DİJİTAL PARA VE EGEMENLİK

Bu çalışmada dijital para birimlerinin egemenlikle olan ilişkisi ele alınmıştır. Paranın egemenlik ile doğrudan bir ilişkisi vardır. Para, egemenliğin sembolü olarak kabul edilmektedir. Egemenliğini göstermek isteyen hükümdarlar kendi adlarına para bastırmışlardır. Devletin kendi ulusal parası, onun egemenliğini simgelemektedir. Egemenlik kavramı para basma yetkisini de bünyesinde barındırır. Egemen devletler para basma tekelini elinde bulundururlar. Her devlet, kendi para birimi üzerinde tekele sahiptir, fakat devletin para üzerindeki egemenliği zamanla aşındırılmak istenmiştir. Bu amaçla ulus üstü kurum ve kuruluşlar oluşturulmuştur ve paranın kurallarını bunlar belirlemeye başlamışlardır. Küreselleşmenin etkisiyle teknoloji geliştikçe ulus devletlerin para üzerindeki egemenliğini aşındıracak başka bir şey daha ortaya çıkmıştır: dijital para. Literatürde dijital para kavramı yerine sanal para, kripto para gibi farklı kavramlar kullanılabilmektedir. Çalışmada ifade edilen dijital para birimleri ise merkez bankası tarafından çıkarılmamaktadır. Arkasında devlet gücü bulunmamaktadır. Dijital para birimleri devletsiz ve denetimsizdir. Devlet tarafından değil de özel kişiler tarafından çıkarılmaktadır. Bunlar devlet tarafından kontrol edilememektedir. Devlet tekeline meydan okumaktadır ve egemenliği tehdit etmektedir. Egemen, bu tehdit karşısında sessiz kalmamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Genel Kamu Hukuku, İdare Hukuku, Dijital Para Birimi, Egemenlik, Merkez Bankası, Sanal Para, Kripto Para Birimi

Digital Money and Sovereignty

In this study digital currencies and its relation to sovereignty is handled. Money has direct relation with sovereignty. Money is accepted as a symbol of sovereignty. Rulers who want to display their sovereignty minted money in their own name. State’s own national money symbolizes its sovereignty. Notion of sovereignty also includes mintage authority. Sovereign states hold the monopoly of minting money. Each state has a monopoly on its own currency, but state’s sovereignty on money wanted to be abraded. For this purpose supra-national institutions and organizations have been established and they started to determine rules of money. As technology develops with the effect of globalization, something else has emerged that will abrade the soverignty of nation state on money: digital money. In literature different notions can be used instead of the notion of digital money, such as virtual money, cryptocurrency. Digital currencies that expressed in study, aren’t issued by central bank. There is no state power behind it. Digital currencies are stateless and uncontrolled. They issued by private person not by the state, They aren’t controlled by state. It challenges state monopoly and threatens sovereignty. Sovereign doesn’t remain silent in the face of this threat.

Keywords:

General Public Law, Administrative Law, Digital Currency, Sovereignty, Central Bank, Virtual Money, Cryptocurrency,

PDF

___

Atçeken Z ve Bedirhan Y, Selçuklu Müesseseleri ve Medeniyeti Tarihi (3. Baskı, Eğitim Yayınevi 2016)
Bodin J, On Sovereignty, Julian H. Franklin (ed) (first published, Cambridge University Press, 1992)
Chang M, Monetary Integration in the European Union (First Published, Palgrave Macmillan)
Fülberth G, Kapitalizmin Kısa Tarihi, Çev. Sadık Usta (4. Basım, Yordam Kitap 2018)
Gözler K, Devlet Başkanları: Bir Karşılaştırmalı Anayasa Hukuku İncelemesi (1. Baskı, Ekin Kitabevi Yayınları 2001)
Gözler K, Anayasa Hukukunun Genel Esasları (6. Baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım 2015)
Held D, McGrew A, Goldblatt D and Perraton J, Global Transformations (First Published, Standford University Press 1999)
Kazgan G, Küreselleşme ve Ulus Devlet (3. Baskı, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 2002)
Keskin M, Merkez Bankası ve Hazine (2. Baskı, Astana Yayınları 2020)
Stiglitz JE, Küreselleşme Büyük Hayal Kırıklığı, Çev. Arzu Taşçıoğlu/ Deniz Vural (1. Basım, Plan B Yayıncılık 2002)
Stiglitz J, “Küresel Kurumların Vaatleri” içinde Held, D. ve McGrew (eds), Küresel Dönüşümler (2. Baskı, Phoenix Yayınevi 2014)
Al İ ve Akyazı H, “Merkez Bankası Dijital Parası ve Para Politikasına Yansımaları” (2009) 19 (3) BAİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 573-593 Arestis P and Basu S and Mallick S, “Financial Globalization: The Need for a Single Currency and a Global Central Bank” (2005) 27 (3) Journal of Post Keynesian Economics 507-531
Ateş BA, “Kripto Para Birimleri, Bitcoin ve Muhasebesi” (2016) 7 (1) Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 349-366
Bakan S ve Tuncel G, “Küreselleşmenin Ulus Devlet Üzerindeki Etkisi” (2012) 2 (3) Birey ve Toplum 51-65
Çizmeci B ve Göver İH, “Toplumlarda Fiziksel Paradan Dijital Paraya Geçiş: Bitcoin Örneği” (2020) 21 (2) Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 310-333
Dilek Ş, “Blockchain Teknolojisi ve Bitcoin” (2018) (231) Analiz, SETA Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı 1-32
Erdem E, “Osmanlı Para Sistemi ve Tağşiş Politikası” (2006) (56) Bankacılar Dergisi 10-28
Erkuş H ve Gümüş A, “Blockchain ve Kripto Paraların Kullanımı Üzerine Bir Değerlendirme” (2019) 7 (2) Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 41-49
Güngör K, “Kripto/Dijital Para Ne Kadar Güvenli” (2021) 8 (97) Ayrıntı Dergisi 56-61
Helleiner E, “Egemenlik, Bölgesellik ve Finansın Küreselleşmesi” (2006) (2) Çev. Şükrü Cicioğlu- Filiz Cicioğlu, Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi 128-149
İşcan İH, “Dünyada Merkez Bankacılığının Gelişimi ve 2008 Finansal Krizi’ne Yönelik Yaklaşımları ile Amerikan ve Avrupa Merkez Bankacılığı” (2016) 27 (101) Ekonomik Yaklaşım 63-109
Karakaş M ve Adak M, “Küreselleşen Dünya Ekonomisi ve IMF’nin Değişen Rolü” (2013) 9 (18) Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 157-180
Raskin M and Yermack D, “Digital Currencies, Decentralızed Ledgers, And The Future Of Central Banking” (2016) NBER Workıng Paper No. 22238 1-18
Rennock MJW, Cohn A and Butcher JR, “Blockchain Technology and Regulatory Investigations” (2018) The Journal 35-44
Sönmez A, “Sanal Para Bitcoin” (2014) 4 (3) The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC 1- 14
Tokgöz E, “Merkez Bankalarının Bağımsızlığı” (1995) 13 Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 1-28
Turna F, “Geçmişten Günümüze Merkez Bankaları ve Modern Merkez Bankacılığının Bir Örneği: Avrupa Merkez Bankası” (2014) 1 (1) Journal of Life Economics 41-56
Ünsal E ve Kocaoğlu Ö, “Blok Zinciri Teknolojisi: Kullanım Alanları, Açık Noktaları ve Gelecek Beklentileri” (2018) (13) Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi 54-64
Yıldırım M, “Blok Zincir Teknolojisi, Kripto Paralar ve Ülkelerin Kripto Paralara Yaklaşımları” (2019) 10 (20) Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 265-277
Yılmaz G ve Alganer Y, “Amerikan Merkez Bankası (Fed)’nın Oluşumu, Tarihsel Seyri, İşleyişi ve Küresel Etkinliği” (2014) 51 (595) Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 59-71
Yüksel AEB, “Elektronik Para, Sanal Para, Bitcoin ve Linden Doları’na Hukuki Bir Bakış” (2015) LXXIII (2) İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 173-220
Çarkacıoğlu A, “Kripto-Para Bitcoin” (2016) Sermaye Piyasası Kurulu Araştırma Dairesi Araştırma Raporu
Hoca B, Bankacılıkta Doğrudan Yabancı Yatırımlar: 1994 Sonrası Dönüşüme Marksist Bir Yaklaşım (Doktora Tezi 2008) Marmara Üniversitesi SBE Kültür ve Tarih Ansiklopedisi 2 210-211
Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 37 (2009)
Ünal H, Merkez Bankası Bağımsızlığı’nın Enflasyon ile İlişkisi ve Türkiye Üzerine Bir Uygulama (Yüksek Lisans Tezi 2008) Atatürk Üniversitesi SBE
Üzer B, Sanal Para Birimleri (Uzmanlık Yeterlilik Tezi 2017)
“Aldrich Plan” Erişim Tarihi 22 Mart 2021
Bodin J “Devletin Altı Kitabı” Batıya Yön Veren Metinler II Erişim Tarihi 07 03 2021
Cooper J, “With Central Bank Digital Currencies, States Are Reasserting Power Over Money” (Coindesk, 3 Mart 2020) Erişim Tarihi 12 Nisan 2021
Diwakar A, “States, Sovereignty and the Brave New World of Cryptocurrencies” (TRT World, 10 Ağustos 2020) Erişim Tarihi 10 Nisan 2021
“Dünya’da ve Türkiye’de Merkez Bankacılığı” (Ankara Üniversitesi) Erişim Tarihi 16 Mart 2021
“EBA Warns Consumers on Virtual Currencies” (European Banking Authority 12 December 2013) Erişim Tarihi 05 Nisan 2021
Editors of Biography.com, “J. P. Morgan Biography” (Biography.com, 12 June 2020) Erişim Tarihi 22 Mart 2021
“E-Krona” (Sveriges Riksbank) Erişim Tarihi 15 Nisan 2021 Frankenfıeld J, “What Is Virtual Currency”, (Investopedia, 30 Jun 2020) Erişim Tarihi 02 Nisan 2021
“History of the Federal Reserve” (Federal Reserve Education) Erişim Tarihi 22 Mart 2021
“How Bitcoin Works” (Forbes 1 Ağustos 2013) Erişim Tarihi 07 Nisan 2021
“How Does the International Monetary Fund Function?” (Investopedia) Erişim Tarihi 29 Mart 2021
“IMF ve Dünya Bankası’ndan Yeni Bir Kripto Para Birimi” (Blockchain Türkiye, 15 Nisan 2019) Erişim Tarihi 15 Nisan 2021
“Merkez Bankası Kendi Dijital Parasını Üretiyor” (TRT Haber, 10.02.2021) Erişim Tarihi 15 Nisan 2021
Nakamoto S, “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” (2008) 1-9 Erişim Tarihi 07 Nisan 2021
“Regulation of Cryptocurrency Around the World” (Library of Congress Law, June 2018) Erişim Tarihi 16 Haziran 2021
Rotman S, “Bitcoin Versus Electronic Money” (CGAP January 2014) 1 Erişim Tarihi 07 Nisan 2021
Saphir A, “Fedcoin? The U.S. Central Bank is Looking Into It” (Reuters, 6 February 2020) Erişim Tarihi 15 Nisan 2021
The Editors of Encyclopaedia Britannica, “Bank of England” (Britannica) Erişim Tarihi 18 Mart 2021
“Türkiye’de Banknot Basımının Tarihçesi” (Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, 2012) Erişim Tarihi 07 Mart 2021
“The Bretton Woods Conference, 1944” (U.S. Department of State) Erişim Tarihi 29 Mart 2021
“Virtual Currency Schemes” (European Central Bank October 2012) 13-14 Erişim Tarihi 05 Nisan 2021
“Virtual Currencies And Central Banks Monetary Policy: Challenges Ahead” (Monetary Dialogue July 2018) Erişim Tarihi 05 Nisan 2021
“Who We Are” (The World Bank) Erişim Tarihi 30 Mart 2021
Wriston W, The Future of Money, Reporter: Thomas A. Bass (Wired, 10 Ocak 1996) Erişim Tarihi 02 Nisan 2021
Zhang L, “Regulation of Cryptocurrency: China” (Library of Congress Law, June 2018) Erişim Tarihi 14 Nisan 2021
“1668-Sveriges Riksbank is Founded” (Sveriges Riksbank) Erişim Tarihi 18 Mart 2021