HEKİMİN EMBRİYONİK KÖK HÜCRE NAKLİNDEN DOLAYI KİŞİSEL SORUMLULUĞU

Kök hücre nakli, en yeni tıbbimüdahalelerden birini oluşturmakla birlikte tıphukuku kuralı kapsamında standart yöntemlerinsonuç vermemesi halinde uygulanabilecektir. Kökhücre nakline ilişkin olarak mevzuatımızda açıkbir düzenleme bulunmamaktadır. Dolayısıyla,hekimin kök hücre naklinden doğan hukukîsorumluluğu kapsamında uygulanabilecek özelbir düzenleme bulunmamaktadır. Hekimin bukonudaki hukuksal sorumluluğunun tespitiaçısından öncelikle, Anayasanın yaşam hakkınıdüzenleyen 17. maddesi, Avrupa İnsan HaklarıSözleşmesi’nin yaşam hakkına ilişkin 2. maddesi,Avrupa Konseyi Biyoloji ve Tıbbın UygulanmasıBakımından İnsan Hakları ve İnsan HaysiyetininKorunması Sözleşmesi, Avrupa İnsan Haklarıve Biyotıp Sözleşmesinin ilgili hükümleri, TürkCeza Kanununun 90. maddesinin 4. fıkrasındadüzenlenen insan kökenli biyolojik maddelerinalınması aşılanması ve naklinin yazılı izinlemümkün olacağına ilişkin hükmü, Türk MedeniKanununun 23. maddesi, 2238 sayılı Organ veDoku Alınması, Saklanması ve Nakli HakkındakiKanunun ve ilaç ve biyolojik ürünlerin KlinikAraştırmalar Hakkında Yönetmeliğin, ÜremeyeYardımcı Tedavi Merkezleri Yönetmeliğininilgili hükümleri ve Sağlık Bakanlığının bukonudaki genelgeleri kapsamında yapılacakdeğerlendirme ile hekimin meslek kusurununbulunup bulunmadığı saptanarak meslekkusurunun bulunması halinde, hekimin hekimliksözleşmesinden doğan borçları kapsamındabir ihlâlinin bulunup bulunmadığı belirlenerek,kök hücre nakli neticesinde zararın doğmasıhalinde hekimin hukuksal sorumluluğunadayanılabilinecektir.

Physicians Legal Liability from Stem Cell Transplatıon

Stem cell transplantation may be performed if standard methods involving rules for secondhand instruments do not yield results. There is no clear regulation in our legislation regarding stem cell transplantation. Therefore, there is no specific regulation that can be applied within the scope of legal responsibility of the physician stemming from stem cell transplantation. Firstly, Article 17 of the Constitution, which regulates the right to life of the Constitution, Article 2 of the European Convention on the Rights of Life of the Convention on Human Rights, Convention of the Council of Europe on the Protection of Human Rights and Human Dignity in Terms of Biological and Medical Application and European Convention on Human Rights and Biomedicine the provisions of article 23 of the Turkish Civil Code, the Law No. 2238 on the Reception of the Organ and Tissue, the Law on the Supervision of the Organ and the Tissue, and the Law No. 27089 on the provision of immunization of human biological materials, Regulations on Research, Regulations on the Regulation of Urea Treatment Centers and the evaluation of the Ministry of Health in the context of this general outline, and whether the physician has an occupational defect in the event of finding a fault in the profession, it is determined whether there is a violation within the scope of the debts arising from the physician’s contract of the physician and if the damage is caused by stem cell transplantation, it will be based on the legal responsibility of the physician.

