Düşünce ve ifade özgürlüğü kapsamında Türk ceza kanunu'nun 301. maddesinin değişimi

İnsan hakları kavramının kuşaklara göre yapılan ayrımında birinci kuşak haklar içerisinde yer alan düşünce ve ifade özgürlüğü, dinamik bir yapıya sahip olup zamanla değişime uğramaktadır. Düşünce ve ifade özgürlüğü, insanların düşüncelerinden ve düşüncelerinin dışa yansıması olan ifadelerinden dolayı hukukun genel ilkeleri çerçevesindeki kısıtlamalar dışında sorumlu tutulmamasıdır. Ancak bazen ülkelerin siyasi atmosferi nedeniyle özellikle elinde iktidar gücünü bulunduran kesimler tarafından değişik amaçlarla düşünce ve ifade özgürlüğünü kısıtlayıcı düzenlemeler yapılabilmektedir. Düşünce ve ifade özgürlüğünü demokratik bir ülkede kısıtlayan hükümlerden birisi de ülkemizdeki Türk Ceza Kanunu 301. maddesindeki hükmün benzeri düzenlemeler olduğu ileri sürülmektedir. Ülkemizde bu düzenleme ile Türk milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, devletin bazı kurum ve organlarını aşağılamak suç olarak kabul edilmiştir. Avrupa Birliğine üye ülkelerin bazılarında Türk Ceza Kanunu 301. madde benzeri düzenlemeler olmakla birlikte Türkiye, maddenin uygulamaları yönünden sık sık eleştirilere uğramakta ve kanundan bu maddenin çıkartılması tavsiye olunmaktadır. Bu eleştiriler bazen haklı olmakla birlikte 301. maddenin tamamının kanundan çıkarılmasının, maddenin koruduğu değer ve kurumlara yapılan aşağılayıcı ifadelerin yaptırımsız kalabileceği ve bazı durumlarda toplumda onarılmaz yaralar açabileceğini de göz önünde tutmak gerekir.

The change of Turkish penal code article 301.in the content of the freedom of thought and expression

The freedom of thought and expression which is in the first-generation of human rights according to the division of human rights into the generations, has a dynamical structure and varies by the passage of time.The freedom of thought and expression is not making the people responsible for their thoughts and the expressions-which are the reflections of their thoughts-except the restrictions which are within the framework of the genereal principles of law. But, sometimes because of the countries political athmosphere some restrictive regulations are done about the freedom of thought and expression especially by the groups with different aims who hold the government power. It is alleged that one of the rules which restricts the freedom of thought and expression in a democratical country is Turkish Penal Code article 301. in our country. It is alleged that there are some regulations like the rules which are in article 301. with these regulations, humiliating the Turkish Republic and some foundations and organs of the state recognized as a crime in our country. Although there are some regulations which are like the Türkish Penal Code article 301. in some of the European Union Countries. Turkey often takes criticisms about the application of these article and advised to elicit this article from the code. These criticisms could be right sometimes but it should be considered that eliciting this article ( this article protects some values and foundations) could leave the expressions which humiliate the values and foundations without any sanction. And it also should be considered doing that could cause some irrecoverable injuries in the society in some situations.

