İdari yargıda içtihatların birleştirilmesinin hâl ve şartları

Türk hukukuna özgü bir kurum olan içtihatları birleştirme yetki ve görevi yüksek mahkemelere tanınmıştır. İdari yargıda içtihatları birleştirme konusu ve bunun şartları 2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun 18, 39 ve 40’ncı maddelerinde düzenlenmiştir. Danıştay Kanununun 39’uncu maddesine göre, Danıştay’ın kendi daire ve kurullarının kesin kararları arasında aykırılık veya uyumsuzluk görüldüğü veya birleştirilmiş içtihatların değiştirilmesi gerekli görüldüğü takdirde, konu Danıştay İçtihatları Birleştirme Kuruluna sevk edilir. Kurul, ilk aşamada birleştirmeye lüzum olup olmadığını inceler. Danıştay lüzuma ilişkin takdir yetkisi konusunda çeşitli kriterlere başvurmaktadır. Bunu yaparken temel bir ilke belirlememiştir. Ancak, bu konuda idare hukukunun kodifiye edilememesi, içtihadîlik gibi özelliklerini dikkate almaktadır. Kurul birleştirmenin lüzumsuz olduğunu takdir ederse, usule ilişkin, fakat nihai olarak birleştirmeye yer olmadığına karar verir. Ancak, birleştirmeyi lüzumlu görürse ikinci aşamaya geçer ve içtihatların birleştirilmesine veya değiştirilmesi hakkında esastan karar verir. Kurul, kararlardan birini benimseyebileceği gibi, bunların dışında bir karar da verebilir. Kurulun, içtihatların birleştirilmesine ilişkin kararı kesin olup idareyi ve idari yargı mercilerini bağlar.

Requirements for unification of decisions in administrative justice

Supreme courts are authorized to unify decisions, which is a process unique to the Turkish legal system. Articles 18, 39 and 40 of the Law on Council of State define unification of decisions and set requirements for the process in the administrative justice. If there is discrepancy or incongruity between final decisions of the boards and chambers of the Council of State or if any unified decision should be modified, the matter at hand is referred to the Board of Unification of Decisions of the Council of State under Article 39 of the Law on Council of State. The Board examines whether unification is justified. The Council of State is guided by several criteria regarding its discretion about justification. It has not developed a basic principle in doing this. However, lack of codification of the administrative law, whether it is possible to pass a ruling, etc., are taken into consideration. If the Board concludes that unification of decision is not needed, it holds that there is no need to unify the decisions from a procedural perspective. However, if it concludes that unification is necessary, it gives a meritorious decision for unifying the decisions or modifying the unification decision. The Board may adopt one of the existing decisions, or it may choose to give another decision. The Board's decision concerning the unification of decisions is final and binds the administration and the administrative judiciary.

PDF

___

Arslan, Ahmet-Dündar: Tuncay: Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu Kararları (1933’de Günümüze), Ankara, 2002.
Bilge, Necip: Yargısal İçtihatların Bağlayıcı Gücü ve İçtihatları Birleştirme Kararları, Dr. A. Recai SEÇKİN’e Armağan, AÜHF Yayınları No:351
Coşkun, M. Kürşak: “İçtihatların Birleştirilmesi”, Ankara Barosu Dergisi, 2001, S.1,
Coşkun, Sabri / Karyağdı, Müjgan: İdari Yargılama Usulü, Örnek İçtihatlar- Yorumlar, Ankara, 2001.
Danıştay Dergisi (S. 4, 18-19, 40-41, 44-45, 48-49, 52-53, 54-55, 56-57, 60- 61, 67, 72-73 78-79, 81, 82-83, 86, 89, 91, 97, 98, 103-104-105-106)
Danıştay Kararlar Dergisi (Eski S.123-126; Yeni S.1, 2 )
Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu Kararları (1933-1983), Danıştay Başkanlığı Yayınları No:37, Ankara, 1984.
Danıştay İçtihatları Birleştirme Kararları (1953-1966), Danıştay Başkanlığı Yayınları No:1, Ankara, 1966.
Danıştay İçtihatları Birleştirme Kararları II (1967-1972), Danıştay Başkanlığı Yayınları No:16, Ankara, 1973.
Danıştay İçtihatları Birleştirme Kararları III (1973-1984), Danıştay Başkanlığı Yayınları No:41, Ankara, 1985.
Duran, Lütfi: Danıştay’ın İçtihatları Birleştirme Uygulaması, Doç. Dr. Cem SAR’a Armağan, SBF Dergisi, C. XXVII, Eylül-1972, NO:3.
Kuru, Baki: İçtihatların Birleştirilmesi Yolu İle İlgili Bazı Sorunlar, Konferans Metni, AÜHF Yayınları, No: 415, Ankara, 1977.
Kuru, Baki / Arslan Ramazan / Yılmaz, Ejder: Medeni Usul Hukuku (Ders kitabı), 18. B., Ankara, 2007.
Müderrisoğlu, Hakkı: Danıştay Kanunu, Ankara, 1978
Özyörük, Mukbil: İdare Hukuku Dersleri, Ankara,1973 (Teksir)
Onar, Sıddık Sami: İdare Hukukunun Umumi Esasları, 3.B., Hak Yayınevi, 1966, İstanbul.
Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz /Özekes, Muhammet: Medeni Usul Hukuku, 11.B., Yetkin Yayınevi, Ankara, 2011.
Tuncay, Aydın: H.: İdare Hukuku ve İdari Yargının Bazı Sorunları, “İdari Yargıda İçtihatların Birleştirilmesi Müessesesi”, Danıştay Başkanlığı, No:14, Ankara 1972, s.240-27754 vd.
Tuncay, Aydın H. / Özdeş, Orhan / Başpınar, Recep: Danıştay’da Yargılama Usulü, Yüzyıl Boyunca Danıştay, 1868-1968, Ankara, 1968
Zeybek, Ali Cavit: Yargı İçtihatlarının Hukuk Kaynağı Olarak Değeri ve Yeri, DD, S.68-69.