PDF

___

AKINCI, Şahin, Türk Özel Hukukunda İnsan Kökenli Biyolojik Madde Nakli Kavramı ve Bundan Doğan Hukuki Sonuçlar, Ankara 1996
AKMAN, Sermet, Sorumsuzluk Anlaşması, İstanbul 1976
AKYILDIZ, Sunay, “Mevzuatımızda Hastanın Hak Arama Yolları” Sağlık Hakkı Dergisi, Türk –Alman Tıp Hukuku Sempozyumu Özel Sayısı, S.3, Kasım 2007, s.65-79
ATABEK, Reşat/ SEZEN, Merih, “Hekimin Mesuliyeti”, İstanbul Barosu Dergisi, C:28, 1954, s.145 vd.
AYAN, Mehmet, Tıbbi Müdahalelerden Doğan Hukuki Sorumluluk, Ankara 1991
ÇOBAN, Aykut, “Türkiye’de İnsan Embriyosu Üzerinde Araştırma Yapmanın Hukukî Sorunları, Türkiye Barolar Birliği Dergisi 2009, S.86, s.204-248 (İnsan Embriyosu)
ÇOBAN, Aykut, “Türkiye’de Üreme Sürecinde Oluşturulan Tüpteki İnsan Embriyosunun Hukuki Statüsü”, İnsan Hakları Yıllığı 2009, C.27, s.75-96 (Tüpteki İnsan Embriyosu)
BAYRAKTAR, Köksal, Hekimin Tedavi Nedeniyle Cezai Sorumluluğu, İstanbul 1971
BEKSAÇ, Meral, “Kök Hücre, Ne? Nasıl? Niçin? Ne Zamandan Beri? Nereye Kadar?”, Bilim ve Teknik Dergisi, S.511, Haziran 2010, s.36-40
DEMİR, Mehmet, “Hekimin Sözleşmeden Doğan Sorumluluğu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2008, s.225-252
DEMİR, Mehmet, “Türk ve Alman Hukukunda Embriyonsal Kök Hücre Araştırmalarına İlişkin Yasal Durumların Karşılaştırılması”, Türk Tıp Etiği ve Araştırmaları Yıllığı, Ekim 2009-2010, s.81-96
ERMAN, Barış, Ceza Hukukunda Tıbbi Müdahalelerin Hukuka Uygunluğu, Ankara 2003
ERTAŞ, Şeref, “Alman Hukukunda Hekimin Mesleki Kusurdan Sorumluluğu”, Ege Üniversitesi Hukuku Fakültesi Dergisi, 1981, S.1, s.173-205
EŞİTLİ, Aygün Ezgi, İnsan Üzerinde Deney ve Deneme Suçları, Ankara 2012
HAKERİ, Hakan, “Kök Hücre Çalışmaları ve Hukuki Boyutu” Yüksek Teknoloji Tıbbı ve Hekim-Hasta İlişkisi, Uluslararası Katılımlı 2. Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Sempozyumu Bildiri Kitabı, İstanbul 2006, s.51-57
HAKERİ, Hakan, “Kök Hücre Çalışmaları, Klonlama Ve Yeni Klinik Araştırmalar
Hakkında Yönetmelik”, Sağlık Dergisi, 2009
HAKERİ, Hakan, Tıp Hukuku, Ankara 2015
HAKERİ, Tıp Hukuku, Ankara 2007
İPEKYÜZ YAVUZ, Filiz, Türk Hukukunda Hekimlik Sözleşmesi, İstanbul 2006
KATOĞLU, Tuğrul, “Türk Hukukunun Bir Parçası Olarak Avrupa Konseyi İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2006, C.55, S.1, s.157-193
KORKUT, Levent, “Biohukuk bakış açısıyla Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Ceninin Hukuki Statüsü”, Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, S.27, Tesa Eğitim Sağlık ve Araştırma Vakfı, İstanbul 2013, s.86-89
