YAZMA DERSİNİN SERÜVENİ: İNŞADAN KOMPOZİSYONA

Öğrenici yazarak bilinçli bir şekilde, zihinsel becerilerini daha etkin hale getirdiğinden; duygu ve düşüncelerini düzenlediğinden dilin, bu farkındalıkla kullanımı, bireyin anadil eğitimine etki etmektedir. Anadil eğitiminin önemli bir parçası olan yazma dersi, öğrenicinin rolünü 19. yüzyılda eğitimde yapılan reformlara göre belirlemeye çalışmıştır. Bu çalışmada, yazma dersinin eğitim ve öğretiminin zaman içinde kaydettiği aşamaları, tarihsel süreçteki toplumsal değişimleri göz önünde bulundurarak ele aldık. Örgün eğitim için oluşturulmuş ders kitapları ve ders programlarını inceledik. Değişen toplumsal yapının eğitimdeki beklentilerini daha iyi verebilmek için ders kitapları kronolojik olarak sıralanmış; ayrıca yazma dersinin içeriğine göre sınıflandırılmıştır. Her bir kitabın içerik analizi, toplum dilbilimsel yaklaşım açısından yapılmıştır. Klasik belagatın, sanatsal kaygının ve elitist eğitim anlayışının etkisi zaman içerisinde azalmıştır. Yazma dersinin hedef ve çıktılarını belirleyen hiyerarşik yapı ve estetik anlayış yerini örgün eğitimin hedeflerine ve modern bireyin ihtiyaçlarına bırakmıştır. Toplumsal düzene yönelik kitlesel eğitim-öğretimin belirli kurallara bağlanmasıyla iletişim ve kavrama becerilerinin modern bireyin yararına geliştirildiği bir ders halini almıştır. Anahtar kelimeler: yazma dersi, yazma dersi kitapları, yazma dersi programı

Anahtar Kelimeler:

yazma dersi, yazma dersi kitapları, yazma dersi programı

-

A learner is able to make his/her cognitive skills more effective through writing. S/he organizes his/her emotions and thoughts as well. The usage of language with this awareness would influence the individual’s mother tongue education. Writing course, which is a significant part of the mother tongue education, tried to determine the role of the learner due to the education reforms constructed in the 19th century. In this study, we discussed the progressions of the writing course which took in time with regards to social changes in the history. We examined the course books ∗ Yrd. Doç. Dr., Yıldız Teknik Üniversitesi, celileokten@gmail.comand syllabuses which are prepared for the formal education. The course books are classified chronologically in order to show that what the social structural changes expect from the education, and according to the contents of the writing course. The content analysis of each book has been based on sociolinguistic approach. Eventually, the effects of the classical rhetoric, artistic purpose and elitist educational view have been diminished. The objectives of the formal education and the needs of modern individual took the floor, instead ofthe social hierarchy and aesthetic concepts which had previously settled on the course objectives and outcomes. Thus, due to the fact that the public education dictates the certain rules for the social order, the writing course has been designed on practicing communicative and cognitive skills for the benefits of modern individual.

Keywords:

writing course, writing course books, writing programs,

PDF

___

ARGIT (Ökten), Celile, 2004, Tanzimattan Sonra Türk Dili-Edebiyatı Eğitimi ve Öğretimi (1839-1923), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, 649 s.
BERLİN, James A. ,1987, Rhetoric and Reality Writing Instruction in American Colleges, 1900-1985, Carbondale: Southern Illinois University Press, 240 s.
BERLİN, James A.,1990, “Writing Instruction in School and College English, 1890-1985”, J. J. Murphy (ed) A Short History of Writing Instruction from Ancient Greece to Twentieth- Century America, 183-220, Davis, CA: Hermagoras Press.
BİLGEGİL, M. Kaya, 1989, Edebiyat Bilgi ve Teorileri (Belâgat), Enderun Kitabevi, 360 s.
CARR, Jean Ferguson, Carr, Stephen L., ve Lucille M. Schultz, 2005, Archives of Instruction: Nineteenth-Century Rhetorics, Readers, and Composition Books in the United States. Carbondale: Southern Illinois UP, 283 s.
CROWLEY, Sharon, Güz 2003, "Composition Is Not Rhetoric", Enculturation 1 : http://enculturation.gmu.edu/5_1/crowley.html
Ebuzziya Tevfik, 1911, Nümûne-i Edebiyat-ı Osmaniye, Konstantiniyye, 544 s. ELKATMIŞ, Veysel, 2008, Mehmet Rıfat’ın Eserlerinde Türkçe Eğitimi ile İlgili Hususlar, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi., Konya. http://www.belgeler.com/blg/1ayi/mehmet-rifat-ineserlerinde-trke-eitimi-ile-ilgili-hususlar-aspects-related-to-turkisheducation-in-the-works-of-mehmet-rifat
GÜLTEKİN, Hasan, 2009, “İnşâ ve Tarihi Gelişimi”. International Journal of Central Asian Studies Volume 13, 317-3 http://www.iacd.or.kr/pdf/journal/13/Binder19.pdf
HALLORAN, S. Michael, 1990, “From rhetoric to composition: The teaching of writing in America to 1900”, J. J. Murphy (ed.), A Short History of Writing Instruction from Ancient Greece to Twentieth- Century America, 151-182, Davis, CA: Hermagoras Press.