto Galvanize Action on Critical WaterProblems”, http://www.un.org/events/water/ launchrelease.pdf, (20.01.2017).
UN-Economic and Social Council (2002), “General Comment No. 15- The Right to Water”, http://www2.ohchr.org/english/issues/water/docs/CESCR_ GC_15.pdf, (26.01.2017).
UNDP-Human Development Report, “Beyond Scarcity: Power, Poverty and the Global Water Crisis”, Published for the United Nations Development Programme (UNDP), New York, USA, 2006.
Ünal, Şeref, “İnsan Haklarının Tarihi, Felsefi ve Hukuki Temelleri”, Ankara Barosu Dergisi, 1994/1, s.41-74, 1994.
WWAP-United Nations World Water Assessment Programme, The United Nations World Water Development Report 2016: Water and Jobs, Paris, UNESCO, 2016.
Yılmaz, Aslı, “Yeni Sağcı Su Politikası Kavramları: fiyatlandırma, su hakkı, özerklik-katılım”, Memleket Dergisi, Siyaset Yönetim, 4 (10): 1-32, 2009.
Yüksel, Mehmet, “İnsan Haklarının Sosyo-Tarihsel Temelleri”, İnsan Hakları Yıllığı, C: 25, s.1-19, 2007.