Evliliğin butlanının evlenme nedeniyle kazanılaqn Türk vatandaşlığına etkisi hususunda değerlendirmeler

Türk vatandaşlığının evlenme yoluyla kazanılması 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 16. maddesinde düzenlenmiştir. Türk vatandaşıyla evli yabancı, Türk va- tandaşlığını İçişleri Bakanlığının kararıyla kazanabilir. 5901 sayılı Kanun m. 16(3)’de, evliliğin butlanına karar verilmesi hâlinde, evlilik nedeniyle Türk vatandaşlığını ka- zananların, evlenmede iyiniyetli iseler vatandaşlıklarını muhafaza edecekleri hüküm altına alınmıştır. Ancak, Türk Vatandaşlığı Kanununa İlişkin Yönetmelik m. 31(1) ev- lenme yoluyla Türk vatandaşlığını kazanan kişinin, evliliğinin butlanına karar veril- mesi hâlinde Türk vatandaşlığını kaybedeceğini belirtmiştir. Aynı maddede, evlenme ile Türk vatandaşlığını kazanan yabancının, Bakanlıkça yapılacak inceleme sonucun- da evlenmede iyiniyetli olduğunun tespiti durumunda Türk vatandaşlığını muhafaza edeceği de ifade edilmiştir. Makalede, söz konusu hükümler, Anayasa m. 66/III, Türk vatandaşlık hukukunun ilkeleri ve 5901 sayılı Kanunun sistematiği bağlamında değer- lendirilmiştir. Ayrıca, evliliğin butlanıyla ilgili kanunlar ihtilâfı ve milletlerarası usûl hukuku meselelerine de değinilmiştir.

Assessments on the impact of nullity of marriage on the acquisition of Turkish nationality by way of marriage

Acquisition of Turkish nationality by way of marriage is regulated under Article 16 of the Turkish Nationality Act, numbered 5901. According to the said provision a foreign spouse married to a Turkish national can acquire Turkish nationality following the decision of the Ministry of Interior Affairs. Article 16(3) states that in the event of declaration of nullity of marriage, persons who have acquired Turkish nationality by way of marriage shall keep their nationality provided that they got married in good faith. On the other hand Article 31(1) of the By-Law on the Implementation of Turkish Nationality Act states that persons who have acquired Turkish nationality shall lose their nationality in the event of declaration of nullity of marriage. Article 31(1) also states that a foreigner who acquired Turkish nationality by way of marriage shall keep his/her nationality, only if it is determined by an investigation of Ministry of Interior Affairs that he/she was in good faith in marriage. This article aims to evaluate the said provisions as regards Article 66/III of the Turkish Constitution, principles of Turkish nationality law and the system of the Turkish Nationality Act. Issues on conflict of laws and international procedure as regards nullity of marriage are also covered.

