The History of Beyhaqi

Gazneli devrinin önemli tarihçi ve devlet adamlarından biri olan Ebu‟l-Fazl Muhammed b. Huseyn Beyhakî (öl. 470/1077) tarafından kaleme alınan Târîh-i Beyhakî (Câmî‘u’t-tevârîh, Câmi‘ fî târîh-i Sebük Tegin, Târîh-i Âl-i Sebük Tegin, Târîh-i Âl-i Mahmûd, Târîh-i Mahmûdiyyân, Târîh-i Nâsirî, Târîh-i Mes‘ûdî ve Mucelledât-i Beyhakî gibi pek çok farklı isimlerle de anılmaktadır) dönemin en önemli ana kaynaklarından biridir. Beyhakî, Mahmûd-i Verrâk‟ın tarihine zeyl olarak kaleme aldığı eserinde 409-451/1018-1059 yılları arasındaki olayları nakletmiştir. Eserin otuz cilt olduğu rivayet edilmektedir. Dîvân-i Resâil‟de görev yapması hasebiyle eserinde pek çok resmî belgeye yer vermiştir. Eserin ilk dört cildi Gazneli hanedanının kurucusu Sebük Tegin (366-387/977-997) ile Gazneli Sultan Mahmûd dönemini (388-421/998-1030), V.-X. ciltler Mes„ûd b. Mahmûd dönemini (421-432/1030-1041), XI.-XXX. ciltler ise Muhammed b. Mahmûd‟un ikinci hükümdarlığından (432/1041) İbrâhîm b. Mes„ûd‟un tahta çıkışına kadar (19 Safer 451/6 Nisan 1059) meydana gelen olayları içermektedir. Bununla birlikte eserin tamamı günümüze ulaşmamış, ancak Sultan Mahmûd‟un ölümünden başlayıp Sultan Mes„ûd‟un Dandânakân Savaşı (21 Mayıs 1040)‟ndaki yenilgisinden sonra Hindistan‟a iltica ettiği yıla kadar gelen 421-432/1030-1041 yılları arasındaki dönemin anlatıldığı kısımlar intikal edebilmiştir. Eserin sadece on bir yılı kapsayan kısmı günümüze ulaşmıştır. 
Anahtar Kelimeler:

History, Beyhaqi, Gazneli