PDF

___

ARTUK, Mehmet Emin, “Türklüğü, Cumhuriyeti, Devletin Kurum ve Organlarını Aşağılama Suçu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 70, 2007, s.214-243.
CAN, Osman, “ “Kutsallar” ve Düşünce Özgürlüğü – TCK 301. Madde”, Ceza Hukuku Dergisi”, S.5, s.319-336.
DERDİMAN, R. Cengiz, “Türk Ceza Kanunun 301. Maddesindeki Değişikliğin Hukuki ve Siyasi Sonuçları”, Ceza Hukuku Dergisi, S.9, 2009, s.7-23.
GELGÖR, Burhan, “Basın Özgürlüğü”, Adalet Dergisi-26. Sayı, Adalet Bakanlığı Yayın İşleri Dairesi Başkanlığı, 2006.
GÜNDAY, Metin, İdare Hukuku, İmaj Yayıncılık, Ankara, 2002.
HATEMİ, Hüseyin, Düşünce Özgürlüğünün İlahi-Tabii Hukuk’ta Temellendirilmesi ve Kavramsal Sınırları, Hayrettin Ökçesiz (Der), , Düşünce Özgürlüğü, AFA Yayıncılık, Hukuk Felsefesi ve Sosyoloji Arşivi Yayınları 3, İstanbul, 1998, s. 107-114.
İNAM, Ahmet, “Düşünce Özgürlüğünden Özgür ve Özgürleştirici Düşünceye..”, Hayrettin Ökçesiz (Der), Düşünce Özgürlüğü, AFA Yayıncılık, Hukuk Felsefesi ve Sosyoloji Arşivi Yayınları 3, İstanbul, 1998, s. 37-46.
KAZAN, Turgut, İfade Özgürlüğü ve Terörle Mücadele Yasası, Tarihlendirme:2002, http://www.tchd.org.tr/MenuContent.aspx?id=140, Erişim Tarihi:28.03.2011.
KLENNER, Herman, İfade Özgürlüğünün Tarihi ve Sorunları Üzerine, Çev: (Nihat Ünler), Hayrettin Ökçesiz (Der), Düşünce Özgürlüğü, AFA Yayıncılık, Hukuk Felsefesi ve Sosyoloji Arşivi Yayınları 3, İstanbul, 1998, s. 97-106.
KORKUT, Levent, “İfade Özgürlüğü Çerçevesinde TCK’nın 301. Maddesi”, Ankara Barosu Dergisi, S.1, 2007, s. 22-34.
ÖKÇESİZ, Hayrettin, Özgür Düşünmenin Hukuk ve Devlet Felsefesi, Hayrettin Ökçesiz (Der), Düşünce Özgürlüğü, AFA Yayıncılık, Hukuk Felsefesi ve Sosyoloji Arşivi Yayınları 3, İstanbul, 1998, s. 115-126.
ÖZBUDUN, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 1998.
ÖZCAN, Mehmet, 301. Madde Değişikliği ve Türkiye-AB İlişkilerine Etkisi, Tarihlendirme:2008, http://www.usak.org.tr/makale.asp?id=724, Erişim Tarihi: 11.10.2010.
ÖZCAN, Mehmet, Türk Ceza Kanunu 301. Madde ve Avrupa Birliği’nin301’leri, 2009,
http://www.usakgundem.com/makale/52/t%C3%BCrkcezakanunu301madde ve avrupabirli%C4%9Fi%E2%80%99nin301%E2%80 %99leri.html, Erişim Tarihi:11.10.2010.
ÖZKORKUT, Nevin Ünal, “Basın Özgürlüğü ve Osmanlı Devletindeki Görünümü”,Ankara Üniversitesi Dergisi, 2002, s.66-84, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/285/2604.pdf, Erişim Tarihi: 08.12.2010.
PARLAR, Ali, M. HATİPOĞLU, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu Yorumu, 2.cilt, Yayın Matbaacılık, Ankara, 2007.
SANCAR, Türkan Yalçın, Alenen Tahkir ve Tezyif Suçları, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2006
ŞAHİN, Kemal, İnsan Hakları ve Özgürlük Boyutuyla İfade Özgürlüğü Gerekçeleri ve Sınırları, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2009.
ŞEN, Ersan, “Türk Ceza Kanunu m. 301”, Ceza Hukuku Dergisi, S.3, 2007, s.7-22.
TEZİÇ, Erdoğan, Anayasa Hukuku (Genel Esaslar) , İstanbul: Beta Basım, Yayın ve Dağıtım, İstanbul, 1997.
YALVAÇ, Gürsel, Karşılaştırmalı-Gerekçeli TCK-CMK-CGTİK ve İlgili Kanunlar ve Yönetmelikler, Adalet Yayınevi, Ankara, 2005.
YAPICI, Havvana, “Avrupa Ceza Kanunlarında Yer Alan Devletin Kurum, Organ, Değer ve Sembollerine Karşı Suçlar Bağlamında Türk Ceza Kanunu’nun 301. Maddesi”, Yasama Dergisi, S.7, 2007, s.41-76.
YUCA, Nezahat, Türk Ceza Kanunu 301. Madde ve AB Uygulamaları, Türkiye Büyük Millet Meclisi Araştırma Merkezi Müdürlüğü, Bilgi Notu, Ankara, 2008.
http://www.tbmm.gov.tr.
http://www.ihd.org.tr.
http://www.mevzuat.gov.tr.
http://tdkterim.gov.tr.
http://www.hurriyet.com.tr.