Avrupa insan hakları mahkemesi içtihatlarında makul sürede yargılanma hakkı

Makul sürede yargılanma hakkı, adil yargılanma hakkının en önemli ilkelerinden birini oluşturmaktadır. Gerek ceza davalarında gerekse hukuk davalarında bu ilke geçerlidir. Bu ilke kişilere, yargılamalarının makul sürede bitirilmesini talep etme hakkı vermektedir. Makul sürenin ne kadarlık bir süreyi içerdiği konusunda tespit edilmiş bir süre yoktur. Ancak sürenin tespitinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi bazı ölçütler belirlemiştir. Belirlenen bu ölçütlere göre yargılamanın makul sürede yapılıp yapılmadığı tespit edilmektedir.Makul sürenin tespiti için öncelikle sürenin başlangıcı ve sürenin sona erdiği tarih belirlenmektedir. Bu, ceza davalarında ve hukuk davalarında farklılık göstermektedir. Bundan sonra davada başvurucunun tutum ve davranışları, dava konusu ve niteliği, görevli makamların davranışları, yargı yerlerinin tutum ve davranışları ve yargılama sistemi incelenmektedir. Makul sürenin ihlalinin tespitinde dava sonucunda verilmiş olan kararın sonucunun bir önemi yoktur. Bir başka ifadeyle yargılama daha kısa bir zaman diliminde yapılmış olsaydı sonuç yine değişmeyecekti diyebileceğimiz durumlarda bile bu durum Mahkeme tarafından davalı devletler için bir mazeret olarak kabul edilmemektedir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine bireysel başvuruda bulunmak için iç hukuk yollarının tüketilmesi şartı bulunmaktadır. Ancak bu şart makul sürenin ihlal edildiği iddiasıyla yapılan başvurularda aranmamaktadır.

In the court practices of european court of human rights jurisdiction in reasonable time

The right to trail within reasonable time constitutes one of the most important principles of the right to a fair trial. This principle is current for both criminal and civil cases. This principle entitles people to claim the conclusion of their trial within a reasonable time. There is no determined length for reasonable time. However, there are some criteria that have been determined by The European Court of Human Rights. It is decided according to these determined criteria whether the trial is held within reasonable time or not. The beginning and expiration date are firstly specified for the determination of the reasonable time. This varies depending on the nature of the case, in other words whether it is criminal or civil. Henceforth the applicant's attitude and conduct, the matter in dispute and its characteristic, the assigned authorities' conduct, the attitude and conduct of the place of jurisdiction and the trial system are analyzed. As regards the determination of the violation of the reasonable time, the outcome of the rendered judgement at the end of the law-suit is of no significance. In other words, even in cases where we could say that if the trial had been concluded within a shorter period of time, the ultimate result would remain unchanged this matter is not considered as an excuse by the court for the defendant states. In order to apply to the European Court of Human Rights as an individual, it is required that the internal legal remedies shall be exhausted. However, this requisite is not sought for the applications made upon the allegation that the reasonable time has been violated.

PDF

___

Arslan, Zühtü; "İnsan Haklan, Yargı ve Taşralı Adamın Dramı" Yeni Türkiye Yayınları İnsan Hakları Özel Sayısı, I, Sayı:21.
Aşçığolu, Çetin; Doğru ve Güvenli Yargılanma Hakkımız Var!, Eylül 1995, Ankara.
Başlar, Kemal; Türk Mahkeme Kararlarında Avrupa însan Hakları Sözleşmesi, Şen Matbaası, Ekim 2007, Ankara.
Bıçak, Vahit;(2001) "Türkiye'nin Güncel Sorunları: Demokrasi ve İnsan Hakları" http://www.geocities.com/bicak/FNF.htm
Bozkurt, Enver; Türkiye'nin Uluslararası Hukuk Mevzuatı, 2.Baskı, Nobel, Ankara 1999.
Çavuşoğlu, Naz; Frau-İtalya Davası: İnsan Hakları Avrupa Mahkeme si'nde "Makul Süre" Şartı, İHMD., Mayıs-1994, Cilt II, Sayı:l.
Çavuşoğlu, Naz; "İHAS ve Avrupa Toplulukları Hukukunda Temel Hak ve Hürriyetler Üzerine", AÜSBF Dergisi, İHM. Yayınları No:l, Ankara 1994.
Doğru, Osman; İnsan Hakları Avrupa İçtihatları, Beta, İstanbul 1996.
Doğru, Osman; İnsan Hakları Kararlar Derlemesi, Cilt 1, İstanbul Barosu Yay. İstanbul, 1999.
Doğru, Osman; İnsan Hakları Kararlar Derlemesi, Cilt 3. İstanbul Barosu Yay. İstanbul, 2000.
Gölcüklü, Feyyaz; "Yargılama Makamları Önünde Makul Süre" İnsan Haklarının Uluslar arası Korunması ve T.B.M.M. Sempozyumu 4-5/10/1991 - Antalya TÜRKİYE, TBMM Kültür Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları No:52, Eylül, 1992-Ankara.
Gölcüklü, Feyyaz; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde "Adil Yargılama", AÜSBF Dergisi, Cilt:49, No:l-4, 1994.
Gölcüklü, Feyyaz-Gözübüyük, Şeref; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, Turhan Kitabevi, 4.Bası, Ankara, 2003.
Hirş, Ernest E; Pratik Hukukta Metot, 3.Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 1997.
İnceoğlu, Sibel; Adil Yargılanma Hakkı ve Yargı Etiği, Ankara, Kasım 2007.
İnceoğlu, Sibel; İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi İçtihatlarında Adil Yargılanma Haklcı. Üçüncü Bası. Beta. Kasım 20008. İstanbul
Mole Nuala, Harby Catharina; Adil Yargılanma Hakkı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin Uygulanmasına İlişkin Kılavuz. İnsan Hakları El Kitapları No:3, Avrupa Konseyi İnsan Hakları Genel Müdürlüğü, Birinci Baskı, Ekim 2001.
Reid, Karen; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkı, Uygulayıcılar İçin İnsan Hakları Sözleşmesi Rehberi, Birinci Kitap, Çev. Bahar Öcal Düzgören, Avesta/ Yay. İstanbul, 2000.
Rüphing, Heinrich; Ceza Muhakemesinde İnsan Haklarının Korunması-Adil Bir Ceza Muhakemesinin Temel Şartları, (Çev. Cumhur Şahin), SÜHFD, Cilt:4, Yıl: 1994, Sayı: 1-2.
Şentuna, M. Tarık; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Ceza Yargılama Yasamız Açsından "Tutuklulukta Makul Süre" Yargıtay Dergisi, C.28, Ocak-Nisan 2002, S. 1-2.
Uaö: Adil Yargılanma Hakkı Fair Trial Manuel, (Çev. Fadıl Ahmet Tamer-Erol Kaplan); İletişim Yay. 2000, İstanbul.
Yenisey, Feridun-Cihan, Erol; Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta 3.Bası, İstanbul 1998.
Yıldız, Mustafa; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Yargısı, Alfa, İstanbul 1998.
Yücel, M. Tören; "Ceza Yargılaması: Makul Süre-Verimlilik ve Etkinlik" Yargıtay Dergisi, C.20, S.l-4.
Halka ve Olaylara Tercüman Gazetesi, 10 Temmuz 2004.
Yargılama Düzeninde Kalite; Kasım 1998 TÜSİAD YayınlarıTY/170.