ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU KAPSAMINDAKİ KARARLARI IŞIĞINDA TUTUKLAMADA GEREKÇE

Ceza Yargılamasında maddi gerçeğe ve adalete ulaşılabilmesi için öngörülen ko- ruma tedbirlerinden birisi de tutuklama tedbiridir. Tutuklama tedbirinden beklenenamaç aslında hangi nedenlerle tutuklama yapılabileceğini gösteren nedenlerdir. Bunedenler, Ceza Muhakemesi Kanununda sınırlı bir biçimde sayılmıştır. Özgürlük hakkı,temel insan haklarından biri olup, tutuklama tedbiri ile geçici olarak bu hakkın sınır- lanması söz konusudur. Bu nedenle koruma tedbirine kanunda belirtilen nedenlerlebaşvurulabilir ve bunun devamına karar verilebilir. Bu nedenler ise kaçma şüphesi vedelillerin karartılması ihtimalidir. Tutuklama nedenlerinin, tutukluluğun devamı karar- larında somut olgularla ilişkilendirilerek gösterilmesi gerekir. Bu gösterilemiyorsa vetutukluluk hali devam ediyorsa tutuklamanın gerekçesiz olduğu gerçeği ile karşılaşılır.Bu durumun tespiti halinde ise kişi hürriyeti ihlal edilmiş olur. Anayasa Mahkemesibireysel başvuruda tutuklulukla ilgili şikâyetleri Anayasanın 19. maddesinde düzen- lenmiş olan kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı kapsamında incelemektedir. Mahkeme,bu incelemeyi yaparken Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin, Avrupa İnsan HaklarıSözleşmenin bu konuyu düzenleyen 5. maddesi çerçevesinde verdiği içtihatları gözönünde bulundurmakta ve buna göre bir inceleme yapmaktadır.

Reasons for Detention on the Light of Constitutional Court s Decisions Within the Meaning of Individual Application

The detention measure is one of the protection measures in order to reach subs- tantive reality and justice during criminal judging. The expected purpose for deten- tion is substantially to reveal such reasons that raise to arrest. These reasons aredetermined in the Code of Criminal Procedure limitedly. Right to liberty, one of the fundamental rights, can be restricted by detention temporarily. Therefore, protectionmeasures can be launched only under limited circumstances determined by the Codeand decided its survival. These circumstances are distrust of escape and probabilityof destroying evidence. The decree to keep detention has to feature affairs betweendetention reasons and concrete facts. If it didn t feature these affairs and kept deten- tion, the decree would be forced a charge of groundlessness. If these circumstanceswere established, the right to liberty would be violated. Constitutional Court consi- ders complaints in the individual application related detention with the concept ofright to liberty that described in Article 19 of the Constitution. While the Court con- siders this observation, it respects European Court of Human Rights case law underArticle 5 of European Convention on Human Rights.

___

  • ALDEMİR, Hüsnü; Yakalama Gözaltına Alma Tutuklama Adli Kontrol, Hürri-yeti Kısıtlayan Koruma Tedbirleri, Seçkin, Birinci Baskı, Ankara, Kasım 2012.
  • BAYRAKTAR, Köksal; “Ceza Yargılamasının Bitmeyen Derdi Tutuklama” Güncel Hukuk, Ocak 2014/1-121, Aylık Hukuk Dergisi.
  • CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide; Ceza Muhakemesi Hukuku, Yenilenmiş ve Göz-den Geçirilmiş 4. Bası. Beta Bası, Ekim 2006 –İstanbul.
  • DOĞRU, Osman/ NALBANT, Atilla; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Açıklama ve Önemli Kararlar. 1.Cilt. Avrupa Konseyi. Ankara 2012.
  • EKİNCİ, Hüseyin/SAĞLAM Musa; 66 Soruda Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru. Anayasa Mahkemesi ve Avrupa Konseyi Yayınları, Ankara 2012.
  • ERGÜL, Ergin; Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Bireysel Başvuru ve Uygulaması, Yargı Yayınevi, Ankara 2012.
  • HARRIS, David/ O’BOYLE, Michael/ WARBRIC, Colin; Avrupa İnsan Hakları Söz-leşmesi Hukuku, Avrupa Konseyi, Birinci Baskı, Ankara 2013.
  • İNCEOĞLU, Sibel (Editör); İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, Ana-yasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Kapsamında Bir İnceleme, Avrupa Kon-seyi Yayınları, 1. Baskı. Ankara 2013.
  • KARAN, Ulaş; “Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkı”, İnsan Hakları Avrupa Söz-leşmesi ve Anayasa, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Kapsamında Bir İnceleme (Editör: Sibel İnceoğlu) içinde, Avrupa Konseyi Yayınları, Ankara, 1. Baskı, 2013.
  • MUTAF, Hasan; “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Özgürlük ve Güvenlik Hakkına İlişkin İçtihatları”, HUKAB, Nisan-Haziran 2014, S.9.
  • ÖNCÜ, Mehmet; “AİHM: Bireysel Başvuru Yolu AİHM’ ye başvurmadan Önce Tüketilmesi Gereken Bir İç Hukuk Yoludur”. HUKAB, S.6, Eylül 2013.
  • ÖZBEK Veli Özer; Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin, Birinci Baskı, Ankara Ka-sım – 2006.
  • ÖZTÜRK Bahri/ERDEM Mustafa Ruhan, Uygulamalı Ceza Muhakemesi Huku-ku, 10.Bası, Seçkin, Ankara 2006.
  • SABUNCU, M. Yavuz/ ESEN, A. Selin; “Türkiye İçin Anayasa Şikâyeti Modeli Tür-kiye’de Bireysel Başvuru Yolu” Anayasa Yargısı, Anayasa Mahkemesi Yayınları, S.21.
  • SAĞLAM, Musa (Editör); Bireysel Başvuru İnceleme Usulü ve Kabul Edilebilir-lik Kriterleri. Anayasa Mahkemesi Yayınları, 2.Baskı Ankara, 2013.
  • SÖZÜER, Adem; “Sivas’ta kamu görevlileri için zamanaşımı süresi doldu” Ak-şam Gazetesi, 19.03.2012.
  • ŞAHİN, Cumhur; Ceza Muhakemesi Kanunu Gazi Şerhi, Birinci Baskı, Seçkin, Ankara, 2005.
  • TEZCAN, Durmuş/ERDEM, Mustafa Ruhan/SANCAKDAR, Oğuz; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu, Seçkin, Ankara 2002.
  • TURAN, Hüseyin; “Ceza Mahkemelerince Verilen Kararlar Bakımından Birey-sel Başvuruda Başvuru Süresi”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Nisan 2014, S.17, Yıl 5.
  • TURABİ, Selami; Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Rehberi, Seçkin Ya-yınevi, Ankara, 2013.
  • UZUN, Cem Duran; “Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Yolu”, Seta Ana-liz, Şubat 2012.
  • http://www.anayasa.gov.tr/Kararlar/KararlarBilgiBankasi/ Erişim Tarihi 10.10.2014.
  • http://www.inhak.adalet.gov.tr/ara/karar/HasanUzun.pdf Erişim Tarihi 15.3.2014.