KIRKBEŞOĞLU, Nagehan, Soybağı Alanında Biyo, İnsan Doğasının Geleceği, İstanbul 2006
OĞUZTÜRK, Burcu Kalkan, Türk Medeni Hukuku’nda Biyoetik Sorunlar, İstanbul 2011
OZANOĞLU, Hasan Seçkin, “Hekimlerin Hastalarını Aydınlatma Yükümlülüğü”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2003, s.55-77
ÖZBİLEN, Arif Barış, İnsan Kökenli Biyolojik Maddelere İlişkin Hukuki İşlemler, İstanbul 2011
ÖZSUNAY, Ergun, “Alman ve Türk Hukuklarında Hekimin Hastayı Aydınlatma Ödevi ve İstisnaları”, Sorumluluk Hukukundaki Yeni Gelişmeler V. Sempozyumu, İstanbul 1983, s.31-59
ÖZGÜL, Mehmet Emin, Yeni Tıbbî Yöntemlerin Hukuka Uygunluğu, İstanbul 2010
REİSOĞLU, Seza, “ Hekimlerin Hukuki Sorumluluğu” Sorumluluk Hukukundaki Yeni Gelişmeler V. Sempozyum, İstanbul 1983
ROSENAU, Henning, (Çeviri: Hakan Hakeri), “Yeniden Canlı Üretimi, Tedavi Edici Klonlama Tartışmaları ve Alman Kök Hücre Kanunu”, Tıp Ceza Hukuku 2003, Türkiye Cumhuriyetinin 80. Kuruluş Yıldönümüne Armağan, s.68vd.
ROSENAU, Henning, (Çeviri: Hakan Hakeri), “Avrupa Konseyi Biyotıp Sözleşmesine Göre Embriyon Araştırmaları ve Tedavi Amaçlı Kopyalama”, Kamu Hukuku Arşivi, Kasım 2005, s.137-144
SCHREİBER, Hans-Ludwig, “ Hayvandan İnsana Hücre- Doku Nakli- Hukuksal Görünüş” (Çeviren: Veli Özer ÖZBEK) Türkiye Cumhuriyeti 80. Kuruluş Yıldönümüne Armağan, Tıp ve Ceza Hukuku, Ankara 2004, s.94vd.
SÖĞÜT, İpek Sevda, “Yasal Belirsizlik: Embriyonik Kök Hücre Çalışmaları” Türkiye Barolar Birliği Dergisi 2018, S.134, s.37-70
ŞEN, Ersan, “İnsan Üzerinde Bilimsel Deney ve Deneme Suçları” Tıp Ceza Hukukunun Güncel Sorunları, Türkiye Barolar Birliği, Ankara 2008, s.588-646
ŞENER, Nurhan, “Kök Hücre Araştırmaları, Etik ve Yasal Tartışmalar”, Hukuk Gündemi 2012, S.1, s.54vd
ŞENOCAK, Zarife, Özel Hukukta Hekimin Sorumluluğu, Ankara 1998
TACİR, Hamide, “Yaşama Hakkı Kapsamında Yaşamın Başlangıcı, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, C.19, S.2, 2013, s.1306-1307
ÜNVER, Yener, “Avrupa Biyo-Hukuk Sözleşmesi’nin Türk Hukukuna Etkileri, Kamu Hukuku Arşivi, Kasım 2005, s.183-184
ZENGİN, Mehmet Ali, Biyoloji Uygulamaları ve Tıbbi Müdahaleler Karşısında, İnsan Haklarının Korunması, Ankara 2012
ZEVKLİLER, Aydın, “ Tedavi Amaçlı Müdahalelerde Kişilik Haklarına Saldırının Sonuçları” Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1983.
ZEYTİN, Zafer, “Hasta- Hekim İlişkisinde Hekimin Aydınlatma Yükümlülüğü”, Sağlık Hakkı Dergisi, Türk- Alman Tıp Hukuku Sempozyumu, Özel Sayısı, S.3, Kasım 2007, s.165-190
ZEYTİN, Zafer, “Üreme Tıbbı, Soybağı ve Hukukî Sonuçları”, Tıp Hukuku Dergisi, S.7, 2015, 211-233