Hak arama yolları ve adil yargılanma hakkı

Hak arama özgürlüğü, temel hak ve özgürlüklerin en bilinen ve önemlilerinden biridir. Çünkü hak olarak ifade ettiğimiz şey her zaman doğrudan sunulmadığı için gerçek anlamda hakkın varlığından söz edilebilmesi insanlara var olan haklarını elde etme imkânı tanınmasına bağlıdır. Özellikle insanlara haklarını ihlâl eden başta devlet olmak üzere tüzel kişilere karşı ve yine gerçek kişilere karşı haklarını savunabilme imkânı tanınmalıdır. Öteden beri ulusal ve uluslararası hukuk metinlerinde ifadesini bulan hak arama özgürlüğü, başvurulan makamların niteliğine göre birden fazla yöntemle kullanılabilmektedir. İşte bu çalışmamızda özellikle 1982 Anayasa’sı ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi bağlamında bu yöntemleri ortaya koymaya çalışacağız. Adil yargılanma hakkının tanımı ve unsurlarıyla hak arama özgürlüğünün yargı makamları önünde kullanılma yöntemi arasındaki ilişki de dikkate değer olduğundan çalışmamızda bu hususa da değinmeye çalıştık. Yine hak arama özgürlüğünü kullanırken başvurulabilecek yöntemleri sınıflandırırken en bilinen yöntemleri incelemekle birlikte; doktrinde bazı yazarlarca ifade edilen diğer yöntemlere de kısaca yer vermeye çalıştık.

The ways of the right for an effective remedy and the right to a fair trial

Freedom of the right for an effective remedy is one ofthe most-well known and important of fundemental rights and freedoms.Since the thing called right isn’t presented directly all the time,talking about the presence of right depends on giving people the opportunity their rights at present.Especially people should be given the opportunity of argueing for their rights against the legal people including the government and the natural people who violate their rights. Freedom of the right for an effective remedy defined in the national and international law scripts has been able to be used with a method more than one heretofore according to the quality of the referenced authorities.In this study,we will try to put forward these methods especially in the context of the 1982 constitution and European Human Rights Agreement. The relation between the definition of the right to a fair trial and the method of freedom of the right for an effective remedy with its elements in front of the judicial authorities is remarkable,in this study we also tried to touch upon this point.While classifying the methods to be applied in the usage of freedom of the right for an effective remedy, we shortly tried to give place to the other methods mentioned by the some writers in doctrine together with studying the best-known methods.

PDF

___

AKÇO, Seda/ KOYUNCUOĞLU, Tennur; “Çocuk ve Kadınların Hak Arama Özgürlüğü ve Adli Yardım”, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt:83 Sayı:2009/4 Temmuz- Ağustos. S.1827-1838.
ARMAĞAN, Servet; “Temel Haklar ve Ödevler, Fakülteler Matbaası”, İstanbul 1980.
ARMAĞAN, Servet; “Dilekçe Hakkı ve 1961 Anayasası”, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1972.
ATEŞ, Mustafa; “Hak Arama Özgürlüğü ve Meslek Birlikleri Üzerinden Hak Takibi: Anayasa Mahkemesinin FSEK Madde 41/12 Hükmüne İlişkin İptal Kararına Dair Bir Tenkit”, Terazi Hukuk Dergisi, Yıl:5 Sayı:51, Seçkin Yayınları, Ankara Kasım 2010. s. 73-89
BAŞGİL, Ali Fuat; “Vatandaşların Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Müracaat Hakkı”, Ebul’ula Mardine Mardine Armağan, İÜHF Yayını no. 387, İstanbul 1944, s.144-145.
BAŞLAR, Kemal; “Türk Mahkeme Kararlarında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi”, Şen Matbaa, Ankara Ekim 2007.
CAN, İsmet/ ÇELİK, Taşkın/ DEMİR, Ömer/ ÖZDEMİR, Serpil/ KARABULUT, Şehnaz/ GÜRPUNAR, Nilüfer; “Hak Arama Özgürlüğü Açısından İdari Yargı”, Türk Hukuk Enstitüsü Dergisi Yıl:2 Sayı:19, Ankara Haziran 1997. s. 3-11.
CENGİZ, Serkan/ DEMİRDAĞ, Fahrettin/ ERGÜL, Teoman/ McBRİDE, Jeremy/ TEZCAN, Durmuş; “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Ceza Yargılaması Kurum ve Kavramları”, Türkiye Barolar Birliği, Ankara Kasım 2008.
ÇELİK, Adem; “Adil Yargılanma Hakkı”, Adalet Yayınevi, Ankara 2007.
ÇOLAK, Nusret İlker/ ÖZDEMİR, Dursun; “İdari Yargıda İdare Lehine Vekalet Ücreti ve Hak Arama Özgürlüğüne Etkisi”, Kazancı Hukuk Dergisi Sayı: 75-76, Bahçeşehir Üniversitesi, y.y, s.7-24.
GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref; “Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kaynakları”, 18. Bası, Turhan kitabevi Ankara 2003.
GÜRAN, Sait; “Hak Arama Özgürlüğünün İki Boyutu”, Anayasa Yargısı ( Anayasa Mahkemesinin 30. Kuruluş yıldönümü nedeniyle düzenlenen sempozyumda sunulan bildiriler), Ankara 1993, s. 23-42.
İNCEOĞLU, Sibel; “Adil Yargılanma Hakkı ve Yargı Etiği”, Ankara Kasım 2007.
KABOĞLU, İbrahim Ö.; “Özgürlükler Hukuku”, Afa Yayınları, genişletilmiş 4. Baskı İstanbul Nisan 1998.
KAPLAN, Gürsel; “Uyarma ve Kınama Cezalarına Karşı Yargı Yoluna Başvurmayı Engelleyen Düzenlemelerin Hukuk Devleti Prensibi Açısından Değerlendirilmesi”, AÜEHFD Cilt:7 Sayı: 3-4 Erzincan 2003. s. 309-334.
KAŞIKARA, M. Serhat; “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Çerçevesinde Adil Yargılanma Hakkı ve Türkiye”, Adalet Yayınevi, Ankara 2009.
OĞURLU, Yücel; “İdari Yaptırımlar Karşısında Yargısal Korunma”, Seçkin Yayınevi, Ankara 2000.
ÖZDEK, Yasemin; “Avrupa İnsan Hakları Hukuku ve Türkiye”, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi, Ocak 2004, y.y.
TAŞKIN Ahmet, “Açlık Grevleri ve Hak Arama Hürriyeti”, AÜEHFD C:7 Sayı: 3-4 Erzincan 2003, s. 513-556.
TAŞKIN, Ş. Cankat; “İdari Yargının Güncel Sorunları ve Yargı Kararlarının Uygulanmaması”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi Sayı 71, Şen Matbaa, Ankara Temmuz-Ağustos 2007, s. 300-338.
TEZİÇ, Erdoğan; “Anayasa Hukuku”, 11. Bası, Beta Yayınları, İstanbul Ekim 2006.
YENİCE, Kazım; “Hak Arama Özgürlüğü ve Danıştay”, İnsan Hakları Yıllığı Yıl: 2, Sevinç Matbaası, Ankara Aralık 1980, s. 111-130.
YILDIRIM, Ramazan; “İdari Başvurular”, İkinci Baskı Mimoza Yayınları, Temmuz 2006 Konya.