ANAYASA MAHKEMESİ’NE YAPILAN BİREYSEL BAŞVURULARDA BAŞVURU YOLLARININ TÜKETİLMESİ KOŞULUNUN VERGİ UYUŞMAZLIKLARIYLA İLGİLİ İDARİ BAŞVURULAR EKSENİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ

Anayasa Mahkemesi bireysel başvuruları, esas incelenmesine geçmeden önce iki aşamalı bir usul incelemesine tabi tutmaktadır. Usule ilişkin incelemenin ilk safhasını başvurunun şekline ilişkin hususlar oluşturmakta iken; ikinci safhasını kabul edilebilirlik incelemesi oluşturmaktadır. Kabul edilebilirlik incelemesinin kriterlerinden biri de başvuru yollarının tüketilmesidir. Başvuru yollarının tüketilmesinin kural alanı, bireysel başvurunun üzerine inşa edildiği hukuki süreçlerin toplamından oluşmaktadır. Bu süreçler hem adli hem de idari başvurulardır. Vergilendirme işlemlerinden kaynaklı hak ihlallerinin giderilmesinde de adli ve idari başvurular bulunmaktadır. Ayrıca vergi uyuşmazlıkları ile ilgili idari başvurularda, hangi başvurunun zorunlu bir yol olarak tüketilmesi gerektiği, daha sonra gidilecek yargı yolu ve yapılacak bireysel başvurunun usulden reddedilmemesi için önem arz etmektedir. Dolayısıyla idari başvuru sürecinin doğru ve usulüne göre tüketilmesi, hem yargılama aşamasında hem de bireysel başvuruda yapılacak esas incelemesi için bir gerekliliktir. Çalışma, bu gerekliliğin özelik arz eden hususlarını ortaya koymak ve vergi uyuşmazlıklarında hak arama süreçlerinin daha başlangıcından itibaren doğru bir zemin ve istikamette yürütülmesine katkı sağlamak amacıyla kaleme alınmıştır. Temel savı doğru bir başlangıç yapılmadan doğru sonuç elde edilemeyeceğidir. Anayasa Mahkemesinin konuyla ilgili karaları ise çalışmanın referans noktalarıdır

Anahtar Kelimeler:

Bireysel Başvuru, Kabul Edilebilirlik Kriterleri, Başvuru Yollarının Tüketilmesi, Vergi Uyuşmazlıkları, İdari Başvurular, Anayasa Mahkemesi Kararları

The Evaluation of the Condition to Deplete the Ways of Application in the Individual Applications to the Constitutional Court Within the Scope of Administrative Applications in Tax Disputes

The Constitutional Court subjects the individual applications to a two phased procedural examination before the substantial examination. Whereas the first phase of the procedural examination is composed of the issues upon the ways of application, the examination of acceptability forms the second phase. One criteria of the examination of acceptability is that all the ways of application are depleted. The rule base of the depletion of application ways comprises the whole sum of judicial processes depending on individual application. These processes are both judiciary and administrative applications. Judiciary and administrative applications are also applied in the compensation of violations of rights derived from taxation procedures. Furthermore, concerning the administrative applications for tax disputes, the determination of which type of application to be necessarily depleted stands to be crucial in deciding on the next judicial remedy and not allowing the individual application to be declined. Therefore, the fact that the process of administrative application is depleted in the proper and right procedure is a requirement for the substantial examination for both the phase of judgment and individual application. The study is set for the goal to put forward the important issues of this requirement and contribute to operating the processes of legal remedies on a right basis and direction from the very beginning. The main argument of the study is that it is not possible to attain an accurate result without an accurate beginning

Keywords:

Individual Application, Criteria of Acceptability, Depletion of the Ways of Applicaiton, Tax Disputes, Administrative Applications, Constitutional Court Resolutions,

PDF

___

CANDAN, Turgut; Vergilendirme Yöntemleri ve Uzlaşma, Maliye ve Hukuk Yayınları, Ankara, 2016
ÇELİKYAY, Hakan Sabri; “Anayasa Mahkemesinin Bireysel Başvuru Kararlarının ’Başvuru Yollarının Tüketilmemesi’ Ölçütü Açısından Değerlendirilmesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C.LXXIII, 2015, S.1, ss. 21-61
TURAN, Hüseyin; “Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru ve Başvuruların İncelenme Usulü”, Ed. Hüseyin Turan-Recep Kaplan, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Usulü ve Kabul Edilebilirlik Kriterleri, Anayasa Mahkemesi Yayınları, Ankara, 2015, ss.7-17
GÜLENER, Serdar; “Mukayeseli İnsan Hakları Hukukunda Temyiz Merci Şikâyetlerinin İstisnai Bir Alanı Olarak ‘Keyfilik’ Kriteri”, Ed. Musa SağlamSerdar Gülener, Recep Kaplan, Bireysel Başvuru İncelemeleri -1, Anayasa Mahkemesi Yayınları, Ankara, 2013, ss. 53-83.
EKİNCİ, Mehmet; “Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuruda Bir Kabul Edilebilirlik Koşulu Olarak ‘Başvuru Yollarının Tüketilmemesi”, Teorik ve Açıdan ve Temel düzenlemeler Çerçevesinde Tutuklama, Kesinleşme, Geçici Tedbir, Başvuru Yollarının Tüketilmesi ve Uzun Yargılama, Anayasa Mahkemesi Başkanlığı Hizmetiçi Eğitim Yayınları, Ankara, 2013, ss. 138-155.
ŞEN, Murat; “Başvuru Yollarının Tüketilmesi Kuralı”, Ed. Hüseyin Turan, Recep Kaplan Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Usulü ve Kabul Edilebilirlik Kriterleri, Anayasa Mahkemesi Yayınları, Ankara, 2015, ss. 85-146
ŞİRİN, Tolga, Türkiye’de Anayasa Şikâyeti (Bireysel Başvuru) İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi ve Almanya Uygulaması ile Mukayeseli Bir İnceleme, XII Levha Yayınları, İstanbul, 2013
KAPLAN, Recep; SARAÇ, Hasan; ÇINAR, Yılmaz; “Bireysel Başvuru Süresi (30 Gün Kuralı)”, Ed. Recep Kaplan-Muharrem İlhan Koç, Bireysel Başvuru Kabul Edilebilirlik Kriteri Rehberi, Anayasa Mahkemesi Yayınları, Ankara, 2017, ss. 33-49
KOÇ, Muharrem İlhan; “Mükerrer Bireysel Başvuru”, Ed. Recep KaplanMuharrem İlhan Koç, Bireysel Başvuru Kabul Edilebilirlik Kriteri Rehberi, Anayasa Mahkemesi Yayınları, Ankara, 2017, ss.27-29
KARALİ SAUNDERS, Melek; “Bireysel Başvuruda Kişi Bakımından Yetki Kuralı”, Ed. Recep Kaplan-Muharrem İlhan Koç; Bireysel Başvuru Kabul Edilebilirlik Kriteri Rehberi, Anayasa Mahkemesi Yayınları, Ankara, 2017, ss.123-172
KOÇ, Muharrem İlhan; “Bireysel Başvuruda Yer Yönünden Yetki Kuralı”, Ed. Recep Kaplan-Muharrem İlhan Koç, Bireysel Başvuru Kabul Edilebilirlik Kriteri Rehberi, Anayasa Mahkemesi Yayınları, Ankara, 2017, ss. 87-90
HARRİS, David ve diğerleri; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hukuku (Yüksek Yargı Kurumlarının Avrupa Standartları Bakımından Rollerinin Güçlendirilmesi Ortak Projesi), Çev. Mehveş Bingöllü Kılcı-Ulaş Karan, Avrupa Konseyi (Türkçe birinci baskı), Şen Matbaa, Ankara, 2013.
SARIASLAN, Osman; Vergi Uyuşmazlıklarına İlişkin Davalarda İlk İnceleme, Türkiye Adalet Akademisi Yayınları, Ankara, 2014.
SARIASLAN, Osman; “Düzeltme (ve Şikâyet) Başvurusunun İYUK 11. Madde Başvurusu ile Karşılıklı İncelenmesi, Benzerlikler ve Farklılıklar”, Vergi Dünyası, Temmuz/2012, Y.: 31, S.: 371, ss. 118-126.
Dipnotlarda yer alan Anayasa Mahkemesi Bölüm ve Genel Kurul kararları http://www.anayasa.gov.tr/icsayfalar/kararlar/kbb.html internet adresinden temin edilmiştir. Ancak AYM Komisyonları tarafından verilen kararlara haricen ulaşılmıştır.
Anayasa Mahkemesi’nin 6216 sayılı Kanunla alakalı yapılan iptal başvurusunda verdiği karar: http://kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Karar/Content/bae8fd21- ec86-466c-b2df-159dc30b15ee?excludeGerekce=False&wordsOnly=False (15.11.2017)
AİHM, Gökhan Köksal, Aplication no.: 70478/16, 12/6/2017 (https://hudoc. echr.coe.int/eng#{“itemid”:[“001-174629”]} (28.11.2017).
Atıf yapılan Mahkeme ve Danıştay Kararlarına UYAP sisteminden erişim sağlanmıştır.