___

  • AKINCI, Ziya/DEMİR GÖKYAYLA, Cemile: Milletlerarası Aile Hukuku, İstanbul: Vedat 2010.
  • AKINTÜRK, Turgut/ATEŞ KARAMAN, Derya: Türk Medenî Hukuku, Aile Hukuku, C. II, B. 14, İstanbul: Beta 2012.
  • ARAT, Tuğrul: “Yabancı İlâmların Tanınması ve Tenfizi”, AÜHFD, 1964, C. XXI, s. 421-527.
  • AYBAY, Rona: Kadının Uyrukluğu Üzerinde Evlenmenin Etkisi, Ankara: AÜSBF 1980.
  • AYBAY, Rona: Vatandaşlık Hukuku, B. 2, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversi- tesi 2006. [Vatandaşlık Hukuku]
  • BERKİ, O. Fazıl: “Türk Hukukunda Evlenmenin Tâbiiyete Etkisi”, AÜHFD, 1946, C. 3, S. 1, s. 46-61.
  • BERKİ, O. Fazıl: “Türk Hukukunda Evlenmenin Tâbiiyete Etkisi”, Prof. Dr. H. C. OĞUZOĞLU’na Armağan, Ankara: AÜHF 1972, s. 89-100. [1972]
  • BİRSEN, Kemaleddin: Devletler Hususî Hukuku, C. I, Tâbiiyet-Yabancıla- rın Hukuku, İstanbul: İÜHF 1936.
  • ÇELİKEL, Aysel/ERDEM, Bahadır B.: Milletlerarası Özel Hukuk, B. 12, İstanbul: Beta 2012.
  • DOĞAN, Vahit: Türk Vatandaşlık Hukuku, B. 12, Ankara: Savaş 2014.
  • DOĞAN, Vahit: Milletlerarası Özel Hukuk, B. 2, Ankara: Seçkin 2013. [MÖH]
  • DURAL, Mustafa/ÖĞÜZ, Tufan/GÜMÜŞ, Mustafa A.: Türk Özel Hukuku C. III Aile Hukuku, İstanbul: Filiz 2011.
  • EKŞİ, Nuray: Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi, B. 2, İstanbul: Beta 2000. [Yetki]
  • EKŞİ, Nuray: Milletlerarası Özel Hukuk II Pratik Çalışma Kitabı, B. 4, İstan- bul: Beta 2012.
  • ERDEM, B. Bahadır: “4686 sayılı Kanunla Türk Vatandaşlık Kanunu’nun 5. Maddesinde Yapılan Değişikliğe Göre Türk Vatandaşlığının Evlilik Yolu İle Kazanılması”, MHB, 2003, Y. 23, S. 1-2 [Prof. Dr. Gülören TEKİNALP’e Armağan], s. 339-361.
  • ERDEM, B. Bahadır: Türk Vatandaşlık Hukuku, B. 3, İstanbul: Beta 2013. [Vatandaşlık Hukuku]
  • ERTEN, Rifat: “5901 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununa Göre Türk Vatan- daşlığının Kazanılması”, Prof. Dr. Fırat ÖZTAN’a Armağan, C. I, Ankara: Turhan 2010, s. 917-959.
  • FİŞEK, Hicri: Türk Vatandaşlık Hukuku, Ankara: AÜHF 1959.
  • FİŞEK, Hicri: “Vatandaşlığa Alınmanın İptali”, Prof. Dr. Osman F. BER- Kİ’ye Armağan, Ankara: AÜHF 1977, s. 373-371. [İptal]
  • GENÇCAN, Ö. Uğur: Aile Hukuku, Ankara: Yetkin 2011.
  • GİRAY, F. Kerem: “5901 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu Hakkında Değer- lendirme”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2011, S. 1 (Prof. Dr. Atâ SAKMAR’a Armağan), s. 381-402.
  • GÖĞER, Erdoğan: Türk Tâbiiyet Hukuku, B. 4, Ankara: AÜHF 1979.
  • GÜNGÖR, Gülin: “Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi”, MHB, 2000, Y. 17-18, S. 1-2 (1997-1998) [Prof. Dr. Yılmaz ALTUĞ’a Armağan], s. 229-250.
  • GÜNGÖR, Gülin: Tâbiiyet Hukuku (Gerçek Kişiler-Tüzel Kişiler-Şeyler), B. 2, Ankara: Yetkin 2014. [Tâbiiyet Hukuku]
  • GÜNGÖR, Gülin: “The Acquisition of Turkish Nationality by Way of Marri- age Following the June 2003 Amendment”, ALR, 2004, V. 1, No. 1, pp. 29-49. [Marriage]
  • GÜVERCİN, Ayşe: “Türk Vatandaşı ile Evlenen Yabancılar Hakkında Türk Vatandaşlık Kanunu’nda Getirilen Yeni Düzenleme”, KOÜ Hukuk Fakültesi Dergisi, 2005, S. 5, s. 27-41.
  • KNOP, Karen/CHINKIN, Christine: “Remembering Chrystal MACMIL- LAN: Women’s Equality and Nationality in International Law”, Michigan Journal of International Law, 2000-2001, Vol. 22, pp. 523-585.
  • NOMER, Ergin: Devletler Hususî Hukuku, B. 20, İstanbul: Beta 2013. [DHH]
  • NOMER, Ergin: Türk Vatandaşlık Hukuku, B. 20, İstanbul: Filiz 2014.
  • OSMANAĞAOĞLU, Cihan: Tanzimat Dönemi İtibarıyla Osmanlı Tâbiiye- tinin (Vatandaşlığının) Gelişimi, İstanbul: Legal 2004.
  • PRADHAN-MALLA, Sapana/GAUTAM, Phanindra: “Women’s Right to Nationality and Citizensip”, IWRAW Asia Pacific Occasional Papers Series No. 9, Kuala Lumpur/Malaysia: IWRAW Asia Pacific 2006.
  • RUHİ, A. Cemal: “Evlenme Yolu İle Türk Vatandaşlığının Kazanılması”, Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısı Sempozyumu (29 Şubat 2008), (Ed. Vahit DOĞAN/Feriha Bilge TANRIBİLİR/Banu ŞİT), Ankara: Seçkin 2008, s. 107- 117.
  • SANDYS, Edwina: Women, Nationality and Citizenship, UN Division for the Advancement of Women, Department of Economic and Social Affairs, June 2003.
  • SARGIN, Fügen: “Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda Değişiklik Yapan 2003 Tarih ve 4866 Sayılı Kanun Kapsamında Bir Değerlendirme”, AÜHFD, 2004, C. 53, S. 1, s. 27-63.
  • SAYMAN, Yücel: Türk Devletler Hususi Hukukunda Evlenmenin Kuruluşu, İstanbul: İÜHF 1982.
  • SEVİĞ, M. Raşit: Devletler Hususî Hukuku (Giriş, Vatandaşlık ve Yabancı- lar Hukuku), İstanbul: İÜHF 1983.
  • ŞANLI, Cemal/ESEN, Emre/ATAMAN-FİGANMEŞE, İnci: Milletlerara- sı Özel Hukuk, B. 2, İstanbul: Vedat 2014.
  • TANRIVER, Süha: Türk Aile Mahkemeleri, Ankara: Yetkin 2014.
  • TEKİNALP, Gülören/UYANIK ÇAVUŞOĞLU, Ayfer: Milletlerarası Özel Hukuk, Bağlama Kuralları, B. 11, İstanbul: Vedat 2011.
  • TİRYAKİOĞLU, Bilgin: “Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısına Göre Va- tandaşlığın Yetkili Makam Kararıyla Kazanılması”, Türk Vatandaşlığı Kanu- nu Tasarısı Sempozyumu (29 Şubat 2008), (Ed. Vahit DOĞAN/Feriha Bilge TANRIBİLİR/Banu ŞİT), Ankara: Seçkin 2008, s. 79-96.
  • TİRYAKİOĞLU, Bilgin: “Yeni Türk Vatandaşlığı Kanununun Eleştirel Ana- lizi”, Vatandaşlık, Göç, Mülteci ve Yabancılar Hukukundaki Güncel Gelişme- ler - Uluslararası Sempozyum Bildirileri (15-16 Mayıs 2009, Eskişehir), (Ed. Kay HAILBRONNER/Bilgin TİRYAKİOĞLU/Esin KÜÇÜK/Katja SCH- NEIDER), Ankara: TBB 2010, s. 24-66. [Analiz]
  • TİRYAKİOĞLU, Bilgin: “Türklerin Kişi Hallerine İlişkin Davalarda Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi”, Prof. Dr. Tuğrul ARAT’a Armağan, Ankara: Yetkin 2012, s. 1141-1165. [Türklerin Kişi Halleri]
  • ULUOCAK, Nihal: Türk Vatandaşlık Hukuku, B. 3, İstanbul: Filiz 1987.
  • UNAT, İlhan: Türk Vatandaşlık Hukuku (Metinler-Mahkeme Kararları), An- kara: AÜSBF 1966.