BİREYSEL BAŞVURU NETİCESİNDE DEVLETİN ÖDEDİĞİ TAZMİNAT SEBEBİYLE HÂKİMİN HUKUKİ SORUMLULUĞUNA BAKIŞ

Hukuk devleti idealini amaçlayan devletlerde, kamu gücü kullanımı sebebiyle or- taya çıkan zararların tazmin edilmesi gerekir. Bu çerçevede, kamu gücünü kullanarakyargılama yapan hâkimlerin ve Cumhuriyet savcılarının yargılama faaliyetlerini yürü- türken görevlerini kötüye kullanarak muhataplara zarar vermeleri halinde de devletbu zararı tazmin etmelidir. Bu yükümlülük her şeyden önce Anayasanın 40. madde- sinin 3. fıkrasından kaynaklanmaktadır. Aynı maddede ayrıca devletin zarar göreneödemek zorunda kaldığı tazminatı, zarara sebep olan kamu görevlisine rücu etme hak- kının olduğu da düzenlenmiştir.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda, 5271 sayılı Ceza Muhakemeleri Ka- nununda ve 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanununda yargılama faaliyetinden do- layı hangi durumlarda hâkiml erin şahsen sorumlu tutulabilecekleri düzenlenmiştir.Bu düzenlemeler ışığında, bireysel başvuru neticesinde de devletin ödediği taz- minat sebebiyle hâkimin hukuki sorumluluğu noktasında kusurlu hâkime karşı rücudavası açılması hukuk devleti ilkesinin doğal bir sonucudur.Fakat pozitif hukukumuzda bu ihtimalde rücu davasının hangi mahkemede açılma- sı gerektiği konusunda bir düzenleme bulunmamaktadır.Ayrıca rücu davasının ilk derece mahkemesi hâkimine karşı mı, yüksek yargı organıüyelerine karşı mı, yoksa her iki mahkemenin üyelerine karşı mı açılacağına dair deherhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.Çalışmamızda bu iki muhtemel hukuki sorunun nasıl çözülmesi gerektiğine dairtespitler ve öneriler yer almaktadır.

An Outlook to the Civil Liability of Judges Due to Compensation Paid By the State as a Result of Individual Application

At the states aiming of the rule of law principle, it is required to compensate thedamages emerged from the usage of public forces. Within that context; whilst thejudges and public prosecutors carrying out their judicial activities by using the publicforce if they cause damage, the state should compensate that damage came out ofmisconduct of the officials. That obligation, first of all, derived from Article 40 (3) ofthe Constitution. The same Article also regulated that the compensation paid to theinjured party by the state that obliged to pay, it has the right to recourse that to theofficial who caused to damage in question. It is regulated that under which circumstances the judges could be held personallyresponsible for their judicial activities at related provisions of the 6100 Law of CivilProcedure, the 5271 Law of Criminal Procedure and the 2802 Law of Judges and Pub- lic Prosecutors. In the light of these regulations, if the compensation paid by state as a conse- quence of an individual application, the civil liability of the judge arises. The right ofrecourse the compensation to the responsible judge is inherent at the principle ofrule of law. However; at the current regulations there is no provision related to the authorisedcourt for the case of recourse. Moreover, there is also no provision about the case ofrecourse that whom it should be addressed to whether the first instance courts judgeor the appeal courts judges, or to both.In that work we will analyse those two probable legal gaps and will make somepoints.

___

  • Cheavallier Jacques, Hukuk Devleti, İmaj Yayınevi, Ankara, 2010.
  • Erdoğan Mustafa, Anayasal Demokrasi, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2010.
  • Ergül Ergin, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Bireysel Başvuru ve Uygulaması, Yargı Yayınevi, Ankara, 2012.
  • Gözler Kemal, Türk Anayasa Hukuku, Ekin Basım Yayın, Bursa, 2011.
  • Kalabalık Halil, İnsan Hakları Hukuku, Seçkin Yay., Ankara, 2009.
  • Kuru Baki, Arslan Ramazan, Yılmaz Ejder; Medenî Usul Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2011.
  • Muşul, Timuçin, Medenî Usul Hukuku, Adalet Yayınevi, Ankara, 2012.
  • Oğuzman M. Kemal, Öz M. Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 2, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2013.
  • Öden Merih, “Anayasa Yargısında Yargıcın Davaya veya İşe Bakamaması”, AÜHFD, C. 43, S.1-4.
  • Özbay İbrahim, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Neler Getirdi?, Seçkin Yay., Ankara, 2013.
  • Pekcanıtez Hakan, Atalay Oğuz, Özekes Muhammet, Medenî Usûl Hukuku, Ankara, 2013. Yargıtay, HGK, E. 1990/4, K. 1990/1, Karar Tarihi, 20.02.1991.
  • Sancar Mithat, “Devlet Aklı” Kıskacında Hukuk Devleti, İletişim Yay., İstanbul, 2010.
  • Teziç Erdoğan, Anayasa Hukuku, Beta Yayıncılık, İstanbul 2012.
  • Yavuz Bülent, Kuruluş ve İşleyişi Açısından Türkiye’de Yargı Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2012.