Anayasa mahkemesine bireysel başvurularda bir kabul edilebilirlik koşulu olarak "başvuru yollarının tüketilmesi" sorunu

Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yapılabilmesi için öncelikle ihlale neden olduğu ileri sürülen işlem, eylem ya da ihmal için kanunda öngörülmüş idari ve yargısal başvuru yollarının tüketilmesi gerekmektedir. Bu başvuru yollarının tüketilmemesi bir kabul edilemezlik nedeni olarak başvurunun esasının incelenmeksizin reddedilmesine neden olacaktır.Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yapılmadan önce başvurucu, idari ve yargısal başvuru yollarından mevcut, erişilebilir ve etkili olanları tüketmekle yükümlüdür. Bu özellikleri taşımayan yolların tüketilmesi ise gerekli değildir. AİHM içtihadında olduğu gibi, idari ve yargısal başvuru yollarının tüketilmesi kuralı, mutlak ve otomatik şekilde uygulanabilir bir ilke olmadığından bu kabul edilebilirlik koşulunun uygulanmasında aşırı şekilcilikle hareket edilmeyip, belirli ölçüde esneklik gösterilmesi gerekmektedir.AYM'ce, başvuru konularıyla bağlantılı olarak idari ve yargısal başvuru yollarının varlığı, etkililiği ve erişilebilirliği konularında başlangıçta ayrıntılı inceleme ve değerlendirme yapılması gerekmektedir. İlerleyen dönemlerde AYM'nin yeterli içtihat birikimi oluştuğunda bu sorun basit bir inceleme ile ilk bakışta çözümlenebilecek bir mesele hâline gelecektir.

The question of exhaustion of legal remedies as an admissibility criterion in individual application to the constitutional court

In order to make an individual application to the Turkish Constitutional Court, applicants should exhaust all administrative and judicial remedies established by law against the acts, actions or emissions which is claimed to caused violation Non- exhaustion of remedies will cause rejection of application without examination of its substance. Before applying to the Constitutional Court, the applicant should exhaust all effective and accessible administrative and judicial remedies. However the remedies which do not have these features are not required to be exhausted. As in case of the ECHR's, principle of exhaustion of administrative and judicial remedies, is either absolute, nor is it applied automatically, therefore this rule should be applied with some degree of flexibility and without excessive formalism.At the beginning, the Constitutional Court should examine analysis and review to relation to the existence of administrative and judicial remedies, effectiveness and accessibility of them in detail. In later periods, when the Constitutional Court's case law is established these problems can be solved with a simple review.

PDF

___

Nalbant, Atilla; "Avrupa İnsan Hakları Hukuku ve Anayasal Bireysel Başvuru", AİHM ve Türkiye-II Anayasa Şikâyeti ve AİHM, Editör: Ahmet Taşkın, TAA, Ankara, 2010
Kılınç, Bahadır; "Karşılaştırmalı Anayasa Yargısında Bireysel Başvuru (Anayasa Şikâyeti) Kurumu ve Türkiye Açısından Uygulanabilirliği", Anayasa Yargısı, S. 25, 2008
Oder, Bertil Emrah; "AYM Bireysel Başvuruda (Anayasa Şikayeti) Etkili ve Etkin Kullanım Sorunları", Bireysel Başvuru "Anayasa Şikayeti", Editör: Musa Sağlam, Hukab, 2011, Ankara
Göztepe, Ece; "Türkiye'de Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkının (Anayasa Şikayeti) 6216 Sayılı Kanun Kapsamında Değerlendirilmesi", (Değerlendirme), TBB Dergisi, 2011, S. 95
Göztepe, Ece; Anayasa Şikayeti, Ankara, 1998
Sağlam, Fazıl; "Anayasa Şikâyeti Anlamı, Kapsamı ve Türkiye Uygulamasında Olası Sorunlar" Demokratik Anayasa, Editörler: Ece Göztepe, Aykut Çelebi, Metis, İstanbul, 2010
D. J Harris, M. O'Boyle, E.P. Bates, C.M. Buckley; Law of the European Convention on Human Rights, (Harris, O'Boyle & Warbick), Second Edition, Oxford, 2009
Hezer, Hüseyin; "Approches nationales - Turquie", P. Dourneau-Josette ve E. Lambert-Abdelgawad, Quel filtrage des requetes par la Cour europeenne des droits de l'Homme", Editions du Conseil de l'Europe, 2011, Strasbourg
Şahbaz, Ibrahim; "Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru ve Sorunlar", Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru (Anayasa Şikâyeti, Anlamı, Kapsamı ve Olası Sorunlar), TBB, Ankara, 2011
Kabul Edilebilirlik Kriterlerini Uygulama Rehberi, 3335499-Eng.Transl. VB/nb/RLS, Council Of Europe/European Court Human Rights, Mart 2011, (güncelleme, 31/3/2011), www.echr.coe .int (Case-law Analysis-Admissibility Guide)
Reid, Karen; A PractitionerGuide To The European Convention On The Human Rights, Thomson, Sweet and Maxwell, London, 2008
Yalçın, Mehmet; "Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Başvurudan Sonra Ortaya Çıkan İç Hukuk Yolunun Tüketilmesi Sorunu", İnsan Hakları Çalışma Metinleri: XI, İHM, Ankara, 2010
Aydın, Öykü Didem; "Türk Anayasa Yargısında Yeni Bir Mekanizma: Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru" GÜHFD, C. XV, Y. 2011, S. 4
Leach, Philip; Taking a Case to the European Court of Human Rights, Oxford University Press, 3. Baskı, 2011, Oxford
Robin C.A. White/Clara Ovey, The European Convention on Human Rights, (Jacobs, White and Ovey), Oxford Press, Oxford, 2010
Erdal, Uğur/Bakırcı, Hasan; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 3. Maddesi Uygulama El Kitabı, OMCT El Kitapları Serisi C. 1, (Dizi Editörü: Boris Wijkstrom, Genevre